Lễ cúng máng nước thiêng liêng của người Ca Dong
Đồng bào Ca Dong ở làng Mong Pry nằm dưới đỉnh Ngọc Linh thuộc xã Trà Vinh, huyện Nam Trà My (Quảng Nam) vừa tổ chức Lễ cúng máng nước - lễ hội lớn nhất trong năm của đồng bào vùng núi cao.
Không gian làng Mong Pry nơi diễn ra Lễ cúng máng nước - Ảnh: P.T
Cộng đồng người Ca Dong xưa nay luôn coi trọng nguồn nước, xem nước là mạch nguồn của sự sống.
Vì vậy, cúng máng nước là lễ hội quan trọng bậc nhất để cầu mong thần rừng, thần nước phù hộ, đưa nước về cho bà con có cuộc sống no ấm. Cúng máng nước cũng để cầu mong mưa thuận gió hòa, dân làng khỏe mạnh.
Từ sáng sớm, trai gái Ca Dong cùng các bô lão, già làng đã tề tựu đông đủ ở ngôi nhà giữa làng. Tất cả không gian đều tràn ngập sắc màu với những đồ đạc trang trí cho lễ cúng, trang phục truyền thống nhiều màu sắc của người bản địa hòa vào không gian núi rừng.
Cây nêu lớn được quấn quanh thân sợi tre, các hình trang trí làm trung tâm cho lễ cúng. Ảnh: P.T
Trong tiếng cồng chiêng rộn ràng, già làng thực hiện các nghi thức bài cúng được người đi trước truyền lại. Sau đó dặn dò con cháu và các thành viên trong làng phải biết giữ gìn nguồn nước trong lành, sạch sẽ; luôn đoàn kết, yêu thương, đùm bọc lẫn nhau, phấn đấu làm ăn để mùa màng bội thu.
Đồng bào Ca Dong quan niệm rằng con suối chảy qua làng là tặng phẩm của rừng già ban cho con người.
Hằng ngày, bà con mang quả bầu khô, ống lồ ô, ống nứa đến lấy nước về dùng để nấu ăn, sinh hoạt. Trẻ con có thể đùa nghịch, vui chơi thỏa thích dưới máng nước.
Bên cạnh đó, máng nước còn là nơi để bà con gặp gỡ, chuyện trò, tạo sự kết nối trong cộng đồng. Vì thế, máng nước từ lâu đã trở thành biểu tượng văn hóa vừa gần gũi vừa thiêng liêng trong đời sống của đồng bào Ca Dong.
Hiện nay đời sống đồng bào vùng cao đã có nhiều thay đổi. Nhiều tập quán phong tục ít nhiều bị mai một. Việc duy trì những nghi lễ truyền thống, đặc trưng như Lễ cúng máng nước là nỗ lực nhằm gìn giữ bản sắc văn hóa các tộc người vùng cao tại Quảng Nam.
Người lớn tuổi ở Mong Pry làm nghi thức đón nhận giọt nước từ núi chảy về làng . Ảnh: P.T
Già làng ngồi giữa các thanh niên, cô gái Ca Dong trong làng để dặn dò. Ảnh: P.T
Con heo được khiêng vào phục vụ lễ cúng. Ảnh: P.T
Già làng đọc lời cúng tại Lễ cúng máng nước. Ảnh: P.T