Độc đáo thú chơi tiền xưa

Anh Tuấn và một số đồng tiền quý trong bộ sưu tập

Đam mê

Là giáo viên tiểu học nhưng anh Bùi Đức Tuấn (38 tuổi) ở thị trấn Tứ Kỳ đã có gần 20 năm sưu tầm những đồng tiền xưa. Từ nhỏ, anh Tuấn đã thích mày mò tìm hiểu ý nghĩa các họa tiết, hoa văn in trên đồng tiền.

Khi có điều kiện hơn, anh Tuấn dành thời gian tìm hiểu sâu về nó. Hiện anh sở hữu khoảng 600 tờ tiền giấy xưa ở trong và ngoài nước. Trong đó có nhiều bộ tiền giấy Việt Nam xưa với các mệnh giá khác nhau qua các thời kỳ lịch sử.

Một số tờ tiền quý, độc đáo như tiền Trường Sơn (tờ số 1, 2 và 5), tờ 200 đồng in hình tướng Nguyễn Huệ (2 loại hình là chìm tướng và chìm rồng)... Ngoài ra, anh Tuấn còn sở hữu hơn 100 đồng tiền xu ở trong và ngoài nước.

Theo anh Tuấn, mỗi người chơi tiền xưa đều có định hướng sưu tầm khác nhau tùy thuộc vào sở thích, điều kiện kinh tế. Có người sưu tầm theo từng bộ qua các thời kỳ, theo số seri in trên mặt tiền... 

"Niềm đam mê này giúp tôi hiểu hơn về lịch sử, văn hóa của nhiều nước trên thế giới. Nhiều tờ tiền còn ẩn chứa những thăng trầm của lịch sử. Điển hình như các triều đại hưng thịnh, thiên hạ thái bình đồng tiền sẽ đẹp, dày và nét chữ rõ ràng hơn", anh Tuấn nói.

Khi mới chơi, anh Tuấn chỉ mua những tờ tiền phổ thông, giá trị thấp. Sau khi có kiến thức về những đồng tiền xưa, anh mới sưu tầm những tờ có giá trị cao hơn. Anh cũng thường xuyên lên internet, đọc sách để tham khảo, tìm hiểu kiến thức về lịch sử tiền Việt Nam, tiền của các nước trên thế giới.

Nhờ vậy, bộ sưu tập tiền xưa của anh Tuấn cũng tăng lên cả về số lượng và chất lượng. Anh Tuấn tích cực tham gia các hội, nhóm có chung sở thích. "Các thành viên chia sẻ cho nhau kinh nghiệm, kiến thức về tiền xưa. Họ còn trao đổi, đấu giá hoặc tặng lại cho nhau các đồng tiền này", anh Tuấn chia sẻ. 

Dù mới sưu tầm được 2 năm nay nhưng anh Nguyễn Thiên Kiên ở phường Bình Hàn (TP Hải Dương) đã sở hữu 150 tờ tiền giấy xưa, nhiều nhất là tờ tiền thời kỳ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Ban đầu anh Kiên được một người bạn giới thiệu về thú chơi và bị lôi cuốn bởi những nét độc đáo mà mỗi tờ tiền mang lại.

Anh Kiên dành nhiều thời gian để sắp xếp, phân loại từng tờ tiền một cách khoa học. Trong cuốn album, dưới mỗi tờ tiền anh đều ghi chú rõ thời kỳ, mệnh giá, năm phát hành, hình ảnh hay biểu tượng in trên đó.

Giá trị của từng đồng tiền xưa không chỉ dựa vào thời gian mà còn chất lượng, số seri... Đồng tiền đắt nhất anh Kiên đang sở hữu là đồng in hình vua Bảo Đại. Theo anh, nhiều người còn dùng đồng tiền này để trang trí trong gia đình, làm vật phong thủy.

Anh Kiên cũng đang sở hữu vài trăm tờ tiền giấy (gồm tiền không còn lưu thông và đang lưu thông) của gần 200 quốc gia khác nhau. Độc đáo nhất là bộ tiền giấy thể hiện tuổi Nữ hoàng Elizabeth qua các thời kỳ.

"Họa tiết, kích thước của mỗi tờ tiền còn hàm chứa về nền văn hóa, lịch sử của mỗi nước trên thế giới. Tiền của các nước trên thế giới thường dễ sưu tầm hơn so với tiền Việt Nam", anh Kiên nói.   

Kỳ công 

Cũng giống như thú chơi khác, người chơi các loại tiền xưa cần sự tìm tòi và đầu tư không nhỏ. Ngoài tìm mua trên mạng, anh Kiên phải đi đến nhiều tỉnh khác để tìm mua những đồng tiền xưa có giá trị. Anh còn nhờ bạn bè đang làm việc ở nước ngoài tìm mua cho.

"Một số tờ tiền có thời gian, số lượng phát hành ít nên để sở hữu chúng, tôi phải chấp nhận mua lại bản gốc với giá khá cao, thậm chí đành mua lại bản sao", anh Kiên nói. 

Việc bảo quản những tờ tiền không hề dễ dàng. Anh Kiên đựng trong album hoặc bảo quản bằng túi nilon, ép hết hơi rồi hàn sau đó cất vào thùng kín, để ở nơi khô ráo.

"Việc tìm hiểu, nghiên cứu về những đồng tiền xưa không ít khó khăn do kiến thức về nó khá rộng. Người chơi phải am hiểu về niên đại của từng thời kỳ phát hành tờ tiền thì mới có thể phân biệt, hiểu hết được giá trị của nó. Nhiều đồng tiền xu đòi hỏi phải hiểu chữ Hán", anh Tuấn chia sẻ. 

Hiện nay, trên một số trang Facebook, diễn đàn có nhiều tài khoản rao bán tiền xưa nên việc mua không nhiều khó khăn như trước. Tuy nhiên, xuất hiện tình trạng lừa đảo như bán tiền giả, tiền chất lượng kém cho khách.

Anh Kiên cho biết: "Những đồng tiền giả được in lại, sản xuất khá tinh xảo, khó phát hiện được. Tôi đã từng đặt mua 1 tờ tiền theo số seri được rao bán trên mạng nhưng sau đó tôi nhận về tờ tiền có số seri hoàn toàn khác.

Người mua nên cân nhắc, lựa chọn các hội, nhóm, địa chỉ bán uy tín để mua. Đồng thời, nên tìm gặp những người đã có kinh nghiệm để tìm hiểu về cách mua cũng như kiến thức chơi các loại tiền xưa. Trước khi mua nên kiểm tra số seri, hình ảnh in trên tờ tiền phải rõ nét". 

Hiện nay người chơi tiền xưa trên địa bàn tỉnh ta vẫn còn ít, sân chơi cho những người đam mê thú chơi này còn hạn hẹp. Hầu hết họ đều tham gia các nhóm, hội mua bán, trao đổi tiền xưa của các địa phương khác như Hải Phòng, Hà Nội...

"Hy vọng thời gian tới sẽ có nhiều người đam mê, tìm hiểu thú chơi này để giữ gìn những kỷ vật cũ, những giá trị lịch sử mà cha ông để lại", anh Tuấn nói.

THẢO NGUYỄN