Khắc phục "nghịch lý", giải quyết tình trạng "thổi giá" của thị trường bất động sản

Trên đây là yêu cầu của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà tại cuộc họp trực tuyến của Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ về rà soát, đôn đốc, hướng dẫn tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện dự án bất động sản cho các địa phương, doanh nghiệp sau khi các luật mới được ban hành (Luật đất đai (sửa đổi), Luật Nhà ở (sửa đổi), Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi), sáng 11/3, tại Trụ sở Chính phủ.

Khắc phục "nghịch lý"

Cho rằng những khó khăn, vướng mắc của thị trường bất động sản ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái kinh tế, nhất là ngành ngân hàng, xây dựng, sản xuất vật liệu xây dựng, hàng tiêu dùng…, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nêu rõ, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ dành sự quan tâm chỉ đạo, có nhiều cuộc họp, diễn đàn để ghi nhận ý kiến góp ý, tìm giải pháp tháo gỡ cho thị thường bất động sản. Chính phủ, Quốc hội đã khẩn trương sửa đổi các luật liên quan, chuẩn bị ban hành văn bản hướng dẫn luật. Cùng với sự đóng góp của các doanh nghiệp, hiệp hội, thị trường bất động sản có dấu hiệu "ấm lên" và khả quan hơn.

Đối với khó khăn, vướng mắc về tín dụng, quy hoạch, tình trạng pháp lý, hoạt động kinh doanh bất động sản…, lãnh các bộ, ngành, địa phương, hiệp hội, doanh nghiệp cần đánh giá kỹ hiệu quả thực thi của các cơ chế, chính sách, pháp luật.

"Nhà nước sẽ làm hết sức, quyết tâm cao, nỗ lực lớn để thực hiện trách nhiệm, thẩm quyền. Song, các nhà đầu tư, doanh nghiệp bất động sản phải nhìn nhận trách nhiệm của mình trong khắc phục "nghịch lý" thừa phân khúc cấp cao, thiếu phân khúc bình dân, giải quyết tình trạng ‘thổi giá’, ‘đẩy giá’… Cần có quan điểm rõ ràng, công tâm, khách quan, không né tránh nhằm đưa thị trường bất động sản trở lại hoạt động bình thường", Phó Thủ tướng nêu rõ.

Nhấn mạnh việc phát triển thị trường bất động sản lành mạnh, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng tổng kết những vấn đề vướng mắc chủ yếu có thể được giải quyết trong các luật sửa đổi, bổ sung về đất đai, nhà ở, kinh doanh bất động sản… vừa được thông qua; từ đó tham mưu, trình Chính phủ, Quốc hội ban hành văn bản theo thẩm quyền cho phép áp dụng trước thời điểm luật có hiệu lực.

Tổ công tác phải thống kê số dự án bất động sản đã được giao đất nhưng đang vướng mắc về thủ tục; xây dựng tiêu chí nhà đầu tư bất động sản có năng lực; tổng kết, pháp điển hóa việc thí điểm cho phép địa phương điều chỉnh cục bộ quy hoạch đối với các dự án nhưng không giảm các chỉ tiêu. Bên cạnh đó, Tổ công tác mở rộng đối tượng tiếp cận nhà ở xã hội cho người có thu nhập trung bình và thấp, doanh nghiệp trong khu công nghiệp; hướng dẫn đầy đủ cho địa phương thực hiện theo cơ chế, chính sách đã có về thu hồi đất, giải phóng mặt bằng, tái định cư, xác định giá đất…

Phó Thủ tướng yêu cầu, việc giải quyết các kiến nghị của doanh nghiệp, địa phương phải xác định cụ thể trách nhiệm và thời gian hoàn thành của từng bộ, ngành. Đồng thời, các địa phương tính toán cụ thể nhu cầu của người dân, bố trí đầy đủ quỹ đất dành cho các dự án nhà ở, cải tạo chung cư cũ trong quá trình lập, thực hiện quy hoạch đô thị và nông thôn; báo cáo hoạt động của các tổ công tác của địa phương trong tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện dự án bất động sản.

Đối với nguồn vốn dành cho các dự án nhà ở xã hội, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ Tài chính nghiên cứu chính sách tài khóa hỗ trợ lãi suất cho các khoản vay tín dụng ưu đãi cho doanh nghiệp và người dân; thành lập quỹ đầu tư nhà ở xã hội bao gồm ngân sách nhà nước, đóng góp của doanh nghiệp từ chi phí 20% xây nhà ở xã hội trong các dự án nhà ở thương mại và nguồn hợp pháp khác.

Phó Thủ tướng mong muốn, các doanh nghiệp, nhà đầu tư tính toán chi phí hợp lý, đưa ra các sản phẩm nhà ở thương mại, nhà ở xã hội có giá bán phù hợp, bảo đảm sản phẩm chất lượng thiết kế, thẩm mỹ và lợi mức lợi nhuận hợp lý, hài hòa lợi ích với nhà nước, người dân.

Tạo điều kiện để "cầu tiếp cận được nguồn cung"

Theo nhận định của Bộ Xây dựng, thị trường bất động sản nói chung và việc tháo gỡ khó khăn trong triển khai thực hiện dự án bất động sản đã có nhiều chuyển biến theo chiều hướng tích cực.

Tiêu biểu, Hà Nội hiện có 404 dự án; qua rà soát phân loại khó khăn, vướng mắc, đã giải quyết: đưa ra khỏi danh sách chậm triển khai 81 dự án; 10 dự án đã thu hồi đất, chấm dứt hoạt động; 67 dự án tiếp tục đôn đốc nhà đầu tư đẩy nhanh tiến độ thực hiện. Hà Nội đang tiếp tục triển khai thực hiện tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho 246 dự án theo hướng dẫn của Bộ Xây dựng và các bộ, ngành. Tương tự, Thành phố Hồ Chí Minh đã triển khai giải quyết: theo thẩm quyền 33/72 dự án do Tổ công tác yêu cầu; 44/148 dự án do Hiệp hội Bất động sản Thành phố tổng hợp kiến nghị; đang tiếp tục triển khai tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho 143 dự án…

Nhiều khó khăn, vướng mắc về mặt thể chế đã được các luật mới về nhà ở, kinh doanh bất động sản, đất đai... tháo gỡ nhưng chưa có hiệu lực thi hành dẫn đến chưa giải quyết ngay khó khăn, vướng mắc hiện nay. Một số địa phương chưa thành lập tổ công tác, chưa giải quyết khó khăn; còn nhiều vướng mắc trong tổ chức triển khai thực thi pháp luật; chưa tập trung lập, phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở 5 năm và hàng năm để làm cơ sở chấp thuận chủ trương đầu tư các dự án phát triển nhà ở; chưa đẩy mạnh thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất...; cải cách thủ tục hành chính chậm…

Cho rằng ngành Ngân hàng kiểm soát chặt chẽ tín dụng vào những lĩnh vực rủi ro, Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú chia sẻ, đối với ngành bất động sản, rủi ro chính là đầu cơ và thổi giá khiến khó tiêu thụ sản phẩm, không luân chuyển được dòng vốn, khó thu hồi nợ. Do đó, trong những năm qua, cùng với Bộ Xây dựng, các bộ ngành, hiệp hội, chính quyền địa phương, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam mong muốn tháo gỡ cho lĩnh vực bất động sản, đặc biệt về cơ chế tín dụng để giãn, hoãn các khoản nợ…

Báo cáo một số vướng mắc trong gói cho vay nhà ở xã hội 120 nghìn tỷ, ông Đào Minh Tú cho rằng, vấn đề mấu chốt là cần tạo điều kiện để "cầu tiếp cận được nguồn cung" và đẩy mạnh nguồn cung; trên cơ sở đó giảm giá khách quan của thị trường trên quan hệ cung - cầu cũng như với các dự án, tập đoàn đẩy giá, lũng đoạn và đầu cơ bất động sản.

Tại cuộc họp, đại diện các hiệp hội, doanh nghiệp bất động sản, ngân hàng đã tập trung thảo luận các giải pháp nhằm xác định mức giá hợp lý cho nhà ở thương mại phân khúc cao cấp; đánh giá thị trường bất động sản dành cho khách hàng có thu nhập trung bình và thấp.

Đáng chú ý, về phát triển thị trường nhà ở xã hội, đại diện một số ngân hàng cho biết, khó khăn trong giải ngân gói tín dụng này là khả năng đáp ứng của chủ đầu tư về năng lực tài chính, tài sản đảm bảo, tính thanh khoản của dự án, giới hạn về tỷ suất lợi nhuận của các dự án nhà ở xã hội… Một số doanh nghiệp kiến nghị rút ngắn thời gian rà soát pháp lý, nguồn gốc sử dụng đất dự án nhà ở xã hội; đơn giản hóa quy trình, thủ tục hành chính; nới lỏng điều kiện tiếp cận tín dụng cho chủ đầu tư và người mua có thu nhập trung bình và thấp...

Lãnh đạo một số bộ, ngành đã trao đổi, làm rõ về các kiến nghị của doanh nghiệp, địa phương về định giá đất, thủ tục pháp lý trong giao đất, đấu giá quyền sử dụng đất… theo hướng quyết tâm xử lý những vướng mắc thuộc thẩm quyền, tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách nhưng "không hợp thức hóa sai phạm".