Mùa hoa xoan tím

Tôi trở về quê vào một ngày ẩm ướt, khi những cơn mưa xuân đương còn rây rắc khắp đường làng ngõ xóm. Cả không gian như chìm đắm bởi màn sương mù dầy đặc. Bước chân tôi cứ đi trên con đường làng quen thuộc rồi dừng lại trước một màu hoa tim tím. Trong niềm vui vỡ òa khôn xiết, tôi nhận ra đó là hoa xoan. Ký ức của tôi dường như đã quên đi màu xoan tím trong một chiều mưa năm nào, bây giờ gặp lại lòng bỗng rưng rưng. 

Hai mươi năm trôi qua, cứ tưởng rằng thời gian đã xóa nhòa tất cả, xóa luôn những kỷ niệm thiếu thời, nhưng lạ thay, khi đứng giữa không gian của ngày xưa cũ, ký ức như rõ nét hơn bao giờ hết. Những bông hoa xoan hiển diện như người bạn thuở nhỏ. Tôi nhớ những ngày xuân độ giêng hai, mưa phùn lất phất bay thả xuống đất trời từng màn tơ trắng xóa, cùng lúc dọc hai bên đường làng, hàng xoan bắt đầu nở. Bắt đầu là từng nụ hoa be bé, nhỏ xíu như những chiếc cúc áo. Đứng ở dưới ngước mắt nhìn lên chúng không rõ định hình một bông hoa mà trông như từng chùm lấm tấm, tim tím, bồng bềnh. Cái màu hoa xoan cũng rất lạ. Nó không trắng tinh khôi như hoa mận, cũng không tím biếc như sắc tím bằng lăng. Mà màu hoa như là được trộn lẫn giữa hai gam màu trắng tím lẫn lộn tạo nên màu hoa tím mơ màng, man mác.

Không phải ai lần đầu thấy cũng say đắm hoa xoan luôn được, mà phải trải qua những tháng ngày gắn bó, từ từ cảm nhận rồi yêu mến. Bởi hoa xoan là loài hoa có mùi hương là lạ. Cái mùi hương hăng hắc, ngai ngái, nồng nồng. Đa phần thì người dân quê tôi đều yêu thích loài hoa dân dã này. Vậy nên, chúng được trồng khắp ngõ làng, thôn xóm. Cây xoan như biểu tượng loài cây của vùng thôn quê yên ả. Nhớ những lần đi làm đồng về, chân tay còn lấm tấm bùn ruộng, tiếng nói cười tan trong cơn gió xuân ngọt ngào, hương hoa xoan lại vương vất khó tả. Tôi nhớ năm tháng học trò của mình, những vòng xe đạp qua con đường làng ngập đầy hoa xoan tím. Tuổi học trò tinh nghịch dừng lại khi thấy một cơn gió chuẩn bị ghé ngang qua, ngửa mặt nhìn lên vòm hoa đang bung nở, đưa tay hứng lấy “cơn mưa xoan” rồi cười khúc khích. Màu hoa xoan hòa cùng với niềm vui tuổi học trò tinh khôi.

Nhớ mùa hoa xoan tím tôi lại nhớ tới mối tình đầu với cô bạn thắt tóc bím đuôi sam tuổi mười bảy mộng mơ. Cô bạn là một người say đắm hoa xoan, thuộc rất nhiều câu thơ về hoa xoan. Tình yêu của chúng tôi trong sáng, chiều chiều tan buổi học thêm trên con "ngựa sắt" hai đứa dừng dưới vòm hoa xoan mà đọc thơ cho nhau nghe. “Bữa ấy mưa xuân phơi phới bay/ Hoa xoan lớp lớp rụng vơi đầy/ Hội chèo làng Đặng đi ngang ngõ/ Mẹ bảo: Thôn Đoài hát tối nay…". Những câu thơ của Nguyễn Bính cứ thế ngân nga trong mùi hoa xoan thoang thoảng. Thời gian thấm thoắt thoi đưa, mới đó mà mối tình đầu của tôi đã đi vào dĩ vãng hai mươi năm có lẻ. Chỉ có màu hoa xoan là vẫn vậy, vẫn tim tím một nỗi buồn man mác không thể nói nên lời. Tôi bâng khuâng khi nhớ về mối tình đầu, nhớ về màu hoa xoan một thuở.

Vẫn biết ký ức sẽ mãi là ký ức nhưng với tôi thật hạnh phúc biết nhường nào khi được sống lại những thước phim ký ức của năm tháng thiếu thời gắn bó với màu hoa xoan tím thân thương. Màu hoa đã đi cùng tôi theo năm tháng, như một người bạn làm hành trang vững chãi để trầm tĩnh mà bước vào đời... 

 Tản văn của MAI HOÀNG