Loại bỏ 'sân sau' của quan chức

Nguyên Phó Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai Phan Thị Mỹ Thanh bị cách hết chức vụ trong Đảng 

Đây là hình thức để các quan chức trong bộ máy nhà nước trục lợi, thông qua việc nắm giữ cổ phần sở hữu được che giấu hoặc có quan hệ chi phối, tác động hỗ trợ để được chia lợi nhuận một cách thường xuyên từ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp nhằm "moi" tiền ngân sách... Đa số người đứng đầu những doanh nghiệp này là người thân, ruột thịt của người đứng đầu địa phương, cơ quan, doanh nghiệp. 

Nguyên Thứ trưởng Công thương Hồ Thị Kim Thoa là một ví dụ điển hình trong việc lợi dụng chức quyền nhằm trục lợi cá nhân thông qua việc thành lập công ty để người thân quản lý. Theo Kết luận của Ủy ban Kiểm tra Trung ương, vị lãnh đạo này đã có các vi phạm, khuyết điểm nghiêm trọng trong việc thực hiện cổ phần hóa doanh nghiệp, chậm báo cáo, chưa tổ chức bàn giao giữa doanh nghiệp nhà nước và công ty cổ phần theo quy định của pháp luật trong thời gian giữ các chức Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Công ty CP Bóng đèn Điện Quang.

Bà Thoa cũng được xác định thực hiện mua cổ phần vượt mức quy định; chuyển nhượng cổ phần không đúng quy định theo điều lệ của công ty; chuyển nhượng phần vốn góp của Nhà nước vào Công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Điện Quang (nơi gia đình bà Hồ Thị Kim Thoa nắm giữ tới gần 35% vốn điều lệ doanh nghiệp) mà không báo cáo, xin ý kiến chủ sở hữu, vi phạm quy định về quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp. 

Với những sai phạm trên, Ban Bí thư đã quyết định miễn nhiệm chức vụ Ủy viên Ban cán sự Đảng Bộ Công thương; Thủ tướng Chính phủ đã miễn nhiệm chức vụ Thứ trưởng Công thương đối với bà Hồ Thị Kim Thoa.

Tương tự trường hợp bà Thoa, nguyên Phó Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai Phan Thị Mỹ Thanh cũng đã bị cách hết chức vụ trong Đảng vì tạo điều kiện cho công ty do chồng là cổ đông sáng lập. Trong thời gian làm Giám đốc Sở Công thương, Bí thư Huyện ủy Nhơn Trạch, bà Phan Thị Mỹ Thanh tham gia điều hành Công ty TNHH Cường Hưng (Công ty Cường Hưng) do chồng là cổ đông sáng lập, Chủ tịch Hội đồng thành viên. Hành vi của bà Thanh vi phạm Luật Phòng chống tham nhũng. Đến khi trở thành Ủy viên Ban Thường vụ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai, bà Thanh tiếp tục có vi phạm khi ký các văn bản của UBND tỉnh chấp thuận cho Công ty Cường Hưng đầu tư dự án khu dân cư thương mại xã Phước Tân, vi phạm Luật Phòng chống tham nhũng và quy định về những điều đảng viên không được làm. 

Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã kết luận những vi phạm, khuyết điểm của bà Phan Thị Mỹ Thanh là rất nghiêm trọng, gây bức xúc trong cán bộ, đảng viên và nhân dân, làm ảnh hưởng xấu đến uy tín của tổ chức Đảng và cá nhân bà Thanh. Ủy ban Kiểm tra Trung ương đề nghị Ban Bí thư xem xét, thi hành kỷ luật đối với bà Phan Thị Mỹ Thanh. 

Sau khi xem xét đề nghị của Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Ban Bí thư quyết định thi hành kỷ luật bà Phan Thị Mỹ Thanh bằng hình thức cách tất cả các chức vụ trong Đảng; đề nghị Đảng đoàn Quốc hội chỉ đạo thực hiện các quy trình, thủ tục xem xét bãi nhiệm đại biểu Quốc hội đối với bà Phan Thị Mỹ Thanh theo quy định của pháp luật.

Trường hợp của bà Phan Thị Mỹ Thanh và Hồ Thị Kim Thoa chỉ là những câu chuyện đã vượt quá mức bình thường, cũng giống như căn bệnh nan y đã đến giai đoạn cuối, không thể giấu diếm. Trên thực tế, tình trạng này vẫn đang "âm thầm" tồn tại, gây nhiều hệ lụy tiêu cực, khiến xã hội bức xúc. Việc bổ nhiệm người thân giữ chức vụ quan trọng dưới sự quản lý của mình, hay thành lập doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực mình quản lý trực tiếp đã và đang tạo ra sự bất bình đẳng, thiếu công bằng trong cạnh tranh giữa các doanh nghiệp, bởi “doanh nghiệp sân sau” đương nhiên được hưởng sự ưu ái về cả thương quyền, chính sách từ phía nhà nước hơn các doanh nghiệp thông thường. 

Để xử lý nghiêm khắc những vị lãnh đạo đang sử dụng “sân sau” làm bình phong đục khoét ngân khố quốc gia, Nghị định 59/2019/NĐ-CP đã quy định rõ tại Điều 83: "Cách chức đối với người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị có hành vi bố trí vợ hoặc chồng, bố, mẹ, con, anh, chị, em ruột của mình giữ chức vụ quản lý về tổ chức nhân sự, kế toán, làm thủ quỹ, thủ kho trong cơ quan, tổ chức, đơn vị hoặc giao dịch, mua bán hàng hóa, dịch vụ, ký kết hợp đồng cho cơ quan, tổ chức, đơn vị đó mà đã bị xử lý bằng hình thức cảnh cáo; người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan nhà nước góp vốn vào doanh nghiệp hoạt động trong phạm vi ngành, nghề mà người đó trực tiếp thực hiện việc quản lý nhà nước hoặc để vợ hoặc chồng, bố, mẹ, con kinh doanh trong phạm vi ngành, nghề do người đó trực tiếp thực hiện việc quản lý nhà nước".

Như vậy, cuộc chiến chống tham nhũng tiếp tục được trang bị thêm công cụ để nhận diện từng hành vi tham nhũng và qua đó có các biện pháp xử lý nghiêm minh, kịp thời. Điều đó cũng khẳng định rằng, cuộc chiến chống tham nhũng không có "vùng cấm", không có "ngoại lệ", góp phần giữ vững ổn định chính trị, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân.

ĐỖ BÌNH