Viếng mộ - bài thơ đậm chất hy sinh

Trong thơ ca Việt Nam có nhiều bài thơ hay khi viết về đề tài này như: "Viếng bạn" của Hoàng Lộc hay "Mồ anh hoa nở" của nhà thơ Thanh Hải. Nhà thơ Trần Ninh Hồ đã sáng tạo một tứ thơ cảm động bắt đầu từ tình huống: người vợ đi viếng mộ chồng. Bài thơ như một câu chuyện kể với kết thúc bất ngờ thấm đẫm tình người nhân hậu, một nốt trầm sâu thẳm đã tôn vinh hình ảnh người phụ nữ Việt Nam. Và chỉ có ở đất nước ta - một đất nước trải qua bao cuộc chiến tranh mới có danh hiệu cao quý: Bà mẹ Việt Nam anh hùng.

Bài thơ chỉ có hai câu đối thoại đậm chất văn xuôi tự sự: Anh chiến sĩ đưa đường phát hiện ra chị đã nhầm khi đặt hoa lên ngôi mộ người đồng đội của chồng chị:

- Chị đặt hoa nhầm rồi
Mộ anh ấy ở bên tay trái
Chỉ có một vòng hoa chị mang từ quê lại
Hoa viếng mộ bên này đã có chúng tôi.

Câu thơ bỗng nhiên nghẹn thắt trước tình huống khó xử. Hoa chị mang từ quê, hình ảnh của anh luôn ở trong tâm trí của chị làm sao chị nhầm được? Đây là một trường đoạn của cuốn phim quay chậm làm cho người trong cuộc và người đọc hồi hộp. Cao trào tình cảm của vận động tứ thơ chính là câu trả lời của người vợ:
- Chị hiểu ý em rồi
Xin cho chị đặt hoa bên mộ đó
Cả cánh rừng chỉ có hai ngôi mộ
Viếng mộ anh có chị đến đây rồi

Bài thơ kết thúc nhưng có sức lan tỏa lay thức mạnh. Chính bản thân chị là bó hoa đẹp đậm sắc hương quê nghiêng mình trước nấm mộ của anh. Chắc người đã khuất thấm được sự cảm thông chia sẻ nhân ái ấy.

Bài thơ "Viếng mộ" viết giản dị, câu chữ bình thường nhưng có sự ám ảnh mạnh mẽ bởi tình người. Chất thơ chính là ở đây đằng sau những câu đối thoại ngắn gọn mà chạm được cõi lòng trắc ẩn. Ta ngỡ như còn nghe được cả tiếng nức nở nghẹn ngào của người lính dẫn đường và người vợ đến viếng mộ chồng. Có lẽ giọt nước mắt của chị đã thấm vào mạch đất. Chị đến mang theo cả hồn quê, hương quê từ bó hoa chị mang từ quê lại. Những người lính đã hy sinh vì đất nước không bao giờ cô đơn trong vòng tay thân thương của Tổ quốc, của mọi người mà "Viếng mộ" là một hình ảnh thật cảm động.