Bọ xít hút máu người có thể truyền bệnh

Những con bọ xít hút máu người (ảnh trái) thường to gấp đôi các loại bọ xít khác - Ảnh: L.Anh

Cách đây năm ngày, sau giấc ngủ trưa anh Nguyễn VănT., sinh viên ĐH Luật, sống ở Hoàng Cầu, Hà Nội, thấy một vết đỏ thâm ởngực có vẻ do con gì đó đốt. Từ ba ngày nay, anh T. có biểu hiện buồnngủ vào những thời điểm không bình thường: sáng 8g-10g, chiều 15-18g.Theo TS Trương Xuân Lam, trưởng khoa côn trùng học thực nghiệm, ViệnSinh thái và tài nguyên sinh vật, anh T. đã bị loại bọ xít hút máungười gần đây xuất hiện ở Hà Nội đốt.

Bọ xít có thể truyền bệnh

Theo TS Lam, trước đây loại bọ xít hút máu ngườithường được tìm thấy ở các khách sạn, khu lưu trú vùng trung du. Tạikhoa côn trùng học thực nghiệm, các mẫu bọ xít hút máu người đã đượcthu thập từ Đại Lải, Tam Đảo (tỉnh Vĩnh Phúc), vườn quốc gia Ba Vì (HàNội)...

Tuy nhiên từ 2009 đến nay, các nghiên cứu viên đã pháthiện được loại bọ xít hút máu người ở phố Cầu Đất, quận Hà Đông, khuVĩnh Tuy, khu Nghĩa Đô (Hà Nội). Điểm đáng chú ý là tại một gia đình ởNghĩa Đô, nhóm nghiên cứu đã thu được tới 13 con bọ xít hút máu ngườitừ thiếu trùng (loại bọ xít nhỏ) đến con trưởng thành. TS Lam đánh giá,điều này chứng tỏ bọ xít hút máu người không phải di chuyển về Hà Nộitheo đồ đạc như các đánh giá trước đây, mà chúng đang sống và pháttriển ở Hà Nội.

Không chỉ ở Hà Nội, ngay sau khi xuất hiện thông tinphát hiện bọ xít hút máu người, TS Lam cho biết đã có một phụ nữ ở ĐàNẵng gọi báo gia đình chị ở phố Nguyễn Tri Phương, Đà Nẵng cũng bị bọxít đốt. Chị đã vứt 4-5 cá thể bọ xít tương tự loại bọ xít hút máungười như mô tả trên mạng, nhưng vẫn bị chúng đốt nhiều nốt ở đầu. Gầnđây, chị thấy có triệu chứng đau đầu, mặt phù nề, người mệt mỏi, buồnngủ...

Tại Hà Nội, TS Lam cho biết rất nhiều người bị bọ xítđốt báo về, các biểu hiện thường thấy là các nốt côn trùng đốt màu đỏ,rất ngứa và lâu lành, khi lành để lại vết thâm.

TS Hồ Đình Trung, trưởng khoa côn trùng (Viện Sốt rét,côn trùng và ký sinh trùng trung ương), cho biết loại bọ xít hút máungười có thể gây hai loại bệnh, trong đó có bệnh Chagas, các biểu hiệnthường là mệt mỏi, buồn ngủ... Trong những năm 1970, bệnh Chagas đã làmkhá nhiều người tử vong. Theo TS Trung, cả hai bệnh do bọ xít hút máungười gây ra đều lưu hành ở châu Phi, đến nay chưa có bất kỳ nghiên cứunào cho thấy bệnh lưu hành tại VN.

Không nên phun hóa chất diệt bọ xít

Theo TS Lam, ban ngày bọ xít hút máu người thường trốnvào các khe tối như khe giường, khe tủ... đêm đến mới xuất hiện. Bọ xíthút máu người cũng thuộc nhóm bọ xít ăn thịt, nhưng sống chính bằng máungười hoặc động vật, khi không có động vật thì đốt người là chính. Cóthể tìm diệt bọ xít vào buổi tối bằng cách tắt hết đèn điện, dùng đènpin tìm bọ xít ở các khe tối, dùng kẹp gắp bỏ vào cồn hoặc nước, bọ xítsẽ chết.

Không chỉ xuất hiện ở các khu nhà ẩm thấp, tối tăm, bọxít hút máu người còn xuất hiện cả ở những khu nhà cao tầng, đầy đủtiện nghi.

Anh Phạm Huy Phong, cán bộ nghiên cứu của khoa côntrùng học thực nghiệm, cũng chính là nạn nhân của bọ xít hút máu người.Theo anh Phong, tháng 8-2009 anh bị hai con bọ xít đốt ở lưng, vết đỏthâm to. Anh Phong đã huy động cả nhà tìm bắt và phát hiện tới 13 conbọ xít trong nhà, trên gác xép, ở khe giường, trong số đó có cả loại bọxít trưởng thành và bọ xít thiếu trùng.

Không nên dùng hóa chất phun trừ côn trùng, kể cả loạihóa chất từ thảo mộc, bởi không phải nhà nào cũng có bọ xít trú. Cũngnhư TS Hồ Đình Trung, TS Lam và các cộng sự của mình chưa dám chắc bọxít hút máu người có gây hại cho người. “Nhiều trang web nói đây làrệp, rận cắn nhưng chính xác đây là loại bọ xít hút máu người. Trườnghợp ở Đà Nẵng tôi có nói gia đình đi khám, xem ảnh hưởng của các nốt dobọ xít cắn. Chúng tôi sẽ nghiên cứu tiếp về hình thái, ảnh hưởng của bọxít lên sức khỏe người và cách phòng trừ” - TS Lam cho biết.

Phân biệt bọ xít hút máu người và các loại bọ xít khác

Bọ xít hút máu người dài 9,5-33mm, đầu, thân và cácphần phụ khác nhẵn hoặc có lông ngắn. Ở rìa thân có sọc màu vàng. Ngoàikhu vực có sọc vàng, bọ xít hút máu người có màu nâu đặc trưng, khácvới các loại bọ xít khác có đủ màu xanh, đen, nâu... So với các loài bọxít khác do Viện Sinh thái và tài nguyên sinh vật thu thập được, bọ xíthút máu người to gấp đôi, thường cỡ đầu ngón tay, phần bụng rộng vàdẹp. Tại VN, TS Lam cho biết đã tìm thấy ba loại bọ xít hút máu người.\

(Theo Tuổi trẻ)