Độ cân tiếp tay cho gian thương
Hồ sơ phá án - Ngày đăng : 04:24, 08/12/2014
Tình trạng cân điêu, cân thiếu khiến người tiêu dùng bức xúc. Tiếp tay cho nạn cân điêu này không ai khác chính là những người làm nghề độ cân.
Thợ độ cân có thể chỉnh chiếc cân đồng hồ tăng thêm 2 lạng trong vòng 5 phút
Khó khăn lắm tôi mới nhờ được chị Hoa bán hoa quả trên vỉa hè gần chợ Thanh Bình (TP Hải Dương) chỉ chỗ để đến độ cân. Chị mách nước, muốn độ cân phải đến vào buổi trưa, khi đến không được nói là độ cân mà phải nói là sửa cân mới được thợ chấp nhận. Tôi tìm đến nơi độ cân gần chợ Sượt. Cửa hàng này bên ngoài chỉ đề biển sửa xe máy, anh chủ quán đang loay hoay sửa xe. Biết tôi đến sửa cân, anh bảo tôi vào trong nhà đợi. Chừng 5 phút sau, chủ quán vào lấy chiếc cân của tôi ngắm nghía một hồi rồi hỏi: "Chị muốn độ bao nhiêu?". Thấy tôi băn khoăn, anh bảo: "Loại cân 1 kg này chỉ nên độ tối đa 2 lạng. Độ nhiều rất dễ bị phát hiện". Vừa nói, tay anh thoăn thoắt vặn rời từng chiếc ốc trên cân rồi cẩn thận lấy chiếc kìm nhỏ vặn và kéo lò xo chiếc cân. Anh cho biết thêm: “Trước đây, người ta đến đây độ cân nhiều lắm nhưng gần đây ít hơn, thỉnh thoảng có mấy bà bán hoa quả ở gần cổng Bệnh viện Đa khoa đến yêu cầu chỉnh cân lên vài lạng. Độ cân đồng hồ dễ như trở bàn tay còn với cân điện tử thì khó hơn. Muốn chỉnh cân điện tử cần phải gắn thêm chíp gì đó, cầu kỳ lắm. Hiện tôi chưa làm được". Đúng như anh nói, chỉ trong 5 phút chiếc cân đồng hồ của tôi đã được anh chỉnh xong. Khi người bán sử dụng chiếc cân này để cân cho khách hàng, người mua sẽ bị thiệt 2 lạng. Giá mỗi lần độ cân như vậy chỉ 10.000 đồng.
| “Độ cân đồng hồ dễ như trở bàn tay còn với cân điện tử thì khó hơn. Muốn chỉnh cân điện tử cần phải gắn thêm chíp gì đó, cầu kỳ lắm". |
Theo tìm hiểu của chúng tôi, thợ độ cân tập trung nhiều nhất ở khu vực chợ Phú Yên, còn lại rải rác ở các chợ huyện. Chiêu độ cân hiện nay cũng khá tinh vi. Cân đồng hồ là loại cân dễ sửa nhất, thợ độ cân chỉ cần khéo léo kéo dãn hoặc mài thanh lò xo ở trong cân là có thể điều chỉnh cân theo ý muốn. Khó nhất vẫn là sửa cân điện tử bởi cân này sử dụng số không phải kim đồng hồ nên đòi hỏi thợ độ phải khéo léo hơn. Cân điện tử hay nhảy số nên người thợ phải chỉnh đi chỉnh lại nhiều lần mới được. Hiện nay, thợ độ còn có chiêu chỉnh cân để dễ dàng qua mặt các cơ quan chức năng gọi là cân lắc. Thợ độ chỉnh sửa sao cho khi lực lượng chức năng đến kiểm tra, người bán chỉ cần lắc cân về phía bên trái hoặc bên phải, tùy theo quy ước của thợ độ thì cân trở lại chính xác. Muốn cân điêu chỉ cần nghiêng chiếc cân về phía còn lại. Giá của mỗi lần độ cân kiểu này cũng gấp 10 lần so với độ cân thông thường, khoảng từ 200.000 - 300.000 đồng. Một thợ độ cân chuyên nghiệp ngay cổng chợ Cuối, thị trấn Gia Lộc tiết lộ, nhìn bên ngoài rất khó để khách hàng phát hiện chiếc cân nào đã bị "độ". Người tiêu dùng có thể thử bằng cách dùng ngón tay ấn nhẹ chiếc cân, thấy cân lún sâu, độ đàn hồi kém thì nhiều khả năng người bán hàng đã chỉnh cân. Ngoài ra, cân phải còn nguyên kẹp chì hai bên, nếu mất một trong 2 bên hoặc cả hai bên thì hoàn toàn có thể nghi ngờ chiếc cân đó đã bị sửa chữa.
Cân của những người bán hàng rong hầu hết chưa được kiểm định
Hiện chưa có thống kê cụ thể, nhưng ước tính số lượng cân đang được sử dụng trên địa bàn tỉnh tới vài nghìn chiếc. Tuy nhiên theo Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng (Sở Khoa học và Công nghệ) mỗi năm chỉ có vài trăm chiếc cân khối lượng dùng trong giao nhận, buôn bán được kiểm định, chiếm tỷ lệ rất nhỏ trong tổng số cân đang được sử dụng. Đa phần cân được kiểm định tập trung ở Bưu điện tỉnh, Cục Dự trữ nhà nước khu vực Hải Hưng và một số siêu thị, còn lại phần lớn cân buôn bán tại các chợ chưa được kiểm định. Ông Phạm Ngọc Long, Trưởng phòng Quản lý đo lường, Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng tỉnh cho biết: “Nhiều tiểu thương vẫn có thể gian lận trong đo lường do việc quản lý cân của các cơ quan chức năng còn nhiều khó khăn. Số lượng cân được đưa đến trung tâm kiểm định định kỳ quá ít trong khi nhiều tiểu thương cố tình gian lận trọng lượng để kiếm lời bất chính". Vừa qua, Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng phối hợp với huyện Nam Sách kiểm định 210 chiếc cân của 200 hộ kinh doanh ở chợ thị trấn Nam Sách. Kết quả, 79,9% số cân không bảo đảm tính hợp pháp theo quy định (không còn kẹp chì, quá thời hạn sử dụng...); 28 trong tổng số 210 chiếc cân có sai số đo lường vượt quá mức cho phép. Việc kiểm định cân sẽ góp phần hạn chế tệ cân điêu ở một số chợ đang gây bức xúc của người tiêu dùng. Tuy nhiên, để thực hiện kiểm định ở hầu khắp các chợ không phải là việc dễ dàng. "Trước đây chúng tôi cũng thực hiện mô hình kiểm định cân cho tiểu thương ở một số chợ của thị xã Chí Linh. Tuy nhiên, khi không được hỗ trợ tiền kiểm định nữa thì ngay sau đó tiểu thương không thực hiện kiểm định theo quy định", ông Phạm Ngọc Long, Trưởng phòng Quản lý đo lường, Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng nói.
Để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, năm 2002, Chính phủ hỗ trợ các địa phương trong cả nước trang bị cân đối chứng cho các chợ và trung tâm thương mại. Tỉnh ta được trang bị 12 chiếc cân cho 12 huyện, thành phố, thị xã. Tuy nhiên, đến nay cả tỉnh chỉ còn lại 3 chiếc cân đối chứng tại các huyện Bình Giang, Tứ Kỳ và Cẩm Giàng, còn lại hầu hết các huyện đều không sử dụng. Điều này gây bất lợi cho người tiêu dùng. Chế tài xử phạt cho nạn cân điêu, cân thiếu hiện còn quá nhẹ, chưa đủ sức răn đe. Để không bị móc túi bởi nạn cân điêu, cân thiếu khi đi mua sắm, người tiêu dùng không còn cách nào khác là phải tự bảo vệ mình như mua sắm ở những địa chỉ uy tín, có thể dùng vật đối chứng để kiểm định cân khi đi mua hàng...
Năm 2009, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị định quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực đo lường và chất lượng sản phẩm hàng hóa. Theo đó, tiểu thương “cân gian” sẽ bị phạt tiền từ 300.000 - 500.000 đồng, mức phạt có thể lên tới từ 4 - 7 triệu đồng nếu tái phạm. Trong trường hợp có đủ dấu hiệu cấu thành tội “lừa dối khách hàng” theo điều 162 Bộ luật Hình sự sửa đổi, bổ sung năm 2009, cơ quan chức năng cần khởi tố hình sự và truy cứu trách nhiệm hình sự đối với những người này. |
HẢI MINH