Mùa vải chín đậm đà hương sắc

Mùa vải chín là tập thơ mới xuất bản của Trần Nghệ, một tác giả quê ở Nghệ An nhưng từng gắn bó với Hải Dương và là cộng tác viên của báo Hải Dương từ những năm 60 thế kỷ trước. Mở đầu tập thơ là lời đề từ của tác giả:
Tháng năm vải chín đỏ cành
Hồn tôi cũng chín màu xanh của đời

Bài thơ đầu tiên của tập thơ là bài Mùa vải chín, những hình ảnh đã in đậm trong tâm hồn nhà giáo Trần Nghệ:
Về Chí Linh rộ mùa vải chín
Sao lòng tôi day dứt khôn nguôi
Nối tiếp nhau trùng điệp vùng đồi
Văn An, Cổ Thành, Hoàng Tân,
                                               Hoàng Tiến...

Tác giả yêu cây vải, như yêu người con gái đất vải:
Em như cây vải Thanh Hà
Sinh ra trên đất phù sa bãi bồi
Quanh năm đón nắng mặt trời
Thở trong hơi ấm tình người bao la
Ngọt ngào chuyện cổ, dân ca
Giọng chèo khoan nhặt ngân nga
                                                  tháng ngày.
                                       (Còn không em?)

Đọc tập thơ, ta thấy Trần Nghệ có nhiều kỷ niệm với Hải Dương. Ngày 19-5-1963, được kết nạp vào Đảng tại Phả Lại, ông đã viết một bài thơ dài, nhan đề Bài thơ gửi mẹ. Ông nhớ lời mẹ ru ngày nhỏ: Ai đưa ta đến chốn này/ Bên kia Phả Lại, bên này thành Phao, để rồi hào hứng kể lại với mẹ:
Giờ đã khác năm nào thuở trước
Phả Lại đây sông nước dập dìu
Buồm nâu căng lộng gió chiều
Câu ca năm cũ đã nhiều đổi thay
Sướng vui được đến chốn này
Phố đông, sông rộng cờ bay rợp trời.

Từ năm 1963, ông nhập ngũ, chiến đấu ở Lào. Nhiều học trò của ông ở Chí Linh trở thành đồng đội, đồng chí  của ông. Thật xúc động khi đọc bài thơ Nơi đâu? của ông, viết để tưởng nhớ hai liệt sĩ Bùi Bá Nhi và Lê Hồng Toán là học sinh của ông:
Toán, Nhi ơi mãi mãi
Hai em không trở về!
Cỏ xanh mượt bờ đê
Và cánh diều tuổi nhỏ
Cả quê hương xứ xở
Đỏ mắt đợi em về

Ông đã đi tìm trên nghĩa trang Việt Lào ngày 23-2-2005, Anh đi tìm hai em/ Nhi ơi và Toán ơi/ Khôn thiêng hai em nhớ/ Mách bảo anh một lời/ Hai em nằm nơi đâu?/...
Tập thơ, bằng hình tượng văn học, nói nhiều đến sự hy sinh của nhân dân ta trong cuộc chiến đấu giành độc lập tự do. Tiêu biểu là bài Giá một mét vuông đất trên Tổ quốc mình. Trước những kẻ quen tiêu "tiền chùa", tính giá đất bằng "cây", bằng "chỉ", ông viết:
Tôi tính mét vuông đất
Bằng
máu - người - chiến - sĩ
Đồng đội tắt thở
                          trên tay
                                 giữa Sài Gòn
  trước rạng đông thành phố
Mỗi mét vuông đất
thấm tràn
                      máu đỏ!

Gần 40 bài thơ là những cảm xúc chân thành ca ngợi quê hương, Bác Hồ, các địa danh nơi tác giả đã qua, những con người tác giả đã gặp. Những vần thơ về các nhà thơ xứ Nghệ như Nguyễn Bùi Vợi, Hoàng Cát, về các nhà giáo Ngô Trí Doãn, Nguyễn Xuân Bình thật da diết. Nhiều vần thơ tâm sự với mẹ, với vợ, với các con, như là những gửi trao chân thật. Ngoài những bài thơ mới sáng tác gần đây, còn có bài tác giả viết từ lâu, nay cũng đưa vào tập, như một kỷ niệm đẹp trong đời: bài Chiều đông rừng Lào viết tại bản Nhúm Mường Khăm, Xiêng Khoảng ngày 29-10-1966. Mới biết Trần Nghệ là một tâm hồn thơ dung dị mà sâu lắng, như ông tự bạch:
Thơ với tôi như cơm ăn nước uống
Như khí trời tôi thở đã bao năm
Còn vụng dại nhưng trải lòng chân thật
Mảnh trăng thượng tuần khao khát đợi rằm

Xin chúc mừng tác giả Trần Nghệ, cộng tác viên kỳ cựu của báo Hải Dương, đã có một Mùa vải chín đậm đà hương sắc, cho ta niềm tin ở những mùa sau...