Vì sao Người Băng “thọ” đến 5.300 năm?

Xác ướp tự nhiên cổ nhất châu Âu này được người leo núi phát hiện năm 1991 trong một sông băng ở Otzal Alps, giữa Italia và Áo.

Iceman được bảo quản tốt đến mứclúc đầu người ta cho là xác người hiện đại. Sau đó, các nhà khoa họcnhận ra rằng đó là một người đàn ông khoảng 45 tuổi, có thể là ngườichăn cừu, sống trong thời đại đồ đồng.

Iceman có thể chết do một mũi tênbắn trúng dưới xương bả vai trái, gây chảy máu nghiêm trọng. Ông cũngcó vết thương do bị đâm ở bàn tay phải và vết bầm tím do bị đánh ở đầu.

Các nhà khoa học nghiên cứu Iceman. (Ảnh: ANTHROPOLOGY.NET)

Kể từ khi phát hiện Iceman, cáckhảo sát bằng kính hiển vi quang học và điện tử cho thấy, trong khibiểu bì (lớp ngoài của da) biến mất, lớp collagen của da còn lại là vôcùng bền. Tuy nhiên, người ta vẫn chưa rõ vì sao da Iceman được bảoquản cực tốt như vậy.

Trong nghiên cứu mới đây, sử dụngthiết bị hiện đại là kính hiển vi nguyên tử (AFM) và quang phổ Raman,cho phép khảo sát cấu trúc nano và cấu trúc phân tử collagen của da,các nhà khoa học Đức và Italia đã phát hiện cấu trúc cơ bản của mẫu daIceman phần lớn không thay đổi gì so với mẫu da của người hiện đại, dođó có khả năng duy trì chức năng bảo vệ. Cả hai mẫu có cấu trúc nanođặc trưng của sợi collagen. Các phân tích quang phổ Raman cho thấy cấutrúc phân tử của da Iceman phần lớn không thay đổi.

Tuy nhiên, bằng cách tiến hànhcác thí nghiệm nano AFM, các nhà khoa học nhận thấy da Iceman ít đànhồi hơn và cứng hơn da người hiện đại. Họ giải thích, có thể làcollagen của da Iceman bị khử nước qua quá trình đông lạnh khô. Da bịmất nước làm các cấu trúc sợi bị nén chặt, dẫn đến việc tạo thêm cácliên kết chéo giữa các sợi nhỏ. Bằng cách này, da bị mất nước có thểduy trì chức năng bảo vệ, ngăn ngừa sự phân hủy mô.

Hình ảnh tái tạo của Iceman. (Ảnh: ARCHAEOLOGIEMUSEUM.IT)

Đồng tác giả công trình nghiêncứu, Marek Janko thuộc Đại học Ludwig Maximilians (LMU) Munich và Họcviện Bolzano châu Âu (EURAC), nói với PhysOrg.com: “Phát hiện quantrọng nhất là collagen loại I trong da Iceman đã duy trì được cấu trúcvà chức năng bảo vệ của nó (chống những tác động từ bên ngoài như tiacực tím, đóng băng-rã đông, vi sinh vật...), cho phép bảo quản mô liêntục trong 5.300 năm. Phát hiện này, qua phân tích cấu trúc collagen vàđặc tính cơ học đã cho thấy rõ sự quan trọng của các yếu tố cơ họctrong quá trình ướp xác, mở rộng các nghiên cứu trước đây về Iceman”.

Nhìn chung, phát hiện mới hỗ trợgiả thuyết rằng Iceman được tuyết và băng bao phủ ngay sau khi chết vàphần lớn thời gian 5.300 năm qua Iceman được đông lạnh liên tục.

Theo Robert Stark, đồng tác giảcông trình nghiên cứu, cũng từ LMU Munich, cho biết: “Thông thường, xácướp là di sản văn hóa vô giá vì cho chúng ta biết rất nhiều về cuộcsống và cái chết trong những thời đại trước. Có nhiều cách khác nhau đểướp xác, ví dụ những cách của người Ai Cập cổ, những cách được sử dụngđể bảo tồn Rosalia Lombardo (được coi là một trong những xác ướp xinhđẹp nhất) hoặc Iceman này”.

(Theo SGGP)