Việt Nam, Philippines lên tiếng về “đội tàu phá hoại nhất” của Trung Quốc

Đội tàu cá của Trung Quốc ở Bãi cạn Scarborough

Việt Nam yêu cầu Trung Quốc “tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường sinh thái biển” và “tôn trọng chủ quyền” sau khi một báo cáo hôm 22.5 của Trung tâm Nghiên cứu chiến lược quốc tế (CSIS) có trụ sở ở Washington D.C cho biết đội tàu khổng lồ khai thác trai tượng của Trung Quốc đã quay trở lại hoạt động ở Biển Đông trong 6 tháng qua.

Trả lời câu hỏi trong cuộc họp báo ngày 23.5 về sự kiện trên, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng nói “việc khai thác các nguồn tài nguyên ở Biển Đông cần tuân thủ các quy định của luật pháp quốc tế” và “cần tôn trọng chủ quyền, quyền chủ quyền của các quốc gia ven biển”.

Ngoài phản ứng về đội tàu “phá hoại nhất” của Trung Quốc, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam cũng lên tiếng phản đối cuộc đua thuyền buồm mà Trung Quốc tổ chức ở Hoàng Sa từ ngày 22 - 26.4. Cuộc đua thuyền buồm “Cúp Ty Nam” lần thứ 7 diễn ra trong khu vực kéo dài từ đảo Tam Á Trung Quốc đến đảo Duy Mộng thuộc quần đảo Hoàng Sa.

Trong khi đó, hãng truyền thông ABS-CBN của Philippines dẫn nguồn từ Phủ Tổng thống cho biết hôm 21.5 rằng quân đội Philippines cần kiểm chứng tin tức cho rằng đội tàu khai thác trai tượng khổng lồ của Trung Quốc đã trở lại Biển Đông. Người phát ngôn Phủ Tổng thống Salvador Panelo nói: “Đây là lần đầu tiên tôi nghe về việc này và tôi cho rằng Bộ Tư lệnh Miền Tây cần kiểm chứng sự việc và chuyển qua cho Bộ trưởng Ngoại giao để cơ quan này có thể có bất cứ hành động gì về vấn đề này”.

Tháng trước, ngư dân Philippines trình báo rằng ngư dân Trung Quốc đang khai thách ồ ạt loại trai tượng ở Bãi cạn Scarborough. Bộ trưởng Ngoại giao Philippines Teodoro Locsin Jr. nói rằng Philippines sẽ có hành động pháp lý với Trung Quốc về việc khai thác trai tượng ở bãi cạn giàu tài nguyên này.

Báo cáo của CSIS cho thấy các đội tàu khai thác trai tượng của Trung Quốc đang hoạt động thường xuyên ở bãi cạn Scarborough. Sự trở lại ồ ạt của các đội tàu khai thác này diễn ra sau khi Trung Quốc giảm mạnh các hoạt động từ năm 2016 cho đến cuối năm 2018.

Những đội tàu này hoạt động theo hình thức là hàng chục tàu đánh bắt nhỏ đi cùng với một vài tàu mẹ cỡ lớn phá hủy những dải san hô rộng lớn để bắt trai tượng. Vỏ của những con trai tượng này sau đó sẽ được đưa trở lại tỉnh Hải Nam, nơi mỗi chiếc vỏ sẽ được bán với giá hàng nghìn USD trong thị trường đồ trang sức sôi động.

Theo CSIS, từ năm 2012 - 2015, các ngư dân khai thác trai tượng của Trung Quốc đã làm hư hại hay phá hủy ít nhất 28 rạn san hô trên khắp Biển Đông. Trước đây cũng như hiện nay, giới chức Trung Quốc đều biết về hành động phá hoại này của ngư dân, nhưng dường như họ dung dưỡng cho hoạt động của những đội tàu này. Các hình ảnh vệ tinh cho thấy các tàu khai thác trai tượng của Trung Quốc đã hoạt động thường xuyên tại bãi Châu Viên trong Quần đảo Hoàng Sa kể từ cuối năm 2018 mà bằng chứng rõ nhất là những cột trầm tích có thể nhìn thấy được. Còn tại bãi cạn Scarborough, các rạn san hô ở đây đã bị tổn hại ở quy mô lớn. Các hình ảnh hồi tháng 12.2018 cho thấy một số lượng lớn các tàu khai thác trai tượng đã trở lại hoạt động.

Ở quần đảo Trường Sa, CSIS không tìm thấy bằng chứng rõ ràng về hành vi khai thác mới, nhưng cách khai thác mới mà ngư dân Trung Quốc áp dụng ở bãi cạn Scarborough cho thấy những hoạt động của đội tàu Trung Quốc ngày càng khó.

Trong một bài báo trên tờ Diplomat hồi đầu năm 2016, nhà báo Victor Robert Lee cho biết mặc dù việc buôn bán loài trai tượng bị cấm theo luật pháp quốc tế và theo luật pháp Trung Quốc trên danh nghĩa, nhưng hành động khai thác của các ngư dân Trung Quốc trong nhiều trường hợp diễn ra với sự có mặt của các tàu tuần duyên Trung Quốc hay trên những bãi san hô do hải quân PLA chiếm giữ.

Trong khi đó, nhiều công dân mạng Trung Quốc đã bày tỏ sự ủng hộ việc khai thác này với lập luận rằng ‘'những ngư dân Hải Nam khai thác trai tượng ở Nam Hải (Biển Đông) đang đảm bảo cho chủ quyền của Trung Quốc’'.

Theo nhà báo Victor Robert Lee, Chính phủ Trung Quốc đã khuyến khích ngành khai thác vỏ trai tượng bất chấp tính bất hợp pháp của nó như là một cách để thúc đẩy kinh tế của ‘'TP Tam Sa'’.

Theo TTXVN