Thơm ngọt tương Nhân Huệ

Theo người dân ở đây, nghề làm tương ở xã Nhân Huệ đã xuất hiện từ lâu nhưng chỉ làm nhỏ lẻ, phục vụ nhu cầu của gia đình. Dù làm ít nhưng từng công đoạn, nguyên liệu làm tương vẫn luôn được coi trọng nên chất lượng tương rất ngon và khác biệt so với tương ở vùng khác. Phát huy nghề truyền thống, một số hộ dân ở xã Nhân Huệ kế thừa cách làm tương của người xưa nên vị tương Nhân Huệ gần như vẫn giữ hương vị cổ đặc biệt.

Theo bà Nguyễn Thị Biển, ở thôn Chí Linh 2, thành viên Tổ Hợp tác tương Nhân Huệ, tương ở đây có vị ngọt thanh của gạo nếp cái hoa vàng, vị chua nhẹ của nước đậu được phơi đủ nắng nên khi ăn rất cuốn. Hơn nữa, nguyên liệu làm tương đều ở đất Chí Linh, lại rất sạch càng làm cho vị tương thơm ngon hơn.

Nguyên liệu chính làm tương Nhân Huệ là gạo nếp cái hoa vàng được trồng ở đất An Lạc (cùng ở Chí Linh) có hạt tròn đều, thơm mùi nếp; đỗ tương được trồng bãi bồi sông Kinh Thầy của xã Nhân Huệ cũng được lựa chọn từng hạt chắc, mẩy. Các nguyên liệu khác cũng được chọn lựa rất kỹ.

Gạo nếp đem đồ xôi từ 1,5-2 tiếng để nguội đem ủ mốc bằng cách trộn đều với nước sạch rồi trải đều ra nong. Để từ 5-7 ngày sau xôi mốc vàng sẽ lên đều từng hạt, nếu lên mốc đen thì coi như hỏng phải ủ lại. Khi xôi nếp mốc vàng đẹp, đạt yêu cầu sẽ đem cùng đậu tương đã xay vỡ hạt bỏ vào chum sành ngâm với nước sạch và phơi dưới ánh nắng mặt trời từ 6-7 ngày. Nước đậu đã được phơi đủ nắng, gạo và đỗ tương đã ủ giã nhỏ cùng muối sạch khuấy hòa tan đều trong chum sành. Hỗn hợp này tiếp tục được phơi nắng từ 15-20 ngày là tương đủ độ chín cho ra sản phẩm dùng được.

Theo các hộ sản xuất tương trong tổ hợp tác thì tương ngon phải được ngâm trong chum sành. Khi phơi dưới trời nắng to sẽ làm chum sành nóng, giúp tương chín nhanh hơn, trời càng nắng tương càng chín nhanh. Được nắng tương càng ngon nên một năm người dân chỉ có một vụ tương vào tháng 5-6 âm lịch. Vào mùa lạnh hoặc thời tiết ít nắng sẽ không làm bởi tương sẽ không lên mốc vàng đẹp, ảnh hưởng chất lượng, thậm chí là hỏng.

Được sản xuất hoàn toàn theo quy trình khép kín, tuân thủ nghiêm ngặt quy định về an toàn vệ sinh thực phẩm, không dùng chất bảo quản nên tương Nhân Huệ có mùi thơm đặc trưng, có vị ngọt của gạo nếp cái hoa vàng. Một năm chỉ có một vụ làm tương nên các hộ trong tổ hợp tác đều tranh thủ. Hiện nay, mỗi vụ tổ hợp tác mới sản xuất được khoảng 400-500 lít tương, xuất bán chủ yếu cho người dân trong xã và các địa phương lân cận. Giá bán mỗi lít tương khoảng 35.000 đồng loại đóng chai thường, còn thêm bao bì đẹp để làm quà thì giá 50.000 đồng/ lít.

Tương Nhân Huệ được dùng phổ biến làm nước chấm và kho nấu nhiều loại thức ăn trong bữa ăn hằng ngày. Sản phẩm có thể bảo quản được từ 2-3 năm ở điều kiện ngoài trời và không bị nước ngấm vào.

Năm 2023, tương Nhân Huệ được UBND xã lựa chọn đăng ký sản phẩm OCOP của Chí Linh. Với vị ngọt thanh của gạo nếp, vị chua nhẹ của đỗ tương lên men, tương Nhân Huệ đã đạt OCOP 3 sao của Chí Linh.

Với những ưu điểm về chất lượng và nguồn gốc xuất xứ, tương Nhân Huệ sẽ tiếp tục được nhân rộng sản xuất. Một ngày không xa, tương Nhân Huệ sẽ được xuất bán ở nhiều thị trường trong và ngoài tỉnh, góp phần tạo việc làm, nâng cao đời sống người dân nơi đây.

THANH HOA