Đàm phán hạt nhân Iran đổ vỡ, chiến tranh cận kề?

Các cuộc đàm phán được kỳ vọng sẽ giúp tháo “ngòi nổ” trong cuộc đối đầu căng thẳng giữa Iran và phương Tây xung quanh chương trình hạt nhân gây tranh cãi của nước CH Hồi giáo cuối cùng đã thất bại thảm hại. Phái đoàn của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) đã phải tay trắng ra về hôm 21-2 trong khi Iran tiếp tục tỏ thái độ thách thức bằng tuyên bố sẽ không lùi bước trước bất kỳ áp lực nào.

Đàm phán hạt nhân đổ vỡ

Phái đoàn IAEA hôm thứ ba đã kết thúc nhiệm vụ mới nhất của mình ở Iran sau khi không thể thuyết phục Tehran cho phép họ thanh sát và kiểm tra một cơ sở hạt nhân bí mật của nước CH Hồi giáo. Đây rõ ràng là một bước thụt lùi trong tiến trình giải quyết cuộc khủng hoảng hạt nhân mang tên Iran. Bước lùi này có thể sẽ làm tăng nguy cơ xảy ra một cuộc đối đầu giữa Iran với phương Tây.

Iran được cho là đã xây dựng một phòng bí mật lớn ở nhà máy Parchin để tiến hành các vụ thử nghiệm chất nổ lớn. Vì thế, IAEA cho rằng, “có nhiều dấu hiệu về khả năng Iran đang phát triển vũ khí hạt nhân”.

Một phái đoàn từ trụ sở của IAEA ở Vienna đã đến Iran với hy vọng được phép thanh sát tại cơ sở Parchin, phía đông nam Tehran. Tuy nhiên, Iran đã khước từ yêu cầu này của IAEA.

"Trong cả hai vòng đàm phán thứ nhất và thứ hai, phái đoàn của IEAE đã đề nghị được tiếp cận cơ sở quân sự ở Parchin nhưng Iran không đồng ý", IAEA cho biết trong một tuyên bố.

"Thật là đáng thất vọng khi Iran không chấp nhận yêu cầu được đến thăm nhà máy Parchin của chúng tôi. Chúng tôi đã đến đây với tinh thần xây dựng nhưng chúng tôi không đạt được thỏa thuận nào với Iran”, Tổng Giám đốc IAEA – ông Yukiya Amano cho biết.

Một quan chức phương Tây nói thêm: "Chúng tôi nghĩ rằng, nếu Iran không có gì để che giấu thì tại sao họ lại phải cư xử kiểu đó?"

Các cuộc đàm phán thất bại giữa IAEA với Iran trong hai ngày đầu tuần đã khiến cho khả năng nối lại các cuộc đàm phán hạt nhân giữa Iran với 6 cường quốc gồm Mỹ, Trung Quốc, Anh, Pháp và Đức ngày càng trở nên khó khăn hơn. Một khi khả năng đàm phán trở nên khó khăn thì phương án quân sự sẽ được tính đến nhiều hơn. Đây chính là điều khiến cộng đồng thế giới lo ngại.

Sự thách thức của Iran và nguy cơ chiến tranh

Trong khi phương Tây đang vô cùng tức giận trước các cuộc đàm phán hạt nhân thất bại thì Iran lại “đổ dầu vào lửa” bằng những phát biểu đầy thách thức mới. Nhà lãnh đạo tối cao Iran - ông Ayatollah Ali Khamenei hôm 22-2 tuyên bố, chính sách hạt nhân của nước CH Hồi giáo sẽ không thay đổi bất chấp áp lực quốc tế ngày càng đè nặng lên họ.

"Với sự giúp đỡ của Thánh Allah, tiến trình hạt nhân của Iran sẽ được tiếp tục một cách vững chắc và nghiêm túc. Chúng tôi sẽ không đếm xỉa, quan tâm gì đến các hoạt động tuyên truyền chống lại chúng tôi. Áp lực, các biện pháp trừng phạt, các vụ ám sát sẽ chẳng đem lại kết quả gì. Không có rào cản hay chướng ngại vật nào có thể ngăn được chương trình hạt nhân của Iran”, ông Khamenei đã tuyên bố như vậy. Theo ông này, áp lực và những vụ ám sát chỉ làm bộc lộ “sự yếu kém” của kẻ thù của Iran.

Tuy nhiên, ông Khamenei cũng khẳng định, Tehran không theo đuổi việc sản xuất vũ khí hạt nhân.

Rõ ràng, sau các cuộc đàm phán được kỳ vọng hồi đầu tuần, thay vì mở ra được một lối thoát cho cuộc khủng hoảng hạt nhân Iran thì tình hình có vẻ trầm trọng hơn. Ở thủ đô Washington, phát ngôn viên  Nhà Trắng Jay Carney hôm 22-2 đã tỏ ra rất tức giận trước sự thách thức mới của Tehran.

"Hành động gần đây của Iran cho thấy họ không hề thay đổi cách cư xử. Iran không chịu tuân theo các nghĩa vụ quốc tế”, ông Carney cáo buộc.

Mỹ và Israel chưa bao giờ loại trừ khả năng tiến đánh Iran nếu như các biện pháp ngoại giao và trừng phạt không làm nước CH Hồi giáo từ bỏ chương trình hạt nhân gây tranh cãi. Gần đây, có vẻ như quyết tâm của Israel trong việc tấn công phủ đầu Iran ngày càng trở nên cao hơn dù nước đồng minh quan trọng nhất của họ là Mỹ không mấy mặn  mẽ với phương án quân sự này. Washington và phương Tây liên tục thuyết phục Israel không nên vội vàng đánh Iran nhưng với thất bại mới nhất của IAEA, nhiều nhà phân tích lo ngại, chiến tranh đang cận kề.

Ở Jerusalem, Ngoại trưởng Israel Avigdor Lieberman hôm qua đã bác bỏ những lời kêu gọi của các cường quốc thế giới về việc tránh một cuộc tấn công phủ đầu vào chương trình hạt nhân của Iran.

Ông Lieberman nhấn mạnh, “chúng tôi tôn trọng Mỹ và Nga nhưng đây không phải là công việc của họ. An ninh của Israel và của người dân Israel cũng như tương lai của đất nước Israel thuộc về trách nhiệm của chính phủ Israel”.

Một cuộc tấn công vào Iran sẽ “gây ra thảm họa lớn cho khu vực và cho toàn bộ hệ thống quan hệ quốc tế”. Đây là lời cảnh báo của Thứ trưởng Ngoại giao Nga Gennady Gatilov khi viễn cảnh về một cuộc chiến tranh bùng nổ ở Iran đang đến ngày một gần.

Kiệt Linh(VNM)