Nhớ Tết ở chiến trường nước bạn

"Thường mỗi lần Tết đến, đơn vị đều vào chiến dịch mới"

Chiếc đài cassette nhỏ trong căn nhà của cựu chiến binh Phạm Văn Hiện (66 tuổi) ở thôn Tứ Kỳ Thượng, xã Ngọc Kỳ (Tứ Kỳ) thỉnh thoảng vẫn vang lên bản tình ca “Anh là lính tình nguyện và điệu múa Apsara” của nhạc sĩ Minh Quang. Lời bát hát có lúc lắng lại, lúc thổi bùng lên trong tâm trí ông ký ức về Chiến trường K năm ấy. Ông Hiện thuộc biên chế Trung đoàn 775, Quân khu 7, được điều động sang tham gia mặt trận 479 ở Campuchia.

Ông bồi hồi nhớ lại: “Nói là ăn Tết nhưng thực ra người lính chưa bao giờ ăn một cái Tết đúng nghĩa. Thường mỗi lần Tết đến, đơn vị đều vào chiến dịch mới”. Sau ngày 7/1/1979, quân tình nguyện Việt Nam, các lực lượng và nhân dân Campuchia dù đã làm chủ được thủ đô Phnom Penh nhưng tàn quân địch vẫn còn xé lẻ, có thể sẵn sàng chống trả bất cứ lúc nào. Ông Hiện nhớ Tết thường vào mùa khô ở Campuchia, có lần đúng vào dịp đơn vị ông ở trong rừng sâu, lực lượng tiếp tế của ta gặp khó khăn, mỗi đồng chí chỉ có một bi đông nước phải sử dụng trong 3 ngày. Cái đói, cái khát vẫn thường trực với mỗi người lính, ngay cả dịp Tết. Bữa ăn ngày Tết vội, sang lắm có chút ít thịt hộp. Có thời khắc Giao thừa, ông cùng đồng đội đứng trong chiến hào chật hẹp, súng chắc trong tay. Những người lính kề vai sát cánh, chia sẻ niềm mong ước chiến tranh kết thúc, mơ ngày đoàn viên cùng gia đình. Ông nói: "Trải qua nhiều cái Tết gian khổ trên chiến trường nước bạn xa xôi, chúng tôi càng cảm nhận rõ Tết trong hòa bình đáng quý tới nhường nào".

Đón nhiều cái Tết trên chiến trường nước bạn nhưng luôn khắc sâu trong tâm trí cựu chiến binh Bùi Dương Nghĩa ở khu đô thị Tuệ Tĩnh (TP Hải Dương), hiện là Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam-Campuchia TP Hải Dương là lần ăn Tết gắn với chiến dịch mùa khô 1984-1985. Khi ấy ông là Đại đội trưởng Đại đội chỉ huy thuộc Trung đoàn 572, Quân khu 5. Giáp Tết năm 1985, Trung đoàn của ông được lệnh hành quân lên khu vực Đài quan sát trên đất Thái Lan. Trong giây phút thiêng liêng chuẩn bị đón Giao thừa cũng là lúc khu vực đài quan sát bị bắn phá.

Sau trận ấy vào sáng mùng 1 Tết, ông cùng đồng đội khoét gốc cây làm bàn thờ, lấy lương khô, cá khô, chút thịt hộp để ăn Tết. Giây phút ấy chỉ vỏn vẹn trong một tiếng, dù ngắn ngủi nhưng đầy thiêng liêng, xúc động. Thời khắc ấy, tiếng đài VEF 206 vang lên khiến cho ông Nghĩa cùng đồng đội càng thêm nhớ quê nhà. Ai cũng nhìn xa xăm, như thấy từ quê nhà, người thân của mình đang dõi theo.

Chính ngày mùng 2 Tết năm ấy, một người đồng đội quê ở xã Nghĩa Dũng (Quảng Ngãi) đã hy sinh khi đi làm nhiệm vụ quanh khu vực đài quan sát. Đại đội của ông Nghĩa đã tổ chức chôn cất cho người đồng đội trong niềm tiếc thương vô hạn. Ông Nghĩa nói: “Chia nhau cuộc đời, chia nhau cái chết”, chính bởi vậy tình đồng đội càng sâu nặng. Dù chiến tranh lùi xa nhưng chúng tôi vẫn đau đáu với những đồng đội đã ngã xuống để bảo vệ chính nghĩa”.

Đón Tết trong nhà người dân Campuchia

Cựu chiến binh Hoàng Văn Hậu ở phường Thất Hùng (Kinh Môn) từng là lính đặc công thuộc Tiểu đoàn 5, Đoàn 367 đặc công, Bộ Tư lệnh Miền. Lần ăn Tết đáng nhớ nhất trong đời binh nghiệp của ông là lần cùng đồng đội sống cùng người dân ở một phum (cụm dân cư) ở tỉnh Svay Rieng. Giáp Tết, Bộ Tư lệnh Miền đã cử đoàn văn công giải phóng đến biểu diễn văn nghệ cho những người lính. Khi ấy, đơn vị của ông Hậu ở trong một ngôi nhà của người dân Campuchia để đón Tết, mời đông đảo bà con xung quanh đến chung vui. Dù không phải Tết của người dân Campuchia nhưng mọi người đều đến với một tình cảm chân thành, nồng ấm. Người góp rượu, người góp bánh. Hình ảnh ấy càng tô thắm thêm mối tình quân dân, tạo được niềm tin vào mối quan hệ tốt đẹp giữa 2 nước Việt Nam - Campuchia. Sau lần ăn Tết ấy, Tiểu đoàn của ông lại bước vào chiến dịch mới, đầy cam co, khốc liệt.

Những ngày giáp Tết này, cựu chiến binh Nguyễn Huy Oanh ở phường Tân Hưng (TP Hải Dương) lại cùng đồng đội ôn lại kỷ niệm, nhất những lần Tết trên đất bạn. Ông Oanh là lính bộ binh thuộc Sư đoàn 4, Quân khu 9. Ông nhớ sáng ngày 1 Tết ở tỉnh TaKéo, khi tiểu đội của ông đang ở khu vực công sự thì quân Pol Pot bất ngờ đánh ác liệt. Khi kết thúc trận chiến thì trời đã ngả về tối, ông chỉ luộc củ sắn để ăn cho đỡ đói nhưng nào ngờ bị say. “Những trận chiến nối dài nên nói ăn Tết với người lính khi ấy thật là xa xỉ. Vì chúng tôi coi công sự và hầm là nhà. Cái tăng, cái võng là giường nằm”, ông Oanh nói.

Dù chiến tranh đã lùi xa, trở về từ lằn ranh sinh tử nhưng những người lính vẫn khắc khoải nhớ về lần ăn Tết chiến đấu trên chiến trường nước bạn.

NGUYỄN THẢO