Đền bù đất dựa trên nhân khẩu hay diện tích?

Đỗ Quyên (Bình Giang)

Trả lời: Theo quy định của Luật Đất đai 2013, quyền lợi của người sử dụng đất khi bị Nhà nước thu hồi đất phụ thuộc vào các yếu tố như vị trí, diện tích đất bị thu hồi, nguồn gốc, hiện trạng sử dụng, tài sản trên đất... Số nhân khẩu cùng sinh sống trên thửa đất không phải là yếu tố để hộ gia đình có đông nhân khẩu thì được nhận đền bù nhiều hơn hộ gia đình có ít nhân khẩu. Tuy nhiên, Nhà nước có chính sách hỗ trợ để đảm bảo an sinh xã hội đối với những hộ có nhiều nhân khẩu khi bị thu hồi đất. Cụ thể:

Điều 26 Luật Đất đai quy định khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng thì người sử dụng đất được Nhà nước bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo quy định của pháp luật.

Đối với đất ở bị thu hồi mà có đủ điều kiện được bồi thường thì theo quy định tại Điều 79 Luật Đất đai được thực hiện theo nguyên tắc: Trường hợp hộ gia đình, cá nhân không còn đất ở, nhà ở nào khác trong địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất thu hồi thì được bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở; trường hợp không có nhu cầu bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở thì Nhà nước bồi thường bằng tiền; Trường hợp còn đất ở, nhà ở trong địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất thu hồi thì được bồi thường bằng tiền. Đối với địa phương có điều kiện về quỹ đất ở thì được xem xét để bồi thường bằng đất ở.

Hộ gia đình, cá nhân khi Nhà nước thu hồi đất gắn liền với nhà ở phải di chuyển chỗ ở mà không đủ điều kiện được bồi thường về đất ở, nếu không có chỗ ở nào khác thì được Nhà nước bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở hoặc giao đất ở có thu tiền sử dụng đất.

Điều 83 Luật Đất đai quy định về các khoản hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất bao gồm:

a) Hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất;

b) Hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm đối với trường hợp thu hồi đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp; thu hồi đất ở kết hợp kinh doanh dịch vụ của hộ gia đình, cá nhân mà phải di chuyển chỗ ở;

c) Hỗ trợ tái định cư đối với trường hợp thu hồi đất ở của hộ gia đình, cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài mà phải di chuyển chỗ ở;

d) Hỗ trợ khác.

Mỗi khoản hỗ trợ cụ thể mà được tính theo phương thức hỗ trợ cho đầu hộ (mỗi hộ được hỗ trợ một số tiền như nhau không phụ thuộc số nhân khẩu như hỗ trợ (thưởng) bàn giao mặt bằng sớm) hoặc tính theo số nhân khẩu trong hộ (như hỗ trợ tiền ăn, ổn định đời sống...). Hỗ trợ tính theo nhân khẩu thì hộ gia đình nào nhiều nhân khẩu sẽ được hỗ trợ nhiều hơn.

Như vậy, với các quy định nói trên, hộ gia đình có nhiều đất bị thu hồi sẽ được đền bù nhiều hơn. Hộ gia đình có nhiều nhân khẩu hơn chỉ có thể được hỗ trợ nhiều hơn ở một số hạng mục cụ thể.