Một vòng hoa xúc động

Chiến tranh đã lùi xa hơn 40 năm nhưng những dư âm nó để lại vẫn còn sâu sắc ở nhiều nơi, nhất là trong lòng thân nhân những liệt sĩ đã nằm xuống vì sự bình yên cho đất nước. Bài thơ "Viếng chồng" của nhà thơ Trần Ninh Hồ đã khắc họa một cách đầy xúc động tấm lòng của người vợ liệt sĩ đối với những đồng đội của chồng. Đó cũng là vòng hoa thiêng liêng nhất mọi người dân Việt Nam muốn dâng lên những anh hùng liệt sĩ vì những cống hiến, hy sinh lớn lao của họ.

Bài thơ là câu chuyện kể giản dị về một chuyến thăm mộ của người vợ liệt sĩ, được bắt đầu bằng một tiếng gọi "Chị ơi". Tiếng gọi ấy của người chiến sĩ đưa đường dẫn người vợ tới viếng mộ chồng. Anh chỉ gọi được như vậy rồi tắc nghẹn "không làm sao anh còn nói nổi". Mở đầu ấy của câu chuyện gợi cho người đọc sự tò mò, muốn biết nguyên nhân nào khiến người chiến sĩ xúc động hay bối rối tới độ chỉ cất được tiếng gọi mà không nói tiếp thành lời. Điều đó được lý giải trong câu thơ tiếp theo: "Chị đặt hoa nhầm rồi/Mộ anh ấy ở bên tay trái". Thì ra chiến sĩ dẫn đường ngập ngừng sau tiếng gọi, không thể cất lời ngay bởi anh thấy người vợ đặt vòng hoa lên ngôi mộ không phải của chồng mình. Trong suy nghĩ của anh khi đó là chị đã đặt nhầm vòng hoa nhưng anh không thể nói ngay điều đó. Sự tắc nghẹn, ngập ngừng ấy thể hiện tấm lòng đầy cảm thông, chia sẻ. Anh không nỡ nói ngay rằng người vợ đã nhầm hẳn là bởi không muốn khắc sâu thêm nỗi buồn thương trong lòng chị.

Để người vợ cảm thấy yên lòng, anh chiến sĩ còn thêm lời lý giải: "Chỉ có một vòng hoa chị mang từ quê lại/ Hoa viếng mộ bên này đã có chúng tôi!". Người vợ đã vượt qua một chặng đường hẳn không gần gũi gì để tới viếng chồng. Vòng hoa chị mang theo vừa là hình ảnh thực, vừa mang tính biểu tượng cho nỗi nhớ thương người đã khuất. Anh chiến sĩ muốn chị đặt lại vòng hoa lên mộ chồng theo lẽ tự nhiên, thông thường vẫn thế, còn mộ của liệt sĩ bên này đã có hoa do anh mang theo. Đó là một lời góp ý thật hợp tình, hợp lý.

Nhưng đáp lại là lời của người vợ khiến câu chuyện xoay theo một hướng khác, bất ngờ hơn: "Chị hiểu ý em rồi/ Xin cho chị đặt hoa bên mộ đó". Thì ra không phải người vợ đặt nhầm hoa. Hẳn là chị từng đến đây và ghi nhớ rõ vị trí ngôi mộ của chồng mình nên việc chị đặt vòng hoa trên ngôi mộ bên cạnh là có chủ đích rõ ràng. Và chị cũng lý giải điều đó cho anh chiến sĩ yên lòng: "Cả cánh rừng chỉ có hai ngôi mộ/Viếng mộ anh có chị đến đây rồi". Lời giải thích rất nhẹ nhàng mà thấm thía. Cả cánh rừng chỉ có hai ngôi mộ, một của chồng chị, một là của đồng đội của anh. Khi đến viếng chồng, người vợ không chỉ có nỗi nhớ thương anh mà còn nghĩ tới đồng đội đang yên nghỉ cạnh chồng mình. Vòng hoa chị đặt lên ngôi mộ chính là biểu tượng kết tinh cho tấm lòng cao quý ấy. Và lý giải của chị thật đơn giản mà xúc động: "Viếng mộ anh có chị đến đây rồi". Sự hiện diện của người vợ bên ngôi mộ chồng chính là những bông hoa thiêng liêng, đẹp đẽ nhất, nhất là khi chị đã dành tặng những bông hoa thực kia cho nấm mộ liệt sĩ kề bên. Đến lời lý giải này thì dường như mọi cảm xúc đã vỡ òa. Anh chiến sĩ dẫn đường hẳn đã hiểu ra người nhầm ở đây không phải người vợ mà là chính bản thân mình. Trong lòng anh hẳn cũng dấy lên nỗi niềm cảm phục, trân trọng tình cảm của người vợ liệt sĩ thật vẹn nghĩa vẹn tình, như cảm nhận của rất nhiều độc giả.

Bài thơ "Viếng chồng" của nhà thơ Trần Ninh Hồ ngắn gọn, kết cấu đơn giản, không sử dụng nhiều thủ pháp nghệ thuật nhưng vẫn tạo những tiếng nấc nghẹn trong lòng bạn đọc. Vẻ đẹp của bài thơ nằm ở chính tâm hồn cao đẹp thể hiện qua những cử chỉ tuy nhỏ nhưng hết sức nghĩa tình của hai nhân vật trữ tình. Trong những ngày tháng bảy này, đọc lại bài thơ chúng ta càng thêm xúc động, thêm động lực để có những hành động thiết thực tưởng nhớ, tri ân những anh hùng đã ngã xuống vì nền độc lập, tự do cho đất nước và nhân dân.

SONG KHUÊ