Những người "nghe nước" trong đêm

Khi đường phố tĩnh lặng cũng là lúc những người "nghe nước" bắt đầu công việc của mình

Mỗi khi đêm xuống, các công nhân của Chi nhánh chống thất thu, thất thoát (Công ty CP Kinh doanh nước sạch Hải Dương) lại lần theo từng con phố, lắng nghe tiếng chảy bất thường của nước để "bắt" chính xác vị trí hư hỏng của đường ống nhằm kịp thời sửa chữa, giảm tỷ lệ thất thoát nước sạch.

"Bác sĩ" đường ống

Gần 10 giờ đêm một ngày cuối tháng 3, sau khi đã chuẩn bị đủ đồ nghề, chúng tôi cùng nhóm công nhân Chi nhánh chống thất thu, thất thoát leo lên chiếc xe bán tải đã cũ, chạy thẳng ra phố Chợ Con, phường Quang Trung (TP Hải Dương) bắt đầu hành trình "nghe nước" quen thuộc. Sở dĩ chúng tôi đến khu vực này là bởi buổi sáng, tổ quản lý, theo dõi thất thoát nước của chi nhánh phát hiện đồng hồ tổng ở đây tăng đột biến so với mọi ngày. Vì vậy, công việc của tổ là phải kiểm tra tất cả các tuyến phố trong khu vực nhằm phát hiện điểm rò rỉ ngay trong đêm để ngày mai đội sửa chữa đến khắc phục. Khu vực này khá rộng với vài trăm hộ dân trải trên gần chục tuyến phố nên nhiệm vụ không hề dễ dàng.

Nửa đêm, phố vắng bóng người, thỉnh thoảng mới có vài chiếc xe máy của đám thanh niên đi chơi đêm rồ ga chạy qua. "Mỗi ca làm việc thường kéo dài từ 10 giờ đêm hôm trước đến 2 giờ sáng hôm sau. Đây là khoảng thời gian tốt nhất để tìm nước rò rỉ vì lúc này đường phố thực sự tĩnh lặng, không có tạp âm, các gia đình cũng ít sử dụng nước nên việc "nghe nước" của anh em cũng dễ dàng, chính xác hơn", anh Nguyễn Ngọc Đạt, Giám đốc Chi nhánh chống thất thu, thất thoát cho biết.

Cầm trên tay thiết bị thu tín hiệu rà dưới mặt đường được kết nối với máy khuếch đại âm thanh truyền đến tai nghe, anh Ngô Sĩ Điển, Tổ trưởng Tổ sản xuất số 2 cùng các nhân viên chậm rãi, lặng lẽ dò từng đoạn đường ống để tìm ra tiếng nước chảy bất thường. Anh Điển cho biết máy khuếch đại âm thanh là thiết bị dùng để xác định chính xác vị trí các điểm rò rỉ trong đường ống cấp nước. Máy có thể phát hiện, khuếch đại tiếng ồn tạo ra bởi nước rò rỉ trong đường ống bơm áp lực. Đây là thiết bị không thể thiếu của bất kỳ đội dò tìm nào, giúp xác định chính xác vị trí của các điểm nghi ngờ rò rỉ, tránh tình trạng đào sai vị trí, ảnh hưởng giao thông, kết cấu mặt đường, lãng phí nhân công, vật liệu ngành nước.

Đêm đã khuya, không gian tĩnh lặng, tổ dò tìm lặng lẽ lần theo hệ thống đường ống dưới mặt đường. Cứ vài bước chân, anh Điển lại đặt thiết bị thu âm xuống mặt đường chăm chú lắng nghe. Gần 10 năm theo nghề, những người thợ thuộc sơ đồ đường ống như lòng bàn tay. Đoạn nào đã vỡ, đoạn nào có nguy cơ cao đều được ghi nhớ để ưu tiên kiểm tra kỹ càng hơn. "Trong đêm, nhiều âm thanh hỗn tạp dưới đất như tiếng nước thải, nước xả máy giặt, tiếng máy điều hòa nhiệt độ... dội vào tai nghe. Tâm trí người thợ phải thực sự tĩnh lặng, tập trung mới có thể phân biệt được đâu là tiếng nước rò rỉ từ đường ống, đâu là các âm thanh khác để đánh dấu và kiểm tra lại vào hôm sau", anh Nguyễn Văn Cường, thành viên trẻ nhất tổ cho biết.

Trên các tuyến phố, từng đoạn ống, từng chiếc đồng hồ đều được kiểm tra kỹ càng. Các anh còn dùng đèn pin soi xuống các rãnh thoát nước để kiểm tra có nước chảy bất thường hay không. Nước bị rò rỉ thường chảy ra cống thoát nước. Vì vậy, nếu thấy nước trong, chảy mạnh, liên tục trong đêm chắc chắn đường ống đã bị vỡ. Ngoài ra, bất kỳ điểm nào đọng nước trên vỉa hè, trước nhà dân cũng được kiểm tra kỹ lưỡng để phát hiện những điểm bất thường. Lật nắp đồng hồ nước của một gia đình, anh Nguyễn Quang Huy, công nhân Tổ sản xuất số 2 cho biết mặc dù máy khuếch đại âm thanh vẫn nghe thấy tiếng nước chảy, kiểm tra trực tiếp thấy đồng hồ vẫn đang quay nhưng trường hợp này không phải do rò rỉ đường ống. Đồng hồ quay rất đều chứng tỏ gia đình đang lấy nước vào bể chứa. Nếu thấy đồng hồ quay nhanh bất thường mới phải kiểm tra kỹ càng hơn.

Công nhân kiểm tra từng đồng hồ nước của các hộ để phát hiện điểm rò rỉ

Ngay đầu ngõ 30, phố Chu Văn An, anh Điển dừng lại khá lâu rà đi rà lại thiết bị thu âm dưới mặt đường. Sau đó, anh ra hiệu cho anh em dùng xà beng bật nắp cống lên để kiểm tra. Anh Điển chia sẻ: "Mặc dù nghe thấy tiếng nước chảy khá mạnh nhưng để xác định chính xác vị trí, tôi phải rà đi rà lại nhiều lần vì không phải cứ chỗ nào có tiếng nước chảy là chỗ đó bị vỡ đường ống. Nhiều khi vị trí vỡ cách máy thu vài mét. Ngoài ra, để chắc chắn hơn, chúng tôi phải bật nắp cống lên xem có nước chảy hay không. Khi đã xác định chắc chắn có điểm rò rỉ, chúng tôi sẽ dùng sơn đánh dấu để ngày mai có đơn vị đến sửa chữa, khắc phục". Đến gần 2 giờ đêm, tổ của anh Điển mới phát hiện được 1 điểm rò rỉ. "Có đêm phát hiện 2 - 3 điểm, nhưng cũng có đêm tìm mãi chẳng thấy, chúng tôi phải kiểm tra lại vào đêm hôm sau. Bằng mọi cách, chúng tôi phải tìm ra nguyên nhân để hạn chế thấp nhất lượng nước sạch bị thất thoát", anh Điển cho biết thêm.

Vui buồn với nghề

Trên những con phố vắng tanh, việc một nhóm người lặng lẽ đi từ đầu phố đến cuối phố đã gây sự chú ý của người dân. "Thời gian đầu, người dân nhìn chúng tôi với ánh mắt nghi ngại, dò xét. Họ không hiểu một nhóm người thường xuyên đi lại trên các tuyến phố vào lúc đêm khuya để làm gì. Thỉnh thoảng còn dừng lại chỉ trỏ, bàn tán, nhòm ngó. Mỗi khi có tiếng chó sủa, người trong nhà ngó đầu ra nhìn đầy hoài nghi. Nhiều người đứng trên gác hỏi vọng xuống vẻ bực dọc vì giấc ngủ bị ngắt quãng", anh Lợi, cán bộ kỹ thuật chi nhánh chia sẻ. Anh Cường góp chuyện: "Có những lúc, chúng tôi phát hiện nước đọng trên vỉa hè trước cửa một gia đình. Do dừng lại khá lâu để kiểm tra nên bị chủ nhà nghi ngờ là nhóm trộm chó. Một lúc sau, tổ dân phố, công an khu vực cùng xuất hiện để kiểm tra. Chúng tôi phải giải thích mãi họ mới hiểu". Anh Huy vui vẻ cho biết thêm: "Không nghi ngờ sao được khi một nhóm người thường đứng bàn tán, chỉ trỏ, trên tay lại cầm sợi dây chẳng khác gì cái xích chó. Trước đây, chúng tôi nhiều lần bị công an khu vực hoặc lực lượng cơ động thành phố kiểm tra. Sau này, chúng tôi được trang bị đồng phục phản quang có gắn tên của công ty vừa bảo đảm an toàn, vừa tạo niềm tin đối với người dân".

Để hoàn thành công việc, đêm nào tổ chống thất thoát của chi nhánh cũng phải đi hàng chục km để kiểm tra những điểm nghi ngờ rò rỉ, hư hỏng nhằm kịp thời sửa chữa, khắc phục. "Vất vả nhất là những đêm mưa rét hoặc mùa hè nóng nực. Anh thử tưởng tượng mỗi đêm chúng tôi phải đi hàng chục km dưới cái rét tê người hoặc tiết trời nóng như nung. Kết thúc công việc, ai cũng rã rời, mệt mỏi, chỉ muốn chạy xe về nhà làm một giấc cho đã", anh Huy nói. Mệt mỏi, vất vả là vậy nhưng công việc cũng đem lại cho các anh nhiều niềm vui. Qua kiểm tra, các tổ sản xuất phát hiện nhiều điểm rò rỉ lớn sau đồng hồ của các gia đình. Anh em thông báo cho các hộ biết để sửa chữa kịp thời, giúp giảm thiệt hại cho các hộ tiêu thụ, tạo niềm tin cho khách hàng đối với công ty. "Có lần chúng tôi phát hiện đường ống của một gia đình bị rò rỉ. Đường ống bị hỏng từ lâu nhưng gia đình không phát hiện ra khiến lượng nước tiêu thụ trong tháng tăng đột biến. Sau khi phát hiện sự cố, chúng tôi kiểm tra, đánh dấu vị trí và báo về công ty để cử người xuống sửa chữa, khắc phục. Sau lần đó, các gia đình nhìn chúng tôi với con mắt thiện cảm hơn. Mỗi lần chúng tôi đi qua, nếu họ còn thức đều nhiệt tình thăm hỏi, động viên. Chỉ cần thế thôi là chúng tôi có thêm động lực để tiếp tục công việc của mình", anh Điển chia sẻ.

Anh Đạt cho biết chi nhánh thành lập từ năm 2011, hiện có 15 cán bộ, công nhân viên đảm nhận nhiệm vụ chống thất thu, thất thoát cho mạng lưới cấp nước tại TP Hải Dương. Chỉ riêng năm 2018, chi nhánh đã tìm ra 406 điểm rò rỉ, giúp công ty giảm thất thoát gần 160.000m3 nước sạch, tỷ lệ thất thoát nước sạch giảm còn 11%. Việc phát hiện sớm các điểm rò rỉ là một trong những biện pháp nhanh nhất giúp giảm tình trạng thất thoát nước, hạn chế chất bẩn xâm nhập đường ống, bảo đảm chất lượng nước cung cấp cho người dân.

Còn đối với anh Điển và các công nhân trong tổ, việc được "nghe nước" hằng đêm đã trở thành thói quen, thành niềm vui góp phần đưa nguồn nước sạch đến với người dân.

VỊ THỦY