Nhiều hạn chế trong hoạt động của HĐND cấp huyện, xã

Đồng chí  Nguyễn Khắc Toản, Tỉnh ủy viên, Thành viên Thường trực HĐND tỉnh, Trưởng Ban Pháp chế HĐND tỉnh đọc báo cáo giám sát chuyên đề về tổ chức và hoạt động của HĐND cấp huyện, xã

Về cơ cấu tổ chức HĐND cấp huyện, cấp xã, một số địa phương chưa quan tâm bố trí đủ số lượng, chức danh đại biểu hoạt động chuyên trách theo luật định. Cơ cấu đại biểu HĐND làm việc trong khối cơ quan hành chính chiếm tỷ lệ cao. Cơ cấu đại biểu nữ, đại biểu ngoài Đảng, đại biểu trẻ tuổi tại một số địa phương còn thấp so với quy định. Tại một số địa phương, thành viên Ban của HĐND đồng thời là thành viên của UBND huyện phần nào ảnh hưởng đến việc thực hiện nhiệm vụ của thành viên Ban, đến hoạt động thẩm tra, giám sát của các Ban.

Về hoạt động HĐND, số lượng Nghị quyết HĐND cấp huyện, cấp xã ban hành trong nhiệm kỳ là tương đối nhiều nhưng chủ yếu là các Nghị quyết mang tính thường kỳ. Việc nghiên cứu, ban hành Nghị quyết quy phạm pháp luật mang tính chất đặc thù, quy định về cơ chế, chính sách nhằm thúc đẩy tiềm năng thế mạnh của địa phương trong phát triển kinh tế - xã hội... chiếm số lượng ít. Công tác tự kiểm tra, rà soát văn bản quy phạm pháp luật còn mang tính hình thức, chưa phát huy hiệu quả. Vẫn có địa phương ban hành nghị quyết cá biệt dưới hình thức văn bản quy phạm pháp luật. Nghị quyết ban hành không đúng thẩm quyền phải khắc phục, sửa đổi, bãi bỏ một phần nội dung nghị quyết trong quá trình tổ chức thực hiện còn xảy ra.

Hoạt động thẩm tra của các Ban HĐND có lúc, có nơi chưa đảm bảo chất lượng, thời gian theo quy định. Một số báo cáo tính phản biện chưa cao, chưa cung cấp đầy đủ thông tin để đại biểu nghiên cứu, xem xét, quyết định các vấn đề liên quan tại kỳ họp. Tại các phiên chất vấn, số lượng đại biểu tham gia chất vấn tại kỳ họp chưa nhiều, vẫn chủ yếu tập trung vào một số đại biểu chuyên trách, đại biểu khối Đảng, đoàn thể.

Nội dung, lĩnh vực một số cuộc giám sát còn dàn trải, chưa tập trung vào các vấn đề mang tính bức xúc đang được cử tri quan tâm. Hoạt động giám sát của các Ban HĐND còn thiếu chủ động, chất lượng giám sát chưa cao. Việc theo dõi, đôn đốc thực hiện kết luận, kiến nghị sau giám sát có việc chưa quyết liệt, hiệu quả. Việc tổ chức hoạt động tái giám sát của HĐND còn hạn chế.

Hoạt động giải trình, chất vấn và trả lời chất vấn tại phiên họp Thường trực HĐND theo Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND năm 2015 được thực hiện chưa nhiều. Hoạt động giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri, việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân chưa được các địa phương tích cực thực hiện. Hoạt động giám sát của Tổ đại biểu HĐND cấp huyện chưa được triển khai, thực hiện theo luật định.

Hoạt động tiếp xúc cử tri một số nơi còn mang tính hình thức, đơn điệu; chưa tổ chức được nhiều cuộc tiếp xúc cử tri theo chuyên đề, tiếp xúc cử tri theo ngành nghề, tiếp xúc, đối thoại trực tiếp với người lao động... Công tác tổng hợp, phân loại ý kiến, kiến nghị cử tri có lúc, có nơi còn chậm, chưa đảm bảo chất lượng; còn tình trạng né tránh, trả lời chung chung, nhiều vấn đề chưa được giải quyết triệt để dẫn đến cử tri bức xúc kiến nghị nhiều lần, kéo dài.

Hoạt động của đại biểu, tổ đại biểu chưa thường xuyên. Một số đại biểu chưa dành thời gian thỏa đáng cho hoạt động của cơ quan dân cử theo chức trách, nhiệm vụ được giao. Hạt động chất vấn của đại biểu chưa sôi nổi, nội dung chất vấn chưa sâu, còn mang tính hình thức, chất vấn bổ sung, tái chất vấn chưa nhiều... Nhiều đại biểu HĐND chưa nghiêm túc thực hiện việc gửi phiếu phản ánh hoạt động về Thường trực HĐND, chưa chấp hành nghiêm việc báo cáo hoạt động của mình trước cử tri tại kỳ tiếp xúc cử tri cuối năm.

Công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chuyên trách HĐND, việc kiện toàn các chức danh của HĐND có lúc, có nơi chưa kịp thời. Nhân sự bố trí chuyên trách tham mưu, phục vụ hoạt động của HĐND, Thường trực HĐND, các ban và đại biểu HĐND chưa bảo đảm.

Để khắc phục những hạn chế trên, Thường trực HĐND tỉnh đề nghị các cấp ủy tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tổ chức, hoạt động của HĐND các cấp; quan tâm công tác quy hoạch, đào tạo bồi dưỡng, luân chuyển và bố trí, sử dụng cán bộ hoạt động chuyên trách HĐND. HĐND cấp huyện, cấp xã thực hiện đầy đủ các chức năng, nhiệm vụ được quy định, trong đó chú ý đến một số nội dung mà đến nay HĐND một số địa phương chưa thực hiện như: hoạt động giải trình, chất vấn và trả lời chất vấn tại phiên họp Thường trực HĐND, giám sát việc giải quyết ý kiến, kiến nghị của cử tri; việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân; hoạt động giám sát của Tổ đại biểu…

Tiếp tục nâng cao vai trò, trách nhiệm của Thường trực HĐND trong chỉ đạo, điều hành hoạt động HĐND, vai trò điều hòa, phối hợp các Ban HĐND trong hoạt động thẩm tra, giám sát. Các Ban HĐND nêu cao trách nhiệm trong công tác thẩm tra báo cáo, tờ trình, đề án, dự thảo nghị quyết trình tại kỳ họp. Thường xuyên theo dõi, giám sát chặt chẽ việc triển khai thực hiện Nghị quyết của HĐND để xem xét, đánh giá, điều chỉnh cho phù hợp. Tăng cường các hoạt động giám sát chuyên đề, nhất là giám sát thường xuyên, giám sát đột xuất để kịp thời phát hiện và có biện pháp xử lý các bất cập, hạn chế của các cơ quan, đơn vị.

Phối hợp chặt chẽ với Ủy ban MTTQ, UBND cùng cấp và các cơ quan có liên quan tổ chức tốt các cuộc tiếp xúc cử tri, tiếp công dân theo luật định; quan tâm đổi mới hình thức tiếp xúc cử tri; tăng cường theo dõi, đôn đốc, giám sát việc giải quyết ý kiến, kiến nghị của cử tri, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, nhất là các ý kiến, kiến nghị, vụ việc khiếu nại tố cáo liên quan đến đông người, kéo dài. Chuẩn bị tốt nguồn nhân sự có chất lượng, có đủ phẩm chất, năng lực, uy tín đáp ứng nhiệm vụ để giới thiệu ứng cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026...

Thường trực HĐND tỉnh cũng đề xuất Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ có giải pháp tháo gỡ những khó khăn trong cơ cấu tổ chức, hoạt động của HĐND cấp huyện, cấp xã.

HOÀNG BIÊN