Sớm đánh giá tổng thể về các cụm công nghiệp

Nội dung chính của báo cáo giám sát đề cập tới việc chấp hành pháp luật về xử lý nước thải tập trung tại các CCN trong tỉnh song cũng nhắc đến một số thiếu sót, hạn chế trong thu hút đầu tư, đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, sử dụng đất…

Một số người đọc báo cáo này tuy không bất ngờ trước những hạn chế, thiếu sót đã tồn tại nhiều năm qua tại các CCN song họ ngạc nhiên bởi tình trạng này chậm được giải quyết.

Theo báo cáo, 31 CCN trong toàn tỉnh chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung. Nhiều dự án hoạt động trong các CCN chưa xây dựng hệ thống xử lý nước thải hoặc đã xây dựng nhưng vận hành mang tính đối phó. Theo kết quả quan trắc giai đoạn 2016-2020, qua 4 đợt quan trắc/năm đối với 25 điểm quan trắc tại các kênh, mương nội đồng là nguồn tiếp nhận nước thải của các CCN cho thấy chất lượng nước tại các kênh mương này bị ô nhiễm bởi nhiều thông số, có thông số vượt quy chuẩn cho phép lúc cao nhất lên tới 158,3 lần.

Nhiều cơ sở hoạt động trong CCN báo cáo chưa đúng về tình hình phát sinh, quản lý chất thải nguy hại; không có giấy xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường; thực hiện không đúng một trong các nội dung trong báo cáo đánh giá tác động môi trường; xả nước thải ra môi trường vượt quy chuẩn kỹ thuật…

Không chỉ về môi trường, các CCN còn có nhiều vấn đề đáng quan tâm khác. 31 CCN chưa được đầu tư đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, trong đó 28 CCN chưa có chủ đầu tư hạ tầng kỹ thuật. Ở các CCN không có chủ đầu tư hạ tầng kỹ thuật thì hệ thống đường giao thông, điện chiếu sáng công cộng, các công trình khác phục vụ chung cho hoạt động của toàn bộ CCN bị thiếu thốn, chắp vá. Quy hoạch chi tiết xây dựng các CCN chủ yếu được phê duyệt từ năm 2008 trở về trước, đến nay không còn phù hợp. Một số dự án thứ cấp đang hoạt động chủ yếu sử dụng đất ở mặt ngoài tiếp giáp với đường giao thông, gây khó khăn cho việc thu hút và triển khai thực hiện các dự án ở phần diện tích đất phía trong CCN. Hiện phần lớn các CCN có diện tích nhỏ, bình quân khoảng 42 ha/cụm. Một số CCN có vị trí tại các trung tâm đô thị, nơi tập trung đông dân cư sinh sống nên về lâu dài không bảo đảm phát triển bền vững.

Toàn tỉnh đã quy hoạch 76 CCN, trong đó 53 CCN đã được thành lập với tổng diện tích đất quy hoạch khoảng 2.685 ha, diện tích đất công nghiệp khoảng 1.860 ha. Tuy nhiên vẫn có 21 trong tổng số 53 CCN chưa có dự án thứ cấp đi vào hoạt động, còn đang triển khai đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật. Như vậy, số CCN chưa có dự án thứ cấp đi vào hoạt động còn nhiều cũng là một hạn chế trong thu hút đầu tư vào CCN.

Hoạt động của các CCN mang lại hiệu quả thấp hơn về nhiều mặt so với các khu công nghiệp. Toàn tỉnh đã được quy hoạch 21 khu công nghiệp, sử dụng 4.527 ha đất, trong đó 11 khu công nghiệp đã đi vào hoạt động. Về quy mô, bình quân mỗi khu công nghiệp sử dụng đất gấp 5-6 lần mỗi CCN. Các khu công nghiệp đã đi vào hoạt động của tỉnh đều có chủ đầu tư hạ tầng nên hạ tầng ở đây được đầu tư xây dựng đồng bộ. Các doanh nghiệp đầu tư thứ cấp vào các khu công nghiệp đều phải xử lý sơ bộ nước thải trước khi xả ra hệ thống xử lý chung của khu công nghiệp, bảo đảm xả thải ra môi trường đạt quy chuẩn mức A. Nhìn chung, phát triển các khu công nghiệp mang tính bền vững hơn so với CCN.

Những hạn chế, thiếu sót trong công tác quản lý cũng như hoạt động của các CCN, doanh nghiệp trong CCN đã và đang ảnh hưởng xấu tới môi trường đầu tư kinh doanh của tỉnh, gây ô nhiễm môi trường nhiều nơi… Báo cáo kết quả giám sát chuyên đề của Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh là tiếng chuông cảnh báo để các cơ quan chức năng, các địa phương khẩn trương vào cuộc giải quyết những hạn chế đó theo tinh thần "5 rõ" (rõ việc, rõ người, rõ tiến độ, rõ hiệu quả, rõ trách nhiệm). Tỉnh cần sớm có đánh giá tổng thể về các CCN như công tác quản lý, việc thu hút đầu tư, sử dụng đất, đầu tư hạ tầng, hiệu quả sản xuất kinh doanh, công tác bảo vệ môi trường… để giải quyết các hạn chế, đưa việc phát triển CCN thật sự quy củ, mang lại hiệu quả bền vững.

TUẤN NGUYÊN