Nhận biết và phòng trị đúng bệnh chết héo rau màu

Song hai loại tác nhân gây bệnh này lại có cách phòng trị khác nhau. Muốn phân biệt đâu là hiện tượng cây héo chết do nấm, đâu là chết héo do vi khuẩn để có cách điều trị đúng đắn, nông dân cần căn cứ vào các đặc điểm đặc trưng khác nhau để phân biệt. Đó là:

- Nếu do nấm tấn công thì cây sẽ có hiện tượng ngừng sinh trưởng. Sau đó ít ngày, thấy từng bộ phận trên cây bị héo dần (có xu hướng héo từ dưới lên trên ngọn). Tốc độ héo úa trên cây diễn ra từ từ. Khi nhổ cây lên quan sát sẽ thấy, nếu chớm bị bệnh thì bộ rễ chỉ bị hư tổn từng phần, có thể là chót rễ bị mục hỏng hay một số rễ bị hỏng hoàn toàn. Nếu bệnh nặng thì bộ rễ cây bị nấm xâm nhập và làm hỏng hoàn toàn, thậm chí chỉ còn trơ lại gốc.

- Nếu chết héo do vi khuẩn đầu tiên cây vẫn sinh trưởng bình thường nhưng quan sát kỹ thấy có một vài ngọn, lá non bị héo tái xanh (có thể tươi lại khi ban đêm có sương). Héo rũ diễn ra với tốc độ nhanh (chỉ sau 3 - 4 ngày là cây chết hoàn toàn). Nhổ rễ cây lên thấy bộ rễ hầu như nguyên vẹn, không thối mục hay đứt chóp rễ. Cắt đoạn thân ra thấy bó mạch cũng bị thâm đen như nấm gây hại. Song không nhìn thấy vết thâm bên ngoài vỏ thân. Chẩn đoán kỹ hơn là dùng đoạn thân vừa cắt nhúng vào cốc nước lọc sau khoảng 20 phút sẽ thấy dòng dịch vi khuẩn màu trắng sữa đùn ra khỏi đoạn thân cắt (đây là cách phân biệt chính xác nhất).

- Quan sát hiện tượng cây héo chết với các triệu chứng đặc thù khác nhau như trên, nông dân sẽ có cách khắc phục đúng phương pháp. Đó là:

- Nếu cây héo chết do nấm: Nhổ bỏ và tiêu hủy các cây bị bệnh nặng. Hạn chế tưới nước và ngừng tưới đạm khi cây đang bị bệnh. Tăng cường bón phân hữu cơ hoai mục, phân ka-li và vi lượng để tăng sức chống chịu cho cây. Sử dụng nấm đối kháng Trichoderma tưới vào gốc cây. Phun hoặc tưới gốc bằng một trong các loại thuốc:  Nativo, Amistar- top, Rovral, Benlat C, Ridomil MZ, Validacin, Bendazol, Topsin… (cần phun kép mỗi lần cách nhau 3-4 ngày).

- Nếu cây bị héo do vi khuấn: Khẩn trương nhổ bỏ các cây đã chớm bị bệnh và đem tiêu hủy. Hạn chế tưới nước và không bón đạm trong lúc cây bị bệnh. Tăng cường bón phân hữu cơ hoai mục, phân ka-li và vi lượng để tăng sức chống chịu cho cây. Tránh việc tiếp xúc giữa cây bệnh và cây khỏe. Phòng bệnh sau mỗi trận mưa giông hay sau đợt xới xáo bằng thuốc Kasuran 50 WP hoặc Kanamin 47 WP…

KS TRẦN THỊ LIÊN (Trạm Khuyến nông Nam Sách)