Phân biệt thuốc và thực phẩm chức năng

Trong những năm gần đây, trên một số phương tiện thông tin đại chúng thường xuyên giới thiệu, quảng cáo các sản phẩm thực phẩm chức năng, thậm chí, một số nơi còn tổ chức hội thảo về sản phẩm chức năng có những tác dụng như chữa ung thư, chữa các bệnh mãn tính… Người nghe không chú ý rất dễ bị nhầm lẫn đó là thần dược, chữa bách bệnh.

Hiện nay, trên thị trường Việt Nam được phép lưu hành hơn 3.000  sản phẩm thực phẩm chức năng. Với những nước phát triển trên thế giới thì số lượng sản phẩm đó không nhiều, tuy nhiên, với đất nước ta thu nhập bình quân/người còn thấp trong khi giá sản phẩm thực phẩm chức năng thường khá cao, có khi hàng triệu đồng/sản phẩm. Người tiêu dùng cần phân biệt thuốc và thực phẩm chức năng trong việc chữa bệnh. Trước hết, thuốc có nguồn gốc từ hóa chất tổng hợp, bán tổng hợp từ tự nhiên, đạt các tiêu chuẩn quy định do các cơ quan quản lý ngành sản xuất thuốc quy định, được dùng để phòng và điều trị bệnh do bác sĩ chỉ định sử dụng, nhằm khống chế các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, vi-rút, ký sinh vật, người bệnh chỉ sử dụng thuốc trong một thời gian quy định, phải có chỉ định liều dùng và chống chỉ định. Trong khi đó, thực phẩm chức năng cũng có từ tự nhiên nhưng được bổ sung một số chất trong quá trình chế biến, chỉ cần phù hợp với quy định về thực phẩm hay có thể gọi là thực phẩm tinh chế, có tác dụng tăng cường dinh dưỡng, lập lại sự thăng bằng cho cơ thể, bổ sung một số yếu tố thiếu hụt, tạo cho cơ thể tình trạng thoải mái; khi dùng sản phẩm, người sử dụng không cần sự chỉ định của thầy thuốc, có thể sử dụng thường xuyên, lâu dài.

Hiện tại, có hàng trăm giả thuyết giải thích về sự lão hóa, tuy nhiên, học thuyết về “gốc tự do” được coi là cơ chế cơ bản nhất gây nên hiện tượng lão hóa. Gốc tự do đơn giản chỉ là một phân tử mang một điện tử (electron) gắn ở ngoài phân tử, được sản sinh trong quá trình chuyển hóa tế bào của cơ thể. Gốc tự do tăng lên trong các trường hợp người tuổi cao, căng thẳng trong cuộc sống, sống gần nơi ô nhiễm môi trường… Sản phẩm chức năng có tác dụng làm chậm quá trình lão hóa, phòng ngừa các nguy cơ gây bệnh khác, trong khi đó, thuốc có tác động trực tiếp lên nguyên nhân gây bệnh như vi-rút, vi khuẩn, ký sinh vật. Vì vậy, người tiêu dùng cần nhận thức đúng đắn sự khác nhau về tác dụng giữa thuốc với thực phẩm chức năng, tránh "tiền mất, tật mang".

BS. HOÀNG ĐIỂN PHAN