Thư gửi biên cương ngày Giỗ Tổ

Biết anh đang ngày đêm căng mình trên biên giới chống dịch, chống giặc nên em kể anh nghe không khí Đền Hùng những ngày này anh nhé. Anh có nghe thấy câu xoan em hát? "Tềnh là tềnh leng ấy lại là leng". Hình như chúng cũng đang khấp khởi vào hội. Gió cứ rì rào, rì rào, từ ngã ba sông Bạch Hạc rủ nhau qua TP Việt Trì để lên núi Nghĩa Lĩnh. Cảnh giác phòng chống Covid-19 nhưng cảnh sắc và lòng người cứ rạo rực mở hội. Con cháu Lạc Hồng sao quên được ngày Giỗ Tổ. 

Phú Thọ quê em tự hào có hai di sản văn hóa phi vật thể thế giới. Đó là hát xoan và tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương. Đã hội Đền Hùng dứt khoát phải có hát xoan. Hát xoan là hát về mùa xuân. Nhất định sẽ có ngày em đón anh về, đưa anh đi thăm các làng xoan để anh thả hồn trong câu ca xoan. Em sẽ giới thiệu cho anh biết thế nào là 14 quả cách, hương nhang, đóng đám, là bỏ bộ, xin huê đố chữ, là mó cá, hát ru… Làn điệu dân ca này thật lạ. Không cần nhạc cụ này nọ, chỉ có trống con, trống cái. Vũ điệu cũng thật đơn giản. Lời ca lại quá gần gũi, mộc mạc, vậy mà hút hồn người nghe đến lạ.

Suốt mấy tháng mùa xuân, quê em đâu đâu cũng tổ chức hát xoan. Từ cửa đình đến gốc đa đầu ngõ, từ trung tâm TP Việt Trì, đến chân núi Nghĩa Lĩnh, từ Bảo tàng Hùng Vương đến công quán Đền Hùng… 

Còn tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ư? Quan trọng trong đời sống tinh thần người Việt lắm. Giáo sư Nguyễn Chí Bền đã nói: “Ở phương diện xã hội, giá trị của tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương là sự thể hiện tính cố kết cộng đồng, truyền thống đoàn kết dân tộc. Có thể coi tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương như một sợi chỉ đỏ kết nối quá khứ với hiện tại, là bệ đỡ tâm linh cho các thế hệ con người Việt Nam”.

Quả đúng là như vậy. Đó là điểm hội tụ văn hóa tâm linh, là biểu tượng của tinh thần đại đoàn kết dân tộc, là sợi dây liên kết giữa quá khứ - hiện tại - tương lai, giữa con người và cộng đồng các dân tộc trong thực tại. Tín ngưỡng thờ Hùng Vương và lễ hội Đền Hùng thể hiện sự gắn bó của cộng đồng trong nghĩa đồng bào với truyền thuyết Lạc Long Quân - Âu Cơ.

Thờ phụng các Vua Hùng và những vị anh hùng có công với dân với nước là sự thể hiện lòng hiếu thảo, sự biết ơn, tôn kính công đức của các bậc tiền nhân, là cơ sở hình thành lòng nhân ái, tính cộng đồng. Vì thế, Lễ hội Đền Hùng là ngày hội chung của dân tộc.

Năm 2021, mặc dù đại dịch Covid-19 hoành hành ngay từ trước Tết nhưng chúng ta phấn khởi trước thành công Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII mở ra một chặng đường mới cho đất nước. Và giờ đây, chuẩn bị ngày hội non sông cho cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026. Chưa bao giờ nước ta có cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín như hôm nay. Anh ở tiền phương chống dịch, chống giặc. Em ở hậu phương hăng say lao động, sản xuất.   

Cờ đỏ sao vàng, cờ lễ hội đang tung bay trước gió. Kia sông Lô, sông Thao, sông Đà, 3 con sông cùng gặp nhau ngã ba Bạch Hạc. Kia 99 ngọn núi như 99 con voi đều quay đầu hướng về Nghĩa Lĩnh. Đứng trên cao này, mắt nhìn 4 hướng mà hồn em lâng lâng. Bốn nghìn năm dồn lại hôm nay. Khí phách Tổ tiên, dòng máu Lạc Hồng chảy trong em rạo rực. Chắc nơi biên cương, ngoài hải đảo, anh và các chiến sĩ cũng có chung niềm tự hào như em! Có phải vậy không anh?

ĐỖ XUÂN THU