Trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam: Cơ hội và thách thức

Trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence - AI) đang là một trong những công nghệ được quan tâm nhất ở thời điểm hiện tại và là một trong những đại diện tiêu biểu của làn sóng công nghiệp lần thứ tư. Mặc dù thuật ngữ AI chỉ mới thịnh hành ở Việt Nam trong vài năm gần đây, nhưng đã có nhiều tổ chức- doanh nghiệp tại Việt Nam áp dụng nó vào công việc nghiên cứu-kinh doanh, tạo ra những kết quả đáng kể.

Bước đầu có sản phẩm cụ thể 

Trí tuệ nhân tạo - AI là sự "tư duy" của máy móc, trong đó các thiết bị sẽ bắt chước cách tư duy tự nhiên của con người để giải quyết các vấn đề. Từ khái niệm tưởng chừng xa xôi, trí tuệ nhân tạo từng bước đi vào đời sống, hiện thực hóa giấc mơ về những loại máy móc có khả năng tư duy như con người.

Trí tuệ nhân tạo đang là cuộc đua của những “gã khổng lồ” công nghệ. Nó có tiềm năng giải quyết rất nhiều vấn đề, nên không có gì ngạc nhiên khi những công ty công nghệ lớn nhất trên thế giới đều xây dựng trung tâm nghiên cứu, ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào những sản phẩm của họ.

Tại Việt Nam, mặc dù trí tuệ nhân tạo mới manh nha xuất hiện trong khoảng thời gian vài năm trở lại đây, nhất là khi cuộc cách mạng công nghệ 4.0 lan đến Việt Nam, nhưng dường những công ty trong nước cũng đã nhanh chóng "bắt sóng" xu hướng AI của thế giới và bước đầu có sản phẩm cụ thể. Mặc dù còn nhiều khó khăn cả về nguồn vốn và con người, sự đầu tư của những doanh nghiệp Việt cho thấy khát vọng phát triển AI để khẳng định chỗ đứng của Việt Nam trong bản đồ công nghệ thế giới.

Và ở Việt Nam đã biết đến AI từ những ứng dụng rất nhỏ như: máy ảnh tự nhận diện khuôn mặt, trợ lý ảo trên smartphone, xe tự lái, robot Nano của FPT, Zalo Brain và Zalo Assistant của VNG... Đặc biệt, AI đang là làn sóng mới, hứa hẹn thay đổi hoàn toàn bộ mặt của các doanh nghiệp có ứng dụng AI cũng như của nền kinh tế Việt Nam. Các tên tuổi công nghệ hàng đầu Việt Nam hiện nay đều đã bắt tay vào nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI cho các sản phẩm của mình.

Có thể kể đến thành quả của các kỹ sư và nhà khoa học Zalo AI trong năm qua chính là trợ lý ảo Ki-Ki. Sự khác biệt của Ki-Ki với những trí tuệ nhân tạo do các hãng công nghệ trên thế giới phát triển nằm ở khả năng nhận diện khá tốt giọng nói của người Việt và Ki-Ki có thể trả lời bằng giọng của cả ba miền Bắc, Trung, Nam khá tự nhiên...

Viettel cũng là một doanh nghiệp Việt đã đầu tư vào lĩnh vực AI. Trung tâm Không gian mạng (VTCC) của tập đoàn này đã được thành lập và AI là một trong những trọng tâm nghiên cứu. Đến nay, VTCC.AI đang phát triển công nghệ nhận dạng giọng nói, xử lý ngôn ngữ tự nhiên cho tiếng Việt.

Nhiều ứng dụng về trí tuệ nhân tạo của người Việt cũng tạo được tiếng vang trên thị trường quốc tế. Một trong những startup của người Việt được chú ý nhất trong 3 năm qua là ELSA - ứng dụng luyện phát âm tiếng Anh do Văn Đinh Hồng Vũ sáng lập, lọt top 5 ứng dụng AI toàn cầu. Điểm nhấn của ELSA chính là vận dụng AI để nhận diện giọng nói rất chính xác, nhờ đó có thể phân tích giọng đọc của người dùng, chỉ ra những điểm chưa chuẩn trong phát âm, từ đó chỉnh sửa để chuẩn hơn.

Những khía cạnh khác của đời sống như giao thông, giáo dục, sức khỏe đều có thể được cải tiến dần dần khi ứng dụng AI. Các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam hiện đã giới thiệu những giải pháp thành phố thông minh, ứng dụng trí tuệ nhân tạo để phục vụ điều tiết giao thông và giám sát an ninh cho hệ thống camera. Trong tương lai gần, khi công nghệ được áp dụng vào những khía cạnh thiết thực, chất lượng cuộc sống cũng sẽ được cải thiện.

Vừa là cơ hội, vừa là thách thức lớn 

Công nghệ nói chung và AI nói riêng đã tạo ra một thế giới phẳng mà thông tin được chia sẻ, tiến tới sự bình đẳng không biên giới cho từng người dân. Thách thức là con người, cơ sở vật chất và chính phủ của mỗi nước phải chạy đua với công nghệ nếu không muốn tụt hậu. Trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, AI là một trong những yếu tố then chốt. Bởi vậy, theo giới chuyên gia, đối với Việt Nam, AI vừa là cơ hội, vừa là thách thức lớn. AI mang lại cơ hội để có thể bứt phá vươn lên trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và AI là một trong những cơ hội hiếm hoi để Việt Nam ghi tên trên bản đồ công nghệ thế giới. Công nghệ nói chung và AI là kinh tế tri thức mà yếu tố con người đóng vai trò cốt yếu, điều mà chúng ta có thể tận dụng từ tinh thần ham học hỏi với thế mạnh về khoa học cơ bản, cũng như tinh thần sức mạnh dân tộc của người Việt trong và ngoài nước.

Tuy nhiên, AI không phải là “cây đũa thần”, biến không thành có. Để thực sự phát triển và ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo, các doanh nghiệp Việt sẽ phải vượt qua không ít thách thức. Cái khó đầu tiên chính là vấn đề nhân lực: làm thế nào tìm đủ người có trình độ để phát triển AI. Để đào tạo đội ngũ kỹ sư chất lượng cao về AI sẽ rất cần nguồn lực của các công ty cũng như sự đầu tư của nhà nước, bởi kinh phí và nguồn tài nguyên yêu cầu là rất lớn.

Ngoài ra, một thách thức nữa của các doanh nghiệp Việt là chất lượng, độ chuẩn xác của dữ liệu. Dữ liệu là nguyên liệu quan trọng của bất kỳ hệ thống thông tin nào, nhưng để phát triển AI thì cần một nguồn dữ liệu “sạch”, chính xác và theo quy chuẩn, hay gọi cách khác là dữ liệu đã dán nhãn. Dữ liệu chất lượng cao, hay dữ liệu đã dán nhãn là thách thức của bất kỳ kỹ sư nào khi phát triển sản phẩm AI. Chính vì vậy, phát triển AI tại Việt Nam còn nhiều thách thức, nhưng điều đó không ngăn cản các doanh nghiệp Việt đi sớm và bước thẳng vào kỷ nguyên AI.

Nhằm mở rộng và phát triển hệ sinh thái AI tại Việt Nam, từ ngày 31-3 đến ngày 6-4-2019, rubikAI (dự án được phát triển bởi Nexus FrontierTech nhằm mở rộng và phát triển hệ sinh thái AI tại Việt Nam) tổ chức Hanoi AI Week - Tuần lễ AI lần đầu tiên tại Việt Nam với sứ mệnh nâng cao chất lượng nhân sự AI ở Việt Nam về mặt kiến thức cũng như kinh nghiệm thực tế trong ứng dụng AI.

Hanoi AI Week tập trung vào việc xây dựng diễn đàn dành cho những người yêu AI, nhằm chia sẻ kiến thức với cộng đồng qua những hoạt động trực tuyến, workshop chuyên sâu; Cuộc thi AI và Đêm kết nối cộng đồng.

Đặc biệt, với dự định này, Hanoi AI Week là điểm hội tụ những gương mặt sáng giá nhất Việt Nam trong lĩnh vực AI, nhằm đạt được hai mục tiêu: Tạo không gian để các cá nhân tiềm năng có được điểm khởi đầu tốt nhất; Khuyến khích sự hợp tác giữa các đội nhóm chuyên gia và những nhân tố có tiềm năng trong AI, hướng đến xây dựng một cộng đồng AI chất lượng cao.

TÂM BÙI​ (TTXVN)