Khó khăn trong ngăn chặn thuốc lá lậu

Thuốc lá ngoại được rao bán công khai trên mạng xã hội

Nhưng số thuốc lá lậu được phát hiện, bắt giữ rất ít so với lượng thuốc lá lậu đang được bán ngoài thị trường. Dù tình hình không phức tạp như các tỉnh biên giới song phương thức, thủ đoạn kinh doanh mặt hàng này ở tỉnh ta cũng rất tinh vi. 

Tháng 1.2018, Phòng Cảnh sát giao thông đường bộ, đường sắt (Công an tỉnh) đã phát hiện, bắt giữ lượng thuốc lá lậu lớn nhất từ trước đến nay. Tại quốc lộ 5 đoạn qua xã Kim Xuyên (Kim Thành), cán bộ, chiến sĩ Trạm Cảnh sát giao thông Hải Dương kiểm tra xe ô tô 14C-220.55 của Đỗ Văn Kiên (sinh năm 1980, quê ở Uông Bí, Quảng Ninh). Trên thùng xe, phía ngoài có nhiều sọt nhựa đựng hải sản, gia cầm nhưng phía trong lại là 1.801 cây thuốc lá 555 không có hóa đơn, chứng từ. Từ đầu năm đến nay, lực lượng quản lý thị trường tỉnh đã kiểm tra và xử lý 7 vụ buôn bán thuốc lá lậu, chủ yếu tại TP Hải Dương, tịch thu 82 bao, xử phạt hành chính 8,2 triệu đồng. 

Thuốc lá nhập lậu thường được bán lén lút tại các cửa hàng tạp hóa, quán nước vỉa hè, quán cà phê, quán bar... Người bán hay cất giấu thuốc lá lậu trong khu vực sinh hoạt của gia đình, chỉ khi khách có nhu cầu hỏi mua mới mang ra nên rất khó kiểm tra, phát hiện. Nếu có bày ra thì cũng xen kẽ với thuốc lá sản xuất trong nước. Có mặt tại một quán nước trên đường Nguyễn Lương Bằng (TP Hải Dương), tôi thấy một khách hàng hỏi chủ quán mua thuốc lá 555 ngoại. Qua vài câu trao đổi ngắn gọn, chủ cửa hàng liền lấy ra một bao đúng như yêu cầu. Anh Tiệp (25 tuổi), người khách vừa mua bao thuốc này cho biết: "Không phải quán nước nào cũng bán và không phải ai cũng dễ dàng mua được. Thuốc lá ngoại thường được nhập về với số lượng rất ít nên họ chỉ bán cho khách quen".

Ngoài ra, khách hàng có thể dễ dàng tìm mua thuốc lá ngoại trên các trang mạng. Các loại thuốc hay được rao bán online như Davidoff, Richmond, Black & Mild... có xuất xứ từ các nước Anh, Nga, Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ... với giá từ vài chục đến vài trăm nghìn đồng/bao. Người mua chỉ cần gọi theo số điện thoại là được giao hàng tận nơi theo yêu cầu. 

Thuốc lá là mặt hàng gọn nhẹ, dễ vận chuyển nên nhiều người tìm cách qua mặt các cơ quan chức năng để chuyển lậu vào trong nước. Trong khi đó sự chồng chéo trong chế tài xử phạt hành vi buôn lậu thuốc lá lại đang gây không ít khó khăn cho các cơ quan chức năng. Cụ thể, theo Nghị định 124/2015/NĐ-TTg, nếu buôn bán, vận chuyển 500 bao thuốc lá trở lên sẽ bị xử lý hình sự. Nhưng Bộ luật Hình sự năm 2015 lại quy định: lô hàng có giá trị 100 triệu đồng trở lên mới bị xử lý hình sự. Còn theo Công văn 06 ngày 26.1.2017 của Tòa án Nhân dân tối cao thì phải chứng minh được hành vi vận chuyển thuốc lá qua biên giới mới truy cứu trách nhiệm hình sự. Sự bất nhất trong các quy định xử phạt hành vi buôn lậu thuốc lá đang khiến cuộc chiến với thuốc lá lậu gặp nhiều khó khăn. 

THẢO NGUYỄN