Làng cổ Đông Hòa Hiệp, điểm nhấn du lịch sinh thái tại Tiền Giang
Làng cổ Đông Hòa Hiệp ở xã Đông Hòa Hiệp, huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang là một trong những điểm du lịch thu hút đông đảo khách du lịch trong, ngoài nước với những ngôi nhà cổ hơn trăm năm tuổi cùng kiến trúc độc đáo.
Ông Lê Văn Ý, Phó Chủ tịch UBND huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang cho biết: Làng cổ Đông Hòa Hiệp thu hút du khách khám phá những nét kiến trúc cùng hoa văn cổ xưa của Nam Bộ được thể hiện qua những bức hoành, liễn gỗ, kèo cột được chạm khắc công phu mang đậm nét kiến trúc văn hóa nhà vườn Nam Bộ với niên đại trên 100 năm. Các ngôi nhà cổ ở đây nằm đan xen với những vườn cây ăn trái sum suê tạo nên vẻ đẹp dân dã nhưng thơ mộng. Ước tính trung bình mỗi năm, làng đón khoảng 100.000 lượt du khách đến tham quan, trong đó hơn 75% là khách quốc tế.
Kiến trúc truyền thống của nhà cổ Đông Hòa Hiệp có niên đại hơn trăm năm nằm rải rác trong phạm vi rộng lớn. Các ngôi nhà ở đây dù đã trải qua nhiều thời gian và những biến cố của chiến tranh nhưng vẫn giữ được nhiều giá trị kiến trúc truyền thống của người Việt. Một số ngôi nhà cổ có kiến trúc theo kiểu phương Tây với vẻ đa dạng vừa cổ kính, vừa mang chút hiện đại. Di tích kiến trúc nghệ thuật làng cổ Đông Hòa Hiệp, xã Đông Hòa Hiệp, huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang đã được Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch xếp hạng di tích quốc gia theo Quyết định số 2080/QĐ-BVHTTDL năm 2017.
Làng cổ nằm ở xã Đông Hòa Hiệp gồm 7 ngôi nhà cổ được xây dựng theo cấu trúc nhà truyền thống Nam Bộ gồm 5 gian, 3 chái hình chữ đinh cùng các hoa văn chạm khắc, trang trí công phu. Làng cổ Đông Hòa Hiệp của huyện Cái Bè đã được các nhà nghiên cứu văn hóa đánh giá là một trong những di sản văn hóa quý giá và là cơ sở để tiềm năng du lịch sinh thái phát triển.
Nằm trong khuôn viên rộng hơn 19.000 m² và được bao quanh bởi khu vườn cây ăn trái quanh năm trĩu quả, nhà cổ của ông Phan Văn Đức (ấp An Lợi, xã Đông Hòa Hiệp, huyện Cái Bè) mang lối kiến trúc kết hợp hài hòa giữa văn hóa Nam Bộ và Pháp. Nhà được xây dựng vào năm 1850, trong nhà có lưu giữ các cổ vật quý hiếm như: 4 cây cột bằng gỗ căm xe; 3 bộ tủ thờ khảm xà cừ; bộ liễn khảm xà cừ; chiếc hộp gỗ khảm hình rồng, bên trong có bản “Sắc phong thần” do Vua Tự Đức ban vào khoảng thời gian từ năm 1848 đến năm 1860; 9 bức tranh tường tuyệt đẹp phác họa khung cảnh làng quê bình dị bên dòng sông.
Bên cạnh đó, nhà cổ của ông Lê Quang Xoát (ấp An Thạnh, xã Đông Hòa Hiệp, huyện Cái Bè) được xây dựng đầu thế kỷ XVIII, có diện tích hơn 700 m2, theo kiến trúc cổ. Đây là ngôi nhà có kiến trúc nghệ thuật độc đáo, kiểu nhà rường của Huế nhưng mang đậm sắc thái Nam Bộ. Ngôi nhà được xây dựng theo kiểu nhà rường xiên trính, 3 gian 2 chái đôi toàn bằng gỗ quý, mái ngói âm dương trên diện tích khuôn viên vườn cây ăn trái 9.215 m2. Trải qua 6 đời, tuy có một số lần sửa chữa, tu bổ, nhìn bên ngoài như mang dáng dấp của kiến trúc phương Tây, nhưng bên trong ngôi nhà vẫn giữ được nét đặc trưng ban đầu theo lối kiến trúc nhà ở dân gian Nam Bộ.
Đặc biệt, tại gian ngoài của ngôi nhà còn đặt 1 bộ ván ngựa đôi (2 miếng ghép lại) bằng đá cẩm thạch rất đặc biệt. Theo chủ nhà, bộ ván cẩm thạch này có tính năng đặc biệt là mát về mùa hè nhưng lại ấm về mùa đông. Nhiều dân chơi đồ cổ đã tìm đến và nài nỉ mua với giá rất cao nhưng gia đình không bán.
Với bề dày lịch sử và kiến trúc nghệ thuật trang trí độc đáo, cũng như một số ngôi nhà khác ở xã Đông Hòa Hiệp, nhà cổ của ông Lê Văn Xoát đã được Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) và ngành Văn hóa địa phương tư vấn phát triển du lịch cộng đồng, được công nhận di tích Lịch sử - Văn hóa cấp tỉnh năm 2014…
Ngoài ra, còn phải kể đến ngôi nhà cổ của ông Trần Tuấn Kiệt (ấp Phú Hòa) xây dựng vào năm 1838 trên diện tích 1.000 m², bao gồm 5 gian với kiến trúc kiểu chữ Đinh; trên các vì kèo, ô cửa… bằng gỗ có chạm khắc tinh xảo các hoa văn như: Tùng, cúc, trúc, mai… cùng nhiều họa tiết mang đặc trưng văn hóa Nam Bộ; trong nhà còn lưu giữ nhiều đồ cổ quý như: Bộ liễn đối khảm xà cừ, bộ bàn ghế với các hoa văn tinh tế, vật dụng bằng sứ; đặc biệt là 108 cây cột bằng gỗ căm xe quý hiếm, đã được các nhà khảo cổ Nhật Bản xếp vào loại “Cửu đại mỹ gia” (9 ngôi nhà đẹp nhất) ở Việt Nam. Nhà cổ ông Kiệt đã được tổ chức Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản và Trường Đại học kiến trúc Nữ chiêu hoàng (Nhật Bản) đầu tư kỹ thuật và tài chính để trùng tu vào năm 2002.
Theo đánh giá của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Tiền Giang, giá trị nghệ thuật kiến trúc nhà ở độc đáo của cư dân cùng văn hóa làng nhà cổ Đông Hòa Hiệp gắn liền với vườn cây ăn trái, sông nước hiền hòa đã được du khách trong, ngoài nước biết đến. Hiện nay, tỉnh Tiền Giang đang có dự án quy hoạch, đầu tư xã Đông Hòa Hiệp thuộc huyện Cái Bè trở thành làng cổ để thu hút du khách trong và ngoài nước, thực sự là hình mẫu lý tưởng trong việc phát triển loại hình du lịch sinh thái sông nước gắn với các nhà cổ của du lịch Đồng bằng sông Cửu Long.
Phó Chủ tịch UBND huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang Lê Văn Ý cho biết: Lễ hội Du lịch Làng cổ Đông Hòa Hiệp năm nay diễn ra từ ngày 26- 27/11 với nhiều hoạt động phong phú, đặc sắc nhằm kích cầu du lịch, góp phần quảng bá rộng rãi những giá trị văn hóa làng cổ Đông Hòa Hiệp đang được lưu giữ, bảo tồn, tạo thêm điểm nhấn của du lịch sinh thái tại tỉnh Tiền Giang.