An toàn cho những ca sinh

Chăm sóc sản phụ sau khi bị băng huyết tại Bệnh viện Phụ sản Hải Dương

Xử lý kịp thời

Tai biến sản khoa là những biến cố khó lường, khó có thể tiên lượng trước. Nguy cơ tai biến luôn hiện hữu song nếu quản lý, xử trí kịp thời thì sẽ không xảy ra tử vong mẹ.

Trường hợp sản phụ Đỗ Thị Dung (sinh năm 1985, ở xã Hùng Thắng, Bình Giang) và Phạm Thị Hồng Dung (sinh năm 1985, ở phường Tứ Minh, TP Hải Dương) được cứu sống mới đây tại Bệnh viện Phụ sản Hải Dương là hai ca điển hình mắc tai biến sản khoa do băng huyết. Cả 2 trường hợp đều nhập viện trưa 23.3.2017, chuyển dạ đẻ lần 3 và cùng được mổ cấp cứu. Trong quá trình mổ, cả 2 sản phụ đều bị băng huyết nặng do đờ tử cung, trụy mạch và rối loạn đông máu dẫn tới các vết xây xước nhỏ cũng chảy máu và không cầm được. Đặc biệt, đối với sản phụ Đỗ Thị Dung, ngay trên bàn mổ “mạch không, huyết áp không”, máu chảy ồ ạt, tiên lượng tử vong rất cao. Để cứu sống bệnh nhân, bác sĩ Nguyễn Xuân Huy (Giám đốc bệnh viện) và bác sĩ Nguyễn Đức Thơ (Phó Giám đốc bệnh viện) đã trực tiếp cùng kíp mổ phẫu thuật cắt tử cung để cầm máu. Bệnh viện đã huy động tới 25 đơn vị máu để truyền cho hai bệnh nhân, trong đó bệnh nhân Đỗ Thị Dung truyền tới 15 đơn vị máu. Do lượng máu dự trữ của bệnh viện không đủ, 4 cán bộ y tế của kíp trực đã tình nguyện hiến máu để cứu sống bệnh nhân.

Bệnh nhân Trần Thị Trung (ở xã Thắng Thủy, huyện Vĩnh Bảo, TP Hải Phòng) vào cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa huyện Ninh Giang lúc 1 giờ 24 ngày 17.12.2017 trong tình trạng sốc nặng, bụng đau dữ dội, mạch nhanh nhỏ, huyết áp tụt thấp, da niêm mạc nhợt. Sau hội chẩn khẩn trương về chuyên môn, giải thích nhanh với gia đình, các y, bác sĩ của bệnh viện đã tiến hành phẫu thuật cấp cứu cho bệnh nhân do tử cung bị vỡ. Ca mổ được thực hiện trong thời gian 4giờ đồng hồ, bệnh nhân đã phải truyền 4 đơn vị máu. Kíp mổ đã nhanh chóng lấy thai, nhau và cắt tử cung để cầm máu, giữ an toàn tính mạng cho sản phụ.

Đó chỉ là 3 trong số hàng trăm sản phụ khi đẻ bị mắc các tai biến. Theo Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản, năm 2017, toàn tỉnh có trên 28.000 phụ nữ đẻ tại cơ sở y tế. Tỷ lệ bà mẹ có thai được quản lý thai nghén đạt 100% và gần 95% số bà mẹ mang thai được khám định kỳ tối thiểu 3 lần trở lên. Trong số phụ nữ mang thai có 101 trường hợp bị tai biến khi đẻ, giảm 11 ca so với năm 2016 và không có trường hợp tử vong mẹ. Trong số các ca bị tai biến sản khoa, có 43 ca bị băng huyết; 25 ca nhiễm khuẩn; 32 ca tai biến do phá thai và 1 ca bị sản giật.

Bác sĩ chuyên khoa cấp II Nguyễn Xuân Huy, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Hải Dương cho biết: "Trung bình một năm tại bệnh viện có khoảng 12.000 phụ nữ nhập viện để sinh. Chỉ tính riêng năm 2017, bệnh viện đã xử trí cấp cứu và cứu sống khoảng 30 trường hợp có diễn biến nặng, trụy mạch và nguy cơ tử vong cao. Có 5 tai biến sản khoa gồm băng huyết, vỡ tử cung, tiền sản giật, nhiễm trùng và uốn ván rốn sơ sinh. Một trong những tai biến sản phụ thường mắc là băng huyết, chiếm 5% tổng số ca sinh".

Đề phòng tai biến

Theo bác sĩ chuyên khoa cấp II Nguyễn Phúc Thiện, Phó Giám đốc Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản tỉnh, những phụ nữ mắc bệnh về tim mạch, basedow, rối loạn chuyển hóa, viêm gan, huyết áp cao trong thời kỳ thai nghén có nguy cơ cao mắc tai biến khi sinh. Các bà mẹ khi có kế hoạch mang thai và sinh nở cần có một sức khỏe tốt trước khi có thai; chuẩn bị tốt điều kiện về dinh dưỡng, tinh thần, vật chất bảo đảm cho quá trình mang thai được chăm sóc thật tốt. Khi phát hiện có thai phải đến cơ sở y tế để được quản lý thai nghén càng sớm càng tốt. Cần theo dõi sát và khám thai định kỳ nhằm phát hiện sớm tiềm ẩn các bệnh lý của phụ nữ khi mang thai. Nhiều khi quản lý thai nghén tại cộng đồng không phát hiện được nguy cơ mà chỉ đến lúc sinh nở tai biến mới xảy ra. Các bà mẹ khi mang thai phải đi khám toàn diện, kịp thời phát hiện các nguy cơ về sức khỏe và tuyệt đối tránh quan điểm “cứ đi siêu âm đã cho rằng là đi khám thai” vì thực tế siêu âm chỉ đánh giá được tình trạng của thai nhi (sàng lọc phát hiện sớm các dị tật bẩm sinh, sự phát triển của thai nhi...). Cần tuyệt đối tuân thủ tư vấn, cảnh báo nguy cơ tai biến sản khoa từ các bác sĩ và có biện pháp dự phòng sẵn sàng cho bản thân. Thân nhân sản phụ cần có sự phối hợp tốt với cán bộ y tế khi có tai biến sản khoa xảy ra, sẵn sàng hỗ trợ máu để truyền cấp cứu khi sản phụ có tai biến... Đối với các cơ sở y tế, tất cả phụ nữ đến sinh, thầy thuốc phải xác định biến cố sản khoa xảy ra bất cứ lúc nào và cần có phương án xử lý tức thì khi tai biến xuất hiện.

Ngành y tế cần có kế hoạch đào tạo nguồn nhân lực cho lĩnh vực sản khoa, bảo đảm đồng bộ tuyến trên với tuyến dưới. Kiểm tra, giám sát định kỳ, đột xuất các cơ sở y tế về sẵn sàng cấp cứu sản khoa, sự kết nối giữa các bệnh viện, dịch vụ chuyển tiếp sản phụ cấp cứu từ xã lên huyện, từ huyện lên tỉnh và tuyến cao hơn nhằm bảo đảm an toàn cho mỗi bà mẹ khi sinh nở.

ĐỨC THÀNH