Cuộc đua song mã trước thềm bầu cử Tổng thống Indonesia

Cặp liên danh Tổng thống - Phó Tổng thống trong bầu cử Indonesia năm 2019. Nguồn: kumpuran

Trong chiến dịch tranh cử Tổng thống Indonesia, có 5 cuộc tranh luận trực tiếp trên truyền hình của các ứng cử viên diễn ra vào các ngày 17.1, 17.2, 17.3, 30.3 và cuối cùng là ngày 13.4 tại Thủ đô Jakarta do KPU tổ chức. Dẫn cuộc tranh luận là hai người dẫn chương trình truyền hình Ira Kusno và Imam Prayitno.

Tại các cuộc tranh luận, Tổng thống đương nhiệm Joko Widodo và người đồng hành Maruf Amin, với đối thủ là ông Prabowo Subianto và người cùng tranh cử Sandiaga Uno đã tập trung vào các vấn đề về quốc phòng-an ninh, kinh tế và phúc lợi xã hội, tài chính, đầu tư, thương mại và công nghiệp, năng lượng, môi trường, cơ sở hạ tầng, thực phẩm và tài nguyên thiên nhiên, nhân quyền, tham nhũng, luật pháp và khủng bố, đồng thời đưa ra quan điểm riêng về các vấn đề liên quan đến ý thức hệ, quản trị, quan hệ quốc tế. 

Tại cuộc tranh luận về các vấn đề kinh tế và phúc lợi xã hội, tài chính, đầu tư, thương mại và công nghiệp, ứng cử viên Prabowo Subianto đã hứa hẹn về việc sẽ cắt giảm thuế, thúc đẩy sản xuất thực phẩm trong nước thông qua các chính sách thay thế nhập khẩu, khôi phục trợ cấp xăng dầu và tăng sử dụng năng lượng tái tạo đồng thời tuyên bố sẽ tăng giá trị cho ngành công nghiệp của Indonesia. Ông Prabowo cho rằng chính quyền Tổng thống Joko Widodo chỉ tập trung vào xây dựng cơ sở hạ tầng và kết quả là ngành công nghiệp bị tụt hậu. Việc thúc đẩy ngành công nghiệp và duy trì sự chắc chắn trong kinh doanh sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy các ngành nông nghiệp và ngư nghiệp của Indonesia.

Đáp lại những chỉ trích của ông Prabowo liên quan đến cơ sở hạ tầng, ông Widodo nói rằng đó là một phần của giai đoạn đầu tiên trong kế hoạch phát triển kinh tế của mình. Tổng thống Indonesia cho rằng cơ sở hạ tầng nước này sẽ được liên kết với các khu vực công nghiệp, các điểm du lịch và công trình xây dựng. Đương kim Tổng thống Joko Widodo cũng đặt mục tiêu đưa Indonesia phát triển theo hướng đẩy mạnh sản xuất, giảm xuất khẩu sản phẩm thô, thu hút tốt nguồn vốn đầu tư nước ngoài và tạo thêm việc làm cho hàng triệu người, đặc biệt là lớp trẻ và sinh viên tốt nghiệp các trường cao đẳng, đại học. Đặc biệt, ông đưa ra ý tưởng sẽ tạo ra các trung tâm tăng trưởng kinh tế mới dưới hình thức các khu công nghiệp nhỏ và đặc khu kinh tế như một phần trong nỗ lực để đạt được công bằng trong nước.

Đề cập những vấn đề môi trường, lương thực được dư luận hết sức quan tâm, ứng cử viên số 1, Tổng thống đương nhiệm Joko Widodo khẳng định chính phủ đã chứng minh nỗ lực khắc phục các vụ cháy rừng và than bùn trong 3 năm qua bằng cách tăng cường thực thi pháp luật, với việc xử phạt 11 công ty liên quan đến cháy rừng và đất đai ở Indonesia. Ông cũng tuyên bố chính quyền hiện tại đã bắt đầu làm sạch các con sông bị ô nhiễm, bao gồm một con sông ở Citarum tại Tây Java. Về vấn đề lương thực, Tổng thống Joko Widodo cho biết chính phủ ưu tiên dự trữ lương thực để phòng khi xảy ra thảm họa hoặc mất mùa và nhập khẩu gạo nhằm đảm bảo đủ nguồn cung lương thực. Từ năm 1984, Indonesia đã tự cung tự cấp gạo với sản lượng lúa gạo đạt 21 triệu tấn và đến năm 2018 đạt 33 triệu tấn. Ông Jokowi cũng đề cập vấn đề phân chia đất đai cho người dân nhằm khuyến khích tiếp cận vốn lưu động. Trong hai năm qua, chính phủ đã phân phối đất đai thông qua chương trình lâm nghiệp xã hội cho người dân và trong thời gian tới sẽ tiếp tục chương trình này. Hiện người dân đã được cấp 2,6 triệu ha đất trong mục tiêu tổng số 12,7 triệu ha sẽ cấp cho dân.

Trong khi đó, ứng cử viên Prabowo Subianto cho rằng Chính phủ Indonesia hiện vẫn không thể bảo vệ quyền lợi của nông dân và đảm bảo giá lương thực phù hợp. Ông Subianto nhấn mạnh rằng Indonesia phải có thể tự đáp ứng nhu cầu thực phẩm mà không cần nhập khẩu, khẳng định nếu trúng cử tổng thống nhiệm kỳ 2019-2024, ông sẽ đảm bảo nguồn cung cấp thực phẩm với giá cả phải chăng, đồng thời cho rằng thực phẩm là một trong những yếu tố quyết định thành công của một quốc gia. Ông Subianto đã chỉ trích chính phủ hiện nay phát triển cơ sở hạ tầng kém hiệu quả. Theo ông Subianto, phát triển cơ sở hạ tầng không dựa trên lợi ích của người dân sẽ không mang lại hiệu quả xã hội lớn, chẳng hạn như việc xây dựng vận chuyển đường sắt nhẹ (LRT) ở Palembang, Nam Sumatra và Sân bay quốc tế Kertajati ở Majalengka, Tây Java. Về vấn đề môi trường, ông Subianto cam kết sẽ duy trì một chính phủ trong sạch, kiên quyết không khoan nhượng với những công ty gây ô nhiễm môi. Ứng cử viên này cũng đưa ra phương án tổ chức lại Bộ Môi trường và Lâm nghiệp và tách thành hai bộ riêng biệt. Theo đó, Bộ Môi trường sẽ giám sát các công ty điều hành các doanh nghiệp đặc biệt là trong ngành lâm nghiệp, để ngăn chặn các hoạt động vi phạm luật môi trường.

Đặc biệt về quan hệ quốc tế, hai ứng cử viên Tổng thống đã thể hiện các cách tiếp cận khác nhau. Cuộc tranh luận đã cho thấy hai cách tiếp cận phân cực của quan điểm “ôn hòa” và “diều hâu” về phân khúc quan hệ quốc tế. Ông Joko Widodo đã nhấn mạnh năng lực của Indonesia trong việc hòa giải một số cuộc xung đột quốc tế và sức mạnh ngoại giao mềm của Indonesia trong một số cuộc đàm phán thương mại quốc tế; đồng thời tin tưởng mạnh mẽ vào khả năng của quân đội Indonesia (TNI) trong việc bảo vệ chủ quyền lãnh thổ đất nước. Trong khi đó, ông Prabowo Subianto thể hiện quan điểm rằng khả năng phòng thủ của Indonesia còn yếu và cần tăng cường hơn nữa.

Hai ứng cử viên cũng đưa ra các cách tiếp cận khác nhau nhằm tăng cường ngoại giao Indonesia. Ông Joko Widodo nói rằng Indonesia có tiềm năng lớn khi là quốc gia có số dân Hồi giáo lớn nhất thế giới tham gia vào tiến trình hòa bình ở một số khu vực xung đột cũng như tăng giá trị thương mại bằng cách sử dụng ngoại giao kinh tế. Trong khi ông Subianto đưa ra quan điểm cho rằng, hệ thống an ninh và quốc phòng của Indonesia còn yếu do hạn chế về ngân sách; ông muốn tăng các thiết bị quân sự cho cơ chế phòng thủ phòng ngừa, để đạt sức mạnh như các nước láng giềng, trong đó có Singapore.

Bên cạnh việc tổ chức các cuộc tranh luận trực tiếp, KPU cũng cho phép hai cặp ứng cử viên tổng thống tiến hành các chiến dịch vận động mở từ ngày 24.3 đến 13.4. Thông qua các thông tin từ các vòng tranh luận và các chiến dịch vận động mở của hai cặp ứng cử viên, cử tri Indonesia sẽ có lựa chọn hợp lý cho mình.

Những yếu tố khó lường 

Theo kết quả một số cuộc thăm dò dư luận được nhiều cơ quan và tổ chức chính trị tại Indonesia tiến hành trước thềm cuộc bầu cử đều cho thấy Tổng thống đương nhiệm Joko Widodo nhận được khoảng 50% sự ủng hộ, trong khi chỉ có khoảng 30% số người được hỏi dự định lựa chọn ứng cử viên Prabowo Subianto.

Trong khi đó, xét về sự ủng hộ của các chính đảng được quyền tham gia bầu cử tại Indonesia lần này, Tổng thống Jokowi cũng đang có lợi thế lớn hơn để giành chiến thắng vì ông đã nhận được sự cam kết ủng hộ của 9 chính đảng lớn tại Indonesia trong tổng số 14 chính đảng đủ điều kiện tham gia bầu cử, trong đó phải kể đến đảng Đấu tranh vì Dân chủ Indonesia (PDIP) và đảng Golkar. Cả hai đảng này hiện kiểm soát 36 nghế tại Hạ viện Indonesia (DPR). Trong khi đối thủ Subianto chỉ nhận được sự ủng hộ của 4 đảng chính trị.

Dù có nhiều cơ hội, song khả năng Tổng thống Jokowi giành chiến thắng chưa thực sự chắc chắn bởi kinh tế được xem là một yếu tố khó lường trong cuộc đua sắp tới. Tổng thống Jokowi quyết tâm bảo vệ các thành tích kinh tế của ông trong nhiệm kỳ vừa qua và ngược lại, đối thủ của ông sẽ tìm mọi cách để khai thác những điểm yếu và thiếu sót của ông.

Tăng trưởng kinh tế của Indonesia ổn định trong 5 năm qua, nhưng hiệu quả kinh tế không cao. Tốc độ phát triển trung bình của kinh tế Indonesia trong 5 năm qua là 5%, thấp hơn nhiều so với mục tiêu 7% mà Jokowi đã hứa trong chiến dịch vận động năm 2014. Tổng thống Jokowi vẫn dễ bị mất điểm trước đối thủ, đặc biệt là vấn đề thâm hụt thương mại và ngân sách, chênh lệch giàu nghèo, tỷ lệ nghèo đói dù những năm qua có xu hướng giảm, nhưng đói nghèo vẫn là thách thức lớn đối với quốc gia vạn đảo với hơn 260 triệu dân, đồng nội tệ Rupiah mất giá, nạn thất nghiệp cũng như sự biến động về giá của các thực phẩm cơ bản.

Ngay trong những ngày sát thời điểm bầu cử, nhiều người dân Indonesia đã công khai sự ủng hộ và lựa chọn của mình về vị Tổng thống tương lai, tuy nhiên vẫn còn có những người đang lưỡng lự trong lựa chọn. Điều này cũng có thể gây đảo ngược tình thế ở thời điểm bỏ phiếu quyết định.

Bà Dinna Wisnu, Phó Giáo sư, Tiến sĩ về Quan hệ quốc tế và Kinh tế chính trị, Đại học Bina Nusantara và Đại học Quốc gia Indonesia cho biết: “Theo quan điểm của tôi, Tổng thống Widodo có thể không hoàn hảo trong ý tưởng của mình bởi vì ông nói về việc tạo ra môi trường thuận lợi cho sự phát triển của Indonesia trong chính trị quốc tế và ông cũng cần có trí tưởng tượng lớn hơn về những gì Indonesia có thể cung cấp cho thế giới thay vì sửa chữa các vấn đề chưa ổn hàng ngày ở trong nước, nhưng so với Prabowo, ông được chứng minh là nhạy cảm hơn với các biện pháp khắc phục thay vì chỉ than thở về các vấn đề của Indonesia. Trong một môi trường chính trị xã hội và kinh tế xã hội rất phức tạp của Indonesia, tôi nghĩ Widodo đã sẵn sàng hơn để lãnh đạo Indonesia”.

Trong khi bà Yalenda, một người dân Jakarta cho biết: “Tôi sẽ bầu cho ông Prabowo Subianto vì ông ấy có những chiến lược phù hợp, hướng đến những thứ mà người dân chúng tôi mong muốn”.

Còn sinh viên Amar thuộc trường Đại học Azhar Indonesia lại cho rằng: “Cách đưa ra vấn đề trong chiến lược tranh cử của cả hai ứng cử viên đều tốt, họ đều thể hiện được quyết tâm vì một đất nước Indonesia tốt đẹp hơn. Tôi chưa muốn công bố lựa chọn của mình để đảm bảo công bằng đến phút quyết định và tôi tin cuộc bầu cử sẽ diễn ra trong hòa bình”.

Theo TTXVN