Nhiều lợi ích
Nông nghiệp - Nông thôn - Ngày đăng : 05:45, 10/01/2015
Hải Dương là một trong những tỉnh sớm và luôn đi đầu về áp dụng phương thức gieo thẳng khi thâm canh lúa xuân và lúa mùa ở miền Bắc.
Gieo thẳng giúp nông dân tiết kiệm giống, công lao động và rút ngắn thời gian sinh trưởng cho cây lúa
Ông Trần Văn Hạnh, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh cho biết, do địa hình đồng ruộng ở tỉnh ta chủ yếu là các chân vàn, vàn cao, đều phát triển 3 vụ/năm nên các giống lúa ngắn ngày được ưu tiên và chú trọng sử dụng. Việc áp dụng phương thức gieo thẳng thay cho cấy mạ dược trước đây đã trở thành một cuộc cách mạng, bởi nó giảm được rất nhiều công lao động cho nông dân, khiến việc sản xuất lúa trở nên đơn giản hơn và gọn nhẹ hơn nhiều. Ông Hạnh nhận xét: “Gieo thẳng ở Hải Dương đã trở thành một nghệ thuật trong canh tác lúa”.
Hầu hết nông dân các vùng lúa của tỉnh đã có nhiều năm kinh nghiệm trong việc áp dụng phương thức này. Không cần một dụng cụ bổ trợ nào mà một người có thể gieo được hàng mẫu ruộng một ngày. Trong khi nếu cấy thì một mẫu ruộng phải mất 15-17 công. Việc gieo thẳng cũng cần mất công dặm tỉa lúa sau này, song với nông dân tỉnh ta bây giờ công đoạn này chẳng đáng là bao. Bởi họ có kỹ thuật ngâm ủ thóc rất tốt để ra được một lô mống đủ tiêu chuẩn cho gieo thẳng (rễ và mầm cân đối). Các diện tích lúa sau khi gieo thì hầu như không phải dặm tỉa, trừ trường hợp bị úng, hạn. Các cây mạ lên đều với khoảng cách đều nhau và một lao động có thể sản xuất được hàng mẫu lúa/vụ.
Chúng tôi gặp bà Trần Thị Vạn ở thôn Vạn Tải, xã Hồng Phong (Nam Sách) đang nhanh tay gieo mấm mạ trên ruộng. Bà cho biết, ngày xưa, bà cùng các con phải dậy từ 3 giờ sáng nhổ mạ, khi trời sáng tỏ mới được gánh mạ đi cấy. Rồi cấy nhanh đến mấy thì 1 sào ruộng cũng phải mất 1 - 1,5 công mới xong. Còn bây giờ rất nhàn nhã khi áp dụng phương thức gieo thẳng.
Khi được hỏi tại sao bà có thể gieo cả ruộng mạ đều tay như vậy, bà bảo: "Chẳng qua làm nhiều nên quen tay". Thực tế để gieo được như vậy là cả một quá trình đúc rút kinh nghiệm từ việc xem xét giống lúa hạt to hay nhỏ, đẻ nhiều hay ít, việc ngâm ủ sao cho mầm và rễ cân đối để gieo thuận lợi. Rồi việc cày bừa làm đất, cào trang ruộng cho phẳng phiu...
Thực tế cho thấy, thâm canh lúa gieo thẳng có nhiều lợi thế hơn, hiệu quả hơn so với lúa cấy. Đầu tiên là kịp thời vụ nếu sản xuất nhiều do không tốn công, tốn đất làm mạ, lại giảm được công lao động cho nông dân. Ngoài ra, cây lúa phát triển thuận lợi và không có thời gian bị “chột” trên ruộng vì không bị đứt rễ. Do gieo thẳng nên mỗi khóm lúa là một hạt thóc, các cây có không gian để phát triển thuận lợi (quang hợp ánh sáng tốt hơn). Mặt khác, gieo thẳng còn làm cho ruộng lúa được thông thoáng nên cây mạ đẻ nhánh khỏe lại ít sâu bệnh hại. Vì vậy, qua tổng kết nhiều năm, mỗi sào lúa gieo thẳng của nông dân tỉnh ta luôn có năng suất cao hơn lúa cấy từ 25-30%.
Xã Hồng Phong (Nam Sách) là một trong những xã có diện tích lúa gieo thẳng chiếm trên 80% tổng diện tích gieo cấy toàn xã. Ông Vương Văn Sáng, Chủ tịch UBND xã cho biết, từ khi áp dụng gieo thẳng đến nay, nông dân mặn mà hơn với cả cây lúa xuân và lúa mùa. Một người làm 1 mẫu ruộng hiện nay nhàn hơn trước kia cấy 5 sào lúa. Mấy vụ gần đây, nông dân Hồng Phong cũng tích cực hưởng ứng phương thức gieo thẳng bằng công cụ (máy) sạ hàng. Song, với kinh nghiệm gieo thẳng bằng tay khéo léo của nông dân nơi đây thì phương thức này lại không phù hợp bởi nó rườm rà, mất thời gian hơn nhiều.
Có thể nói, phương thức gieo thẳng là một tiến bộ kỹ thuật được nông dân ứng dụng rộng rãi và lâu dài trong sản xuất lúa. Phương thức này giúp nông dân giảm được nhiều khâu kỹ thuật không cần có nên tăng hiệu quả sản xuất lúa, nhất là những giống lúa ngắn ngày.
TRẦN THỊ LIÊN