Lạm dụng thuốc diệt cỏ - đang tâm tàn phá môi trường

Sử dụng thuốc trừ cỏ diệt bèo tây gây ô nhiễm nguồn nước, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp 

Sử dụng tràn lan

Bà Lương Thị Kiểm, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ thực vật (BVTV) Hải Dương cho biết khoảng 10 năm trở lại đây, mức độ sử dụng thuốc trừ cỏ tăng mạnh theo từng năm. Ngoài sử dụng trong sản xuất nông nghiệp, thuốc trừ cỏ còn được sử dụng vào mục đích phi nông nghiệp như diệt bèo tây trên các tuyến kênh mương, diệt cỏ ven đường giao thông... Việc lạm dụng thuốc diệt cỏ trong sản xuất nông nghiệp hoặc các mục đích phi nông nghiệp đều có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Đơn cử như vụ chiêm xuân 2018, hơn 22 ha lúa ở thôn Tuyển Cử, xã Tân Hồng (Bình Giang) bị chết héo do sử dụng nước từ kênh mương nhiễm thuốc diệt cỏ. Kết quả phân tích mẫu đất, nước tại cánh đồng lúa bị chết có chứa một số hoạt chất trong thuốc trừ cỏ như Atrazine, Ametryn và Prometryn. Theo đánh giá của Sở Tài nguyên và Môi trường, các hoạt chất có trong nguồn nước tưới do người dân phun thuốc diệt cỏ để diệt bèo tây trên các tuyến kênh mương trong thôn Tuyển Cử là nguyên nhân chính khiến lúa của thôn bị chết héo.

Trên nhiều tuyến kênh mương, các trục đường giao thông trong tỉnh, không khó để bắt gặp hình ảnh những vạt cỏ, thảm bèo tây cháy khô do được phun thuốc trừ cỏ. Theo phản ánh của người dân, việc phun thuốc diệt cỏ có thể làm bèo tây, cỏ dại chết nhanh, tiết kiệm công lao động nhưng sẽ làm nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp bị ô nhiễm nghiêm trọng. Anh Dũng ở thôn Hoàng Xá, xã Quyết Thắng (Thanh Hà) cho biết, con kênh nhỏ bên ruộng trồng hành, rau cải của một số gia đình trong thôn liên tục được phun thuốc trừ cỏ để diệt bèo tây. Sau một thời gian, bèo tây chết, phân hủy làm nguồn nước trong mương bị ô nhiễm, gây khó khăn cho người dân mỗi khi lấy nước tưới.

Về nguyên nhân dẫn đến tình trạng lạm dụng thuốc trừ cỏ, theo đại diện Chi cục BVTV Hải Dương là do tình trạng thiếu lao động, hiệu quả trừ cỏ dại, diệt bèo tây cao cũng như sự thiếu hiểu biết của cộng đồng dẫn tới người dân ngày càng lạm dụng thuốc trừ cỏ. Việc sử dụng thuốc trừ cỏ bừa bãi, không đúng mục đích, quá liều lượng gây tác động xấu đến môi trường, đe dọa sự phát triển bền vững hệ sinh thái. Đặc biệt, việc lạm dụng thuốc trừ cỏ vào mục đích phi nông nghiệp như trừ cỏ ven các tuyến đường giao thông, diệt bèo trên các tuyến kênh mương ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường, nguồn nước và sức khỏe cộng đồng.

Sử dụng biện pháp cắt cỏ góp phần bảo vệ môi trường

Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức

Đầu năm 2017, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có quyết định loại bỏ thuốc BVTV chứa hoạt chất 2.4D và Paraquat ra khỏi danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng tại Việt Nam vì đây là những hoạt chất tồn dư lâu dài ngoài môi trường, có nguy cơ gây đột biến gen, làm phát sinh nhiều loại bệnh nguy hiểm ở người. Những loại thuốc khác được khuyến cáo sử dụng đúng liều lượng theo quy định. Để hạn chế tình trạng lạm dụng thuốc trừ cỏ vì mục đích phi nông nghiệp, bà Lương Thị Kiểm cho biết các sở, ngành, địa phương cần tập trung tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về tác hại của thuốc trừ cỏ đối với môi trường sinh thái và sức khỏe cộng đồng. Không sử dụng thuốc trừ cỏ đối với mục đích phi nông nghiệp hoặc trừ cỏ, diệt bèo tây tại những nơi công cộng, đông dân cư, ven đường, trên các công trình giao thông, kênh mương, những vùng cao, đất dốc gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người, vật nuôi và môi trường. Khuyến khích sử dụng các biện pháp thân thiện với môi trường như cắt, nhổ cỏ, dùng màng phủ, luân canh cây trồng… để phòng trừ cỏ dại.

Đối với nông dân, chỉ sử dụng thuốc trừ cỏ trong sản xuất nông nghiệp khi thật cần thiết. Phải sử dụng thuốc trừ cỏ đúng chủng loại, phạm vi trong danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng tại Việt Nam để trừ cỏ khi mật độ cao, có nguy cơ gây thiệt hại đến năng suất, chất lượng cây trồng. Đồng thời, các cơ quan quản lý nhà nước thường xuyên thanh tra, kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm theo đúng quy định của pháp luật đối với những đơn vị, cá nhân không tuân thủ các quy định về sử dụng thuốc trừ cỏ gây hại cho sức khỏe con người và ảnh hưởng xấu đến môi trường.

VỊ THỦY