Bất cập trong xử lý chất thải y tế

Lò đốt rác của Bệnh viện Đa khoa huyện Cẩm Giàng đã xuống cấp

Do đó, nâng cao năng lực xử lý chất thải y tế (CTYT) là nhiệm vụ quan trọng của các cơ sở y tế trong giai đoạn hiện nay.

Công nghệ xử lý lạc hậu

Theo đánh giá của Sở Tài nguyên và Môi trường, toàn tỉnh hiện có 847cơ sở y tế gồm 25 bệnh viện, 16 trung tâm y tế, 265 trạm y tế cấp xã và 541 phòng khám, trạm y tế cơ quan, dịch vụ y tế. Hiện mới có 14 bệnh viện được cấp giấy xác nhận hoàn thành công trình, biện pháp bảo vệ môi trường (BVMT), 6 bệnh viện được cấp giấy phép xả nước thải vào nguồn tiếp nhận. Các trung tâm y tế, trạm y tế cấp xã đều chưa thực hiện nội dung lập đề án, kế hoạch hoặc cam kết BVMT cho hoạt động khám, chữa bệnh và dịch vụ y tế. Hằng năm, các bệnh viện trong tỉnh phát sinh khoảng 263 tấn CTYT rắn nguy hại. Các đơn vị đã chuyển giao xử lý 173 tấn, tự xử lý khoảng 85 tấn bằng cách đốt trong các lò đốt Chuwastar, gần 5 tấn chất thải tồn lưu. Mặc dù vậy, việc xử lý CTYT bằng công nghệ đốt trong lò Chuwastar còn nhiều hạn chế.

Ông Vũ Đình Hiền, Chi cục trưởng Chi cục BVMT (Sở Tài nguyên và Môi trường) cho biết, vỏ lò đốt Chuwastar được làm từ thép, buồng đốt không có vật liệu chịu nhiệt, được làm mát bằng nước. CTYT nguy hại khi đốt sẽ phát sinh một số loại khí làm ăn mòn kim loại, vỏ lò nhanh han gỉ, buồng đốt sơ cấp dễ bị bục dẫn đến hỏng két nước làm mát, hỏng kim phun dầu.

Bên cạnh đó, ống khói của lò thường thấp, không bảo đảm yêu cầu kỹ thuật. Hầu hết lò đốt đều được lắp đặt gần khu dân cư hoặc các khoa, phòng của bệnh viện. Một số lò đốt trong quá trình vận hành đã phải nhiều lần sửa chữa, thay thế thiết bị gây tốn kém chi phí cho đơn vị vận hành. Quá trình đốt tốn nhiều dầu. Một số CTYT khó đốt, phải đốt nhiều lần như chất thải từ quá trình lọc thận, chất thải có độ ẩm cao.

Quy trình vận hành lò đốt chưa bảo đảm do người vận hành chủ yếu kiêm nhiệm, chưa được đào tạo kỹ thuật. Nhiều lò đốt sử dụng tiết kiệm nhiên liệu để giảm chi phí nên hiệu quả xử lý không cao, dễ phát sinh khói, mùi khó chịu. Một số bệnh viện đã phải trang bị thêm máy ép bỉm, máy nghiền thủy tinh để nghiền lại tro, chai lọ thuốc thủy tinh giúp thuận tiện cho việc chôn lấp, hóa rắn hoặc lưu giữ.

Ngoài ra, kết quả quan trắc khí thải ống khói của lò đốt tại một số bệnh viện cho thấy một số thông số vượt quy chuẩn môi trường cho phép như ni-tơ tổng, amoni, COD, BOD, Coliform...

Cần thay đổi triệt để

Theo đánh giá của Sở Tài nguyên và Môi trường, giai đoạn đầu khi mới lắp đặt và đưa lò đốt Chuwastar vào hoạt động đã giải quyết được tình trạng ô nhiễm cục bộ chất thải rắn y tế nguy hại tại các bệnh viện. Tuy nhiên, sau một thời gian sử dụng, hầu hết các lò đốt đã xuống cấp, nhiều thông số môi trường vượt quy chuẩn cho phép. Vì vậy, thay đổi công nghệ xử lý CTYT là yêu cầu cấp thiết của các cơ sở y tế trong giai đoạn hiện nay.

Lò đốt rác của Bệnh viện Đa khoa huyện Gia Lộc dừng hoạt động từ năm 2014 do ô nhiễm môi trường

Đối với những lò đốt dừng hoạt động, các cơ sở y tế đã chuyển giao CTYT cho những đơn vị đủ chức năng để xử lý. Tuy nhiên, quá trình chuyển giao xử lý hầu như chưa lập sổ bàn giao chất thải để ghi chép số lượng và loại chất thải các đợt chuyển giao trong tháng theo quy định. Vì vậy, trong thời gian tới, các cơ sở y tế này phải lập hợp đồng chuyển giao xử lý với đơn vị có đủ chức năng, năng lực. Quá trình chuyển giao bảo đảm thời gian lưu trữ theo quy định. Thực hiện chuyển giao bằng sổ bàn giao chất thải của các đợt chuyển giao và chứng từ chất thải nguy hại hằng tháng. Đánh giá hiệu quả và khả năng hoạt động của các lò đốt theo công nghệ lò đốt Chuwastar còn đang hoạt động. Có thể dừng hoạt động đối với các lò đốt này nếu thấy không hiệu quả, nguy cơ ô nhiễm môi trường cao, chi phí tốn kém. Sau khi dừng hoạt động, các cơ sở y tế phải chuyển giao xử lý CTYT nguy hại cho các đơn vị đủ chức năng, năng lực theo quy định. Cần rà soát năng lực xử lý CTYT đối với các doanh nghiệp tham gia xử lý. Chỉ giao nhiệm vụ đối với các doanh nghiệp có đủ điều kiện tham gia xử lý. Việc xử lý phải được thực hiện theo hướng phân khu vực nhằm quản lý chặt chẽ nguồn chất thải và hạn chế thấp nhất việc phân tán mầm bệnh ra khu vực.

VỊ THỦY