Hoàn tất tài liệu để khởi động đàm phán COC
Tin tức - Ngày đăng : 10:07, 01/07/2012
Thứ trưởng Ngoại giao Phạm Quang Vinh cho biết, cuộc họp SOM ASEAN ở Hà Nội vừa qua đã hoàn tất tài liệu để khởi động đàm phán về COC.
Thứ trưởng Ngoại giao Phạm Quang Vinh. (Ảnh: Nhan Sáng/TTXVN)
Ngày 30-6, Thứ trưởng Ngoại giao Phạm Quang Vinh đã trảlời phỏng vấn báo chí về kết quả cuộc họp tại Hà Nội trong tuần qua giữa các quanchức cấp cao ASEAN (SOM ASEAN) nhằm xây dựngBộ quy tắc ứng xử ở biển Đông.
Sau đây là nội dung cuộc trả lời phỏng vấn báo chí của Thứ trưởng Phạm Quang Vinh:
- Trước hết, xin Thứ trưởngcho biết vì sao lại cần Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông(COC)?
Thứ trưởng Phạm Quang Vinh:Như chúng ta đều biết, biển Đông là khu vực rất quan trọng về địa chiến lược, an ninh và kinh tế, cócác tuyến hàng hải chiến lược, huyết mạch đối với khu vực và thế giới. Trongkhi đó, ở biển Đông cũng đang tồn tại những tranh chấp phức tạp về chủ quyềnlãnh thổ. Yêu cầu chung là phải ngăn ngừa không để tranh chấp leo thang và bảođảm được hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải ở biển Đông.
Vì mục tiêu đó, cách đâymười năm (2002), ASEAN và Trung Quốc đã ký kết một văn kiện hết sức quan trọng,đó là bản Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC).
Mười năm qua,Tuyên bố DOC không chỉ phản ánh cam kết chung của các bên đối với hòa bình, anninh, an toàn hàng hải và hợp tác xây dựng lòng tin ở biển Đông, mà thực sự đãtạo ra khuôn khổ quy định hành vi ứng xử của các các bên, trong đó quan trọngnhất là việc các bên phải ứng xử dựa trên các nguyên tắc vềtôn trọng luật pháp quốc tế và Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển năm 1982 (UNCLOS).
Tuy nhiên trong mười năm qua, biển Đông vẫn phải chứng kiến không ít những diễn biến phức tạp, nguy cơđe dọa đến hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực. Điều này đỏi hỏi khu vực phảixây dựng một công cụ có thể bảo đảm hữu hiệu hơn các mục tiêu chung nêu trên -đó chính là Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC).
Xuất phát từ mục đích đóvà thể hiện vai trò chủ đạo của ASEAN đối với hòa bình, an ninh và ổn định ởkhu vực, từ tháng 11-2011, Lãnh đạo các nước ASEAN đã quyết định tiến hành thamvấn nội bộ ASEAN về Bộ quy tắc COC, làm cơ sở để sau đó trao đổi giữa ASEAN vàTrung Quốc.
Triển khai quyết định này, SOM ASEAN đã chỉ đạo Nhóm công tác củamình xây dựng Tài liệu quan điểm của ASEAN về các thành tố chính cần có củaCOC. Nhóm công tác đã phải trải qua 7 vòng tham vấn.
Tuy triển khai công việcrất khẩn trương và tích cực, nhưng phải đến Cuộc họp tại Hà Nội vừa qua, từ24 đến 25-6-2012, thì SOM ASEAN mới có thể đạt nhất trí và hoàn tất được Tài liệutrên để trình các Bộ trưởng Ngoại giao quyết định khởi động đàm phán giữa ASEANvà Trung Quốc vào thời gian tới.
Với vai trò là nước điều phối, Việt Nam đãcó những đóng góp tích cực và xây dựng trong suốt quá trình tham vấn vừa quatrong ASEAN, đặc biệt là tại cuộc họp SOM ASEAN vừa qua tại Hà Nội, đưa đến việcASEAN hoàn tất được văn bản nêu trên, được bạn bè đánh giá cao.
-Vậy ASEAN đã chủ trương như thế nào để COCcó thể là một công cụ đóng góp hữu hiệu hơn cho hòa bình, an ninh và ổn định ở biển Đông?
Thứ trưởng Phạm Quang Vinh: Trongtrao đổi về các thành tố cơ bản của COC, ASEAN đã thể hiện rõ chủ trương mongmuốn COC sẽ phải là một công cụ đóng góp hiệu quả hơn cho hòa bình, an ninhvà ổn định ở biển Đông.
Theo đó, cách tiếp cận chung của ASEAN là COC cần phảidựa trên và nhân lên cao hơn từ DOC. Cụ thể, có thể tóm tắt quan điểm chung ASEANvề Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC) trong tương lai cần phải có những điểmchính như sau:
-Quyđịnh nguyên tắc tôn trọng luật pháp quốc tế, Hiến chương Liên hợp quốc, Công ước Luật biển1982 (UNCLOS), Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác Đông Nam Á (TAC), Tuyên bố DOC…
-Quyđịnh mục tiêu của COC là nhằm tạo ra khuôn khổ dựa trên quy định luật pháp đểđiều chỉnh hành vi của các bên ở biển Đôngtheo những nguyên tắc trên.
-Quyđịnh về các nghĩa vụ và hành vi ứng xử của các bên ở biển Đông: Trước hết, đólà phải vì mục tiêu hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải, thúcđẩy hợp tác xây dựng lòng tin, ngăn ngừa tranh chấp leo thang và giải quyết hòabình các tranh chấp, trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước Luật biển. Đồng thời,nhấn mạnh việc tôn trọng vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của các quốcgia ven biển theo Công ước Luật biển 1982.
-Quyđịnh cơ chế bảo đảm thực hiện COC, trong đó có việcthiết lậpcơ chế giám sát và bảo đảm thực hiện COC, xây dựng các cơ chế xử lý vi phạmCOC và bảo đảm giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luậtpháp quốc tế, Công ước Luật biển, TAC.
Theoquan điểm của ASEAN, COC vừa phải kế thừa những điểm tích cực của DOC, vừa phảiđược nâng cao thêm trên cơ sở tổng kết mười năm thực hiện DOC và nhằm đáp ứngyêu cầu của tình hình mới.
Như vậy, cùng với việcnhấn mạnh những nguyên tắc tích cực đã có trong DOC (hòa bình, ổn định, anninh, an toàn và tự do hàng hải, giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòabình, tôn trọng luật pháp quốc tế và Công ước Luật biển), ASEAN mong muốn Bộ quytắc COC phải có tính cam kết và ràng buộc cao hơn DOC, phải có cơ chế giám sátvà bảo đảm thực hiện, và đặc biệt là bổ sung quy định nhấn mạnh nguyên tắctôn trọng Vùngđặc quyền kinh tế và Thềm lục địa của các quốc gia ven biển theo Côngước của Liên hợp quốc về Luật biển 1982.
-Sắp tới, ASEAN sẽ tiến hành thương lượng vớiTrung Quốc về COC, vậy dự kiến quá trình tham vấn này sẽ diễn ra như thế nào,bao giờ sẽ hoàn tất được COC?
Thứ trưởng Phạm Quang Vinh: Như trên đã nêu, dự kiếnSOM ASEAN sẽ trình các Bộ trưởng Ngoạigiao ASEAN phê duyệt và đềnghị khởi động tham vấn ASEAN-Trung Quốc về COC. Tàiliệu của ASEAN về các thành tố chính của COC nêu trên sẽ là cơ sở để ASEAN traođổi quan điểm của mình với Trung Quốc.
Tuy nhiên, phải khẳng định rằng, đây mớilà quan điểm từ phía ASEAN. Do đó, ASEAN còn phải thương lượng cụ thể với phíaTrung Quốc và quá trình này sẽ không phải dễ dàng vì quan điểm khác biệt củacác bên.
Chúng tôi cho rằng, nếutất cả đều xuất phát từ mong muốn vì hòa bình, an ninh, ổn định và hợp tác ở biểnĐông, thì cần phải ủng hộ quan điểm của ASEAN là phải xây dựng Bộ quy tắc COC thànhmột công cụ đóng góp hiệu quả cho các mục tiêu chung nêu trên và COC không chỉ kếthừa những điểm tích cực của DOC, mà còn phải được nâng cao thêm như ASEAN đềnghị, trên cơ sở tổng kết mười năm thực hiện DOC và nhằm đáp ứng yêu cầu củatình hình mới.
(TTXVN)