Cuộc đời thăng trầm của người thay thế Jang Song-thaek

Phó nguyên soái Choe Ryong-hae đã trở thành cánh tay phải của ông Kim Jong-un. Ảnh: Reuters

Theo tờ The Korea Herald, việc Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Triều Tiên, Phó nguyên soái Choe Ryong-hae ngồi cạnh nhà lãnh đạo Kim Jong-un tại lễ giỗ lần thứ hai của ông Kim Jong-il hôm 17-12 đã cho thấy vị thế hiện nay của ông Choe. Ông Choe còn đang là một trong 4 ủy viên của Thường vụ Bộ Chính trị đảng Lao động Triều Tiên cùng ông Kim Jong-un, Chủ tịch Thường vụ Quốc hội Kim Yong-nam và Thủ tướng Pak Bong-ju. Ngay cả cô của ông Kim Jong-un là bà Kim Kyong-hui cũng không nằm trong Thường vụ Bộ Chính trị. Điều này chứng tỏ ông Choe đã trở thành cố vấn thân cận nhất của lãnh đạo Kim Jong-un sau khi dượng ông Kim là Jang Song-thaek bị xử tử hồi tuần qua.

Tờ JoongAng Ilbo dẫn các nguồn tin từ Triều Tiên và Hàn Quốc tiết lộ Choe Ryong-hae là một chính trị gia kỳ cựu, từng kinh qua nhiều vị trí trong bộ máy nhà nước Triều Tiên. Tuy nhiên, ông đã ít nhất 2 lần bị giáng chức và trong thời gian dài không xuất hiện một cách nổi bật mà “kiên nhẫn ẩn mình” chứng tỏ năng lực, tạo lòng tin cho các lãnh đạo cấp cao để cuối cùng vươn tới vị thế hiện nay. Ông Choe được đánh giá là người nhiều nghị lực, sẵn sàng “nằm gai nếm mật” nhưng cũng rất cứng rắn. Một số quan chức Trung Quốc từng gặp cả ông Choe lẫn ông Jang nhận xét với JoongAng Ilbo: “Cả hai đều có vẻ thâm trầm nhưng Jang Song-thaek gian xảo và khó đoán hơn còn Choe Ryong-hae sẵn sàng bùng nổ khi cần thiết”.

Từng bị “đi đày”

Ông Choe sinh ngày 15-1-1950, là con trai của ông Choe Hyon, người giữ chức Bộ trưởng Các lực lượng vũ trang từ năm 1968 - 1976. Choe Hyon là một trong những nguyên lão được trọng vọng nhất ở Triều Tiên, là bạn chiến đấu của Chủ tịch Kim Il-sung (Kim Nhật Thành) từ những ngày đầu. Trong một cuộc họp quan trọng của đảng Lao động Triều Tiên năm 1956, một số quan chức công khai đối đầu với Chủ tịch Kim Nhật Thành và ông Choe Hyon đã lập tức rút súng bảo vệ lãnh tụ, buộc những người kháng cự phải khuất phục. Theo tờ NK Daily, gia đình Choe sống ngay cạnh dinh thự của gia đình lãnh đạo Kim và Choe Ryong-hae lớn lên cùng ông Kim Jong-il. Một số nguồn tin cho biết lãnh đạo Kim Jong-il rất quý trọng và xem Choe Ryong-hae như em, còn anh trai ông Choe là bạn thân của Jang Song-thaek.

Phó nguyên soái Choe tốt nghiệp Đại học Kim Nhật Thành với bằng khoa học chính trị và kinh tế. Trong thập niên 1980, ông là một trong những lãnh đạo chủ chốt của Đoàn Thanh niên xã hội chủ nghĩa Kim Nhật Thành và trở thành Ủy viên Trung ương đảng Lao động Triều Tiên vào năm 1986 ở tuổi 36, trước cả Jang Song-thaek đến 4 năm.

Tuy nhiên, theo JoongAng Ilbo, vào năm 1998, ông Choe bị cáo buộc dính líu vào một vụ tham nhũng lớn ở Đoàn Thanh niên. Nhiều người đã bị xử tử trong vụ này còn bản thân ông bị “đày” xuống làm cán bộ ở Sở Điện lực - Cấp nước Bình Nhưỡng. Một số nguồn tin tiết lộ nhờ xuất thân “danh gia vọng tộc” nên ông Choe không bị bêu tội công khai mà thông báo chính thức ghi là ông chuyển công tác vì lý do sức khỏe. Trong gần 10 năm trời đầy khó khăn, Choe Ryong-hae lặng lẽ làm việc cũng như lấy lại lòng tin của lãnh đạo Kim Jong-il và đến năm 2006, ông được “thử thách” với vị trí Bí thư Tỉnh ủy Bắc Hwanghae. Tại đây, ông nỗ lực cải thiện kinh tế tỉnh và khôi phục lại hiệu quả của Tổ hợp cửa hàng quốc doanh địa phương. Đặc biệt, ông được cho là đóng góp nhiều ý kiến giúp lãnh đạo Kim Jong-il ổn định tình hình kinh tế - tài chính đất nước sau đợt đổi tiền nhiều biến động cuối năm 2009.

Nhờ những thành quả trên và cả sự hỗ trợ từ chính ông Jang Song-thaek, ông Choe phục hồi vị thế vào tháng 9.2010 khi được thăng hàm tướng, được bầu vào Ban Bí thư đảng Lao động Triều Tiên, Quân ủy Trung ương, và là ủy viên Bộ Chính trị. Tuy nhiên, ông tiếp tục không được dư luận bên ngoài chú ý cho đến khi nhà lãnh đạo Kim Jong-il qua đời vào tháng 12-2011. Tờ The Korea Herald dẫn các nguồn tin cấp cao từ Bình Nhưỡng tiết lộ ông Choe là một trong những người được lãnh đạo Kim gọi đến bên giường bệnh để nhắn nhủ phải hỗ trợ ông Kim Jong-un. Nhà lãnh đạo thậm chí còn khuyên con trai “nên dựa vào Choe Ryong-hae”.

Nguy cơ từ quân đội

Choe Ryong-hae được phong Phó nguyên soái và nắm Tổng cục Chính trị từ tháng 4-2012. Tuy nhiên, theo Chosun Ilbo, một bộ phận lớn trong quân đội khá bất mãn vì ông chưa bao giờ là một quân nhân thực thụ. Một số nguồn tin cho hay Choe đưa nhiều người thân cận vào các vị trí chỉ huy chủ chốt, huy động binh sĩ đi xây dựng các công trình dân sự và thâu tóm nhiều cơ sở kinh tế của quân đội. Một số chuyên gia cho rằng chính sự phản kháng của các tướng lĩnh gạo cội đã dẫn đến việc ông Choe bị giáng xuống hàm tướng vào tháng 12-2012 trước khi được trở lại làm Phó nguyên soái vào tháng 2-2013 nhờ sự can thiệp của lãnh đạo Kim Jong-un và có thể là cả ông Jang Song-thaek. Mặt khác, chính quan hệ có phần gần gũi với Jang Song-thaek cũng được xem là một nguy cơ đối với Phó nguyên soái Choe dù ông được cho là một trong những nhân vật chủ chốt trong quyết định cách chức, xét xử và hành quyết Jang.

Hiện Choe Ryong-hae được cho là cầu nối giữa lãnh đạo Kim với các quan chức trẻ chủ chốt nhờ giai đoạn lãnh đạo Đoàn Thanh niên, giữ vai trò giám sát và giáo dục chính trị cho quân đội, đồng thời cố vấn về vấn đề tái cơ cấu kinh tế. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng với nguy cơ vẫn ẩn hiện từ quân đội, liên hệ trong quá khứ với Jang Song-thaek lẫn sự khó lường trong nền chính trị Triều Tiên, Phó nguyên soái Choe sẽ phải rất cẩn trọng trong những bước đi sắp tới nếu muốn tránh vết xe đổ của ông Jang.

TRÙNG QUANG (Thanh niên)