Giảm thiểu lúa non chết do tuyến trùng

Các cây lúa đã chết và các cây đang héo dần lá thân thì ở bộ phận rễ non đều xuất hiện các u bướu màu trắng ngà. Đây là triệu chứng điển hình của tuyến trùng hại rễ lúa.

- Đặc điểm phát sinh phát triển:  Tuyến trùng gây hại mạnh trong giai đoạn đầu của cây lúa, nhất là những ruộng thường xuyên bị khô hạn. Nhiều ruộng đất bị chua do bón quá nhiều lân supe từ những vụ trước hoặc đất có thành phần cơ giới nhẹ (cát pha) thì mật độ tuyến trùng thường cao hơn chân ruộng khác. Các chân ruộng để ải và giữ được nước thường xuyên sau gieo cấy sẽ ít bị tuyến trùng xâm hại.   
Tuyến trùng sau khi xâm nhiễm 4 ngày, các đại tế bào được thành hình. Vòng đời của tuyến trùng có thể từ 26-51 ngày.

Khi tuyến trùng xâm nhập vào bộ rễ cây và làm tổ tạo thành bướu sẽ làm tắc nghẽn sự vận chuyển nước và dinh dưỡng của hệ thống rễ khiến cây chết dần khi còn nhỏ và chậm phát triển, còi cọc khi cây lớn.

- Triệu chứng cây bị bệnh: Khi lúa cấy được khoảng một tháng  thường bị tuyến trùng xâm hại nếu đất ruộng có nguồn bệnh sẵn có. Cây bị lùn, lá hơi vàng, tăng trưởng chậm. Nhổ rễ lên, thấy rễ vẫn trắng nhưng bị ngắn lại, bướu xuất hiện ở nhiều đoạn của rễ hoặc ở chóp rễ. Nơi có ổ tuyến trùng bị phù to tạo bướu 1-2 mm.

Khi bị tuyến trùng ký sinh, lúa sẽ chết lúc còn non (2-3 lá) và phát triển chậm khi cây lúa ở giai đoạn 4 lá trở đi. Dù bị ở giai đoạn sau cây lúa ít chết nhưng tốn nhiều phân bón và phát triển kém.

- Cách giảm thiểu: Để phòng trừ tuyến trùng hại rễ lúa, nông dân cần thường xuyên điều tra đồng ruộng, phát hiện sớm và phòng trừ kịp thời theo các biện pháp kỹ thuật như sau:

+ Không được để cạn nước, cần cho nước vào ruộng khoảng 3-5 cm và giữ liên tục 5-7 ngày.

- Bón vôi với lượng từ 20-25 kg/sào để giảm độ chua cho ruộng.

- Sử dụng một số chế phẩm cải tạo đất và tăng cường khả năng ra rễ mới cho lúa như Rhizomyx 2.5G (trộn với phân chuồng mục nếu có) kết hợp phun các loại phân bón hữu cơ qua lá như DS80, Humix, Biogen... để giúp lúa nhanh hồi phục ra lá, ra rễ nhanh hơn. 

- Rắc hoặc phun một số thuốc hóa học để diệt tuyến trùng trong đất như Diazan, Fuzadan, Sincosin, Carbosan... thường không có hiệu quả cao vì không phát huy được khả năng xông hơi của thuốc và có tính độc cao.

KS. TRẦN THỊ LIÊN (Trạm Khuyến nông huyện Nam Sách)