Lo lắng chất lượng bữa ăn ca của công nhân. Bài 1: Nghèo nàn cả lượng và chất

Cán bộ Công đoàn Các khu công nghiệp tỉnh ăn cơm tại nhà ăn cùng công nhân Công ty TNHH một thành viên Masan Hải Dương (khu công nghiệp Đại An). Doanh nghiệp này từng xảy ra ngộ độc thực phẩm vào năm 2017

Quanh quẩn đậu phụ, lạc kho

Pháp luật nước ta hiện vẫn chưa quy định doanh nghiệp bắt buộc phải tổ chức ăn ca cho công nhân. Thời gian qua, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã có nhiều văn bản khuyến khích, yêu cầu các doanh nghiệp chi tiền ăn ca trong khả năng của mình. Điển hình nhất là năm 2016, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã ban hành Nghị quyết 7c/NQ-BCH về chất lượng bữa ăn ca của người lao động. Trong đó, nêu rõ: "Từ năm 2016, các công đoàn cơ sở trong khu vực doanh nghiệp và công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở (tại nơi chưa thành lập công đoàn cơ sở) khi tiến hành đối thoại hoặc thương lượng tập thể cần đưa nội dung bảo đảm bữa ăn ca của người lao động với mức thấp nhất 15.000 đồng, khuyến khích các doanh nghiệp nâng mức bữa ăn ca cao hơn".

Thực hiện sự chỉ đạo trên và để thu hút công nhân vào làm, đã có nhiều doanh nghiệp hỗ trợ ăn ca cho công nhân. Ngoài những doanh nghiệp làm thực chất thì cũng có không ít doanh nghiệp tổ chức ăn ca theo kiểu lấy lệ, chỉ chi ở mức thấp, thậm chí thấp hơn cả mức đề nghị của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, không bảo đảm giá trị dinh dưỡng cho công nhân để tái tạo sức lao động.

Công nhân Công ty TNHH May Trấn An ăn tại các quán ăn tạm ven đường

Tại tỉnh ta, theo khảo sát của Liên đoàn Lao động tỉnh năm 2018, có tới 85 doanh nghiệp (có công đoàn cơ sở) chi tiền ăn ca ở mức dưới 15.000 đồng/người/bữa. Đầu năm nay, khi tổ chức ngừng việc tập thể, hàng trăm công nhân Công ty TNHH Mastina (100% vốn Đài Loan) ở cụm công nghiệp Nghĩa An (Ninh Giang) rất bức xúc trước việc doanh nghiệp chỉ chi bữa ăn ca cho công nhân ở mức 12.000 đồng/bữa. Anh Nguyễn Văn C., công nhân công ty cho biết với số tiền này thì phần lớn bữa ăn chỉ quanh quẩn với đậu phụ và lạc kho. Các món như thịt, cá, tôm có nhưng rất ít và không ngon. Không chỉ ở các vùng nông thôn mà ngay tại TP Hải Dương là địa bàn thuộc vùng II khi áp dụng mức lương tối thiểu vùng (mức cao nhất của tỉnh ta) thì cũng vẫn còn những doanh nghiệp chi tiền ăn cho công nhân dưới 15.000 đồng/bữa. Cụ thể như Công ty TNHH Ha Hae Việt Nam ở phường Cẩm Thượng chi 13.500 đồng/bữa; Công ty TNHH Sản xuất dịch vụ thương mại Môi trường xanh ở khu công nghiệp Nam Sách chi 13.000 đồng/bữa...

Mất vệ sinh

Không phải ở doanh nghiệp nào chi tiền hỗ trợ ăn ca cho công nhân với mức bằng và cao hơn 15.000 đồng/bữa cũng bảo đảm chất lượng dinh dưỡng, an toàn thực phẩm. Nguyên nhân có thể do công ty hoặc đơn vị nhận thầu tổ chức nấu ăn chưa bảo đảm chất lượng đúng với số tiền được chi; nấu với số lượng suất ăn quá lớn cũng khiến khâu sơ chế thực phẩm không bảo đảm, nhiều công nhân ngán ngẩm.

Một số công nhân làm việc tại một doanh nghiệp may ở TP Hải Dương cho biết nhiều lần nhìn món ăn không ngon mắt như miếng thịt gà vẫn dính lông, rau luộc có sâu, thức ăn nhiều sạn... Chị Nguyễn Thị N., công nhân công ty này cho hay: "Mức chi tiền ăn ca của công ty hiện hơn 18.000 đồng/bữa. So với mặt bằng chung là không thấp. Nhưng có thể do nhà thầu nấu ăn phải chế biến với số lượng lớn nên chất lượng nhiều bữa ăn chưa bảo đảm. Chỉ cần gặp khay cơm bị như trên hoặc món ăn nấu quá dở thì coi như hôm đó công nhân không thể ăn tiếp, đành ôm bụng đói làm việc".

Hình ảnh thịt gà dính lông được chia sẻ trên mạng xã hội Facebook

Năm 2017, hàng trăm công nhân Công ty TNHH Namyang Delta ở khu công nghiệp Đại An mở rộng (TP Hải Dương) ngừng việc tập thể, trong đó có nguyên nhân do công ty không bảo đảm chất lượng dinh dưỡng bữa ăn. Đến gần đây, tuy công ty đã chi tiền ăn ca hơn 15.000 đồng/bữa nhưng nhiều công nhân vẫn phàn nàn về vấn đề này. Một số công nhân đã quay clip, chụp hình ảnh những món ăn có dòi hoặc chất lượng kém để yêu cầu công ty cải thiện. Chị Hoàn Thị T., từng làm việc tại công ty chia sẻ: "Chất lượng bữa ăn quá kém là một trong những lý do khiến tôi nghỉ việc. Tôi và một số đồng nghiệp đã từng chứng kiến món sườn lợn sốt cà chua có cả một ổ dòi. Chúng tôi đã chụp ảnh lại và gửi lên bộ phận phụ trách của công ty".

Công ty TNHH May Trấn An (100% vốn Trung Quốc) ở phường Cẩm Thượng (TPHải Dương) chi hỗ trợ tiền ăn ca cho công nhân khoảng 17.000 đồng/bữa nhưng không tổ chức ăn ca. Do đó, khoảng 1.000 công nhân tự nấu mang đi từ sáng hay ăn ở những hàng quán tạm quanh công ty hoặc tranh thủ, vội vàng về nhà ăn. Vì vậy, tuy công ty có hỗ trợ nhưng chất lượng ăn ca của công nhân cũng không bảo đảm, đặc biệt là trong mùa nắng nóng này.

NGỌC THANH