"Cát tặc" lại hoạt động trên sông Đĩnh Đào

Đoạn sông Đĩnh Đào qua thôn Tân Hợp, xã Phượng Kỳ là nơi các tàu hút cát lén lút hoạt động

Sau một thời gian dài tạm lắng, gần đây, tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Đĩnh Đào đoạn qua huyện Tứ Kỳ lại tái diễn. Các tàu "cát tặc" lén lút hoạt động khiến nhiều đoạn bờ kênh ở khu vực này có nguy cơ sạt lở.

Hoạt động lén lút

Hơn 20 năm làm nghề lái đò chở khách qua sông ở bến đò Dọc đoạn ngã ba sông Cái nên ông Phạm Xuân Xuất biết rõ hoạt động của các tàu khai thác cát trái phép ở khu vực này. Khoảng năm 2017 - 2018 là thời kỳ "cát tặc" lộng hành. Sau khi bị lực lượng chức năng liên tục bắt giữ và xử phạt thì tình hình khai thác cát ở khu vực này tạm lắng. Nhưng từ cuối năm 2020 đến nay, "cát tặc" đã trở lại. "Vào sáng sớm sau những đêm mưa lớn, tôi thường bắt gặp các tàu hút cát trọng tải từ 300 - 500 m3 chở cát ra khỏi khu vực này. Các tàu thường hoạt động từ 12 giờ đêm đến khoảng 3 giờ sáng để trốn tránh sự phát hiện của người dân", ông Xuất nói.

Ông Phú Văn Tuấn ở thôn Tân Hợp, xã Phượng Kỳ ở gần khu vực sông Đĩnh Đào cho biết khoảng nửa đầu tháng 6, người dân trong thôn đã 3 lần phát hiện các tàu khai thác cát trái phép hoạt động. Khu vực này có mỏ cát nên chỉ vài giờ đồng hồ, các tàu đã hút được cả trăm m3 cát. Khi phát hiện, người dân đã tổ chức xua đuổi và thông báo với chính quyền địa phương, nhưng các tàu chỉ ngừng vài hôm rồi lại xuất hiện.

Xã Phượng Kỳ có 6 km sông nội đồng thuộc 3 tuyến sông gồm Đĩnh Đào, Lộng Khê - Cầu Xe và sông Cái. Ông Tấn Văn Duẩn, Chủ tịch UBND xã cho biết: "Việc các tàu hút cát trái phép thường hoạt động ở khu vực giữa sông, giáp ranh giữa xã Phượng Kỳ và Minh Đức do khu vực này có 2 mỏ cát với trữ lượng tương đối lớn. Sau khi nhận được tin báo của người dân, xã thường xuyên cử lực lượng công an đi tuần tra, canh gác ở các tuyến sông nhưng do các chủ tàu thường lợi dụng đêm tối để khai thác, còn vừa đi vừa hút cát nên khi lực lượng chức năng đi kiểm tra rất khó phát hiện và bắt giữ".

Trong quá trình tuần tra, kiểm soát bờ kênh, Trạm Quản lý công trình Cầu Xe - An Thổ (Công ty TNHH một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Bắc Hưng Hải) đã nhận được phản ánh của người dân sinh sống ven bờ kênh về tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Đĩnh Đào đoạn từ cầu phao Mũ đến ngã ba sông Cái. Các tàu thường hoạt động ở khu vực sông đoạn qua các xã Quang Phục, Phượng Kỳ, Quang Khải, Minh Đức. Dù không còn rầm rộ và công khai như trước nhưng hoạt động khai thác cát vẫn ảnh hưởng nhiều đến đời sống và sinh hoạt của người dân trong khu vực.

Các tàu hút cát hoạt động lén lút đã làm sạt gần 1.000 m2 đất sản xuất ở thôn Cự Lộc, xã Minh Đức

Sạt lở đất

Hiện nay, nỗi lo lớn nhất của người dân ở các xã này là tình trạng sạt lở và mất an toàn ở các tuyến kênh. Hoạt động lén lút của các tàu hút cát đã làm hơn 1.000 m2 đất sản xuất nằm trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi ở thôn Cự Lộc, xã Minh Đức bị sạt lở. Trong đó có gần 400m2 đất trồng chuối của hộ ông Phạm Văn Trình đã bị trôi theo dòng nước. "Nếu tình trạng khai thác cát trộm vẫn diễn ra như hiện nay thì không chỉ mất đất sản xuất mà còn ảnh hưởng đến tính mạng của người dân khi đi làm đồng ở khu vực này", ông Trình nói.

Nhiều đoạn bờ kênh ở xã Phượng Kỳ cũng đang có nguy cơ sạt lở rất cao. Theo ông Nguyễn Minh Hải, Phó Trạm trưởng Trạm Quản lý công trình Cầu Xe - An Thổ, sông Đĩnh Đào đoạn chảy qua xã Phượng Kỳ nằm bên lở và ở khúc cong của sông nên áp lực dòng chảy lớn hơn. Nhiều đoạn bờ kênh nằm sát sông, dốc đứng cùng với nền địa chất yếu. Nếu hiện tượng khai thác cát trái phép còn tiếp diễn sẽ làm biến đổi dòng chảy, dẫn đến hiện tượng sạt lở ngày càng trầm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn của bờ kênh, nhất là trong mùa mưa bão.

Việc hút cát trái phép ảnh hưởng đến kết cấu của công trình. Đặc biệt trong mùa mưa bão, nước sông dâng cao có thể làm xói mòn bờ kênh, gây thiệt hại về tài sản và tính mạng của người dân trong vùng. Để ngăn chặn triệt để tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Đĩnh Đào đoạn qua huyện Tứ Kỳ cần có sự phối hợp chặt chẽ của người dân, chính quyền địa phương và lực lượng công an.

TRẦN HIỀN