Tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách

Ngày 23-9-1948, trên báo Sự Thật, với bút danh X. Y. Z, Người đã viết bài “Cách làm việc tập thể lãnh đạo cá nhân phụ trách”. Người nhấn mạnh: “Tập thể lãnh đạo là dân chủ. Cá nhân phụ trách là tập trung. Tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách là dân chủ tập trung. Làm việc mà không theo cách đó, tức là trái với tập trung dân chủ”.

Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: Chính quyền thì có những hội đồng. Các đoàn thể thì có những uỷ ban. Đó là tập thể lãnh đạo. Theo Người lãnh đạo cần phải tập thể, mà phụ trách cần phải cá nhân. Lãnh đạo không tập thể, thì sẽ đi đến cái tệ bao biện, độc đoán, chủ quan. Kết quả là hỏng việc. Phụ trách không do cá nhân, thì sẽ đi đến cái tệ bừa bãi, lộn xộn, vô chính phủ. Kết quả cũng là hỏng việc. Theo Người, những công việc bình thường, một người có thể giải quyết đúng, thì người phụ trách cẩn thận giải quyết. Những việc quan trọng mới cần tập thể quyết định. Tập thể lãnh đạo và cá nhân phụ trách cần phải luôn luôn đi đôi với nhau.

Hồ Chí Minh có phong cách làm việc thật sự dân chủ, tôn trọng tập thể. Đây là điều mà Bác đã nói nhiều và đã thực hành trong quá trình làm việc với quần chúng, với cấp dưới, với Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng và các cơ quan của Đảng, Nhà nước, các tổ chức đoàn thể cách mạng.
Trong suốt quá trình công tác, Người đã nêu một tấm gương sáng về việc tôn trọng tập thể, phục tùng các quyết định của tổ chức, luôn tôn trọng ý kiến của mọi người, không phân biệt chức vụ cao thấp. Trước khi quyết định vấn đề gì, Người đều hỏi lại cẩn thận, chu đáo những người và cơ quan đã giúp mình chuẩn bị công việc. Người đã sớm cảnh báo về hiện tượng mất dân chủ, không tôn trọng tập thể trong công tác của cán bộ, nhất là những người có chức, có quyền cao.

Phong cách làm việc của Người hoàn toàn đối lập với phong cách làm việc theo kiểu áp đặt mệnh lệnh hành chính, độc đoán chuyên quyền, chủ quan duy ý chí, dân chủ hình thức hoặc dân chủ cực đoan, tùy tiện, tự do vô chính phủ. Trong tư tưởng của Người, lối làm việc dân chủ, tôn trọng tập thể phải đi liền với sự quyết đoán và tinh thần dám chịu trách nhiệm cá nhân.

Với cương vị, trọng trách của Người đứng đầu Đảng, Nhà nước, phong cách làm việc của Hồ Chí Minh đã có ảnh hưởng to lớn đến việc nâng cao chất lượng lãnh đạo và uy tín của Đảng. Đồng thời, tăng cường mối quan hệ máu thịt giữa Đảng với nhân dân, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân. Hoàn thiện nhân cách người cán bộ, đảng viên và phát huy vai trò của các tổ chức, đoàn thể cách mạng. Trong tình hình hiện nay, việc đổi mới phong cách làm việc theo tư tưởng và tấm gương Hồ Chí Minh đang là một vấn đề quan trọng và cấp thiết.

Hồng Lĩnh (biên soạn)