"Tôi đứng hẳn trên mảnh đất miền Nam mà sáng tác"

Hầu hết các nhạc sĩ Việt Nam đi theo cách mạng trưởng thành trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ đều có những sáng tác về Bác Hồ. Người ít nhất là một bài, người nhiều như các nhạc sĩ Thuận Yến, Huy Thục, mỗi người có tới mười ca khúc viết về Bác.

Mỗi ca khúc viết về Bác được ra đời trong một hoàn cảnh khác nhau, nhưng đều toát lên vẻ đẹp của Bác, mỗi một cử chỉ của Bác đều "vì nước, vì dân". Lại có nhạc sĩ lấy chất liệu quê hương, miền đồng bằng Nam Bộ, sông nước Cửu Long để hướng về Bác, ca ngợi Bác như nhạc sĩ Trần Kiết Tường với bài hát Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người.

Nhạc sĩ Trần Kiết Tường (sinh năm 1924, tại Ô Môn, TP Cần Thơ). Ông mất năm 1999. Về khởi nguồn bài hát Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người, nhạc sĩ cho biết: "Theo Luật 10/59, Ngô Đình Diệm lê máy chém đi khắp miền Nam đàn áp phong trào cách mạng. Đang ở Hà Nội, tôi muốn góp phần mình vào cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước ở miền Nam. Tôi hình dung lại những cánh đồng, những dòng sông mà tôi đã đi qua thời 9 năm, khi chưa tập kết ra Bắc năm 1954. Tôi đứng hẳn trên mảnh đất miền Nam mà sáng tác. Tôi nghĩ miền Nam đang đau thương muốn sống và chiến đấu là mỗi khi nhớ tới Bác Hồ".

Nhạc sĩ mở đầu lời bài hát trên cơ sở ấy bằng bốn câu ca từ: "Trên cánh đồng miền Nam/Đau thương mây phủ chân trời/Khi ca lên Hồ Chí Minh /Nghe lòng phơi phới niềm vui..."

Bác Hồ là niềm tin của nhân dân miền Nam. Nói sao cho hết được công lao trời biển của Người đối với dân tộc. Nhạc sĩ Trần Kiết Tường nghĩ rằng đất nước Việt Nam tuyệt đẹp và đẹp nhất là khi có tên Bác Hồ. Ông liên tưởng đến hai câu thơ của nhà thơ Bảo Định Giang: "Tháp Mười đẹp nhất bông sen/Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ"

Rồi nhạc sĩ lấy tên cho bài hát là Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người với chất liệu kế thừa và phát triển dân ca đan xen cứ ngân nga lan toả bao la như cánh đồng, mênh mông như dòng sông: "Hò ơ! Tôi hát ngàn lời ca/ Bao la hơn những cánh đồng/Mênh mông hơn mặt biển Đông/Êm đềm hơn những dòng sông/Hò ơ! Tôi hát ngàn lời ca/Nồng nàn hơn nắng ban mai/Đẹp tình hơn cánh hoa mai/Hùng thiêng hơn núi sông dài/Là niềm tin/Hồ Chí Minh /Đẹp nhất tên Người".

Bài hát Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người ra đời từ năm 1960. Mãi tới năm 1972, nghĩa là 12 năm sau, gặp nhạc sĩ Trần Kiết Tường, nghệ sĩ Quốc Hương mới vỗ vai nói: "Bài hát của anh có những 6 chữ "hơn" trùng lặp trong một ca khúc". Đến nay, bài hát ra đời đã 57 năm, được rất nhiều người yêu thích, nhưng không thấy ai chê sự trùng lặp đáng yêu ấy. Kính yêu Bác nhiều thì phải nhiều từ "hơn" là phải lắm!

Lúc Bác Hồ còn sống, nghệ sĩ Quốc Hương đã vào Phủ Chủ tịch hát cho Bác nghe bài Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người.

LÊ HỒNG BẢO UYÊN