Việc bố mẹ cần làm để trẻ thông minh

Dành nhiều thời gian xem điện thoại hơn trò chuyện với con là thói quen của nhiều cha mẹ hiện đại

Hai nhà khoa học người Mỹ Betty Hart và Todd Resley năm 1995 đã công bố nghiên cứu mang tên "The Thirty Million Word Gap" (Khoảng cách 30 triệu từ). Nghiên cứu kéo dài 2,5 năm, theo dõi 42 gia đình và ghi lại các cuộc trò chuyện giữa cha mẹ và con cái.

Kết luận cuối cùng là những đứa trẻ sinh ra trong các gia đình nghèo, ở độ tuổi lên 4, sẽ nghe ít hơn 30 triệu từ tiếng Anh so với những đứa trẻ sinh ra trong các gia đình giàu có hơn. "The Thirty Million Word Gap" cũng chỉ ra chỉ số thông minh của những đứa trẻ trong gia đình nghèo chỉ là 79, trong khi chỉ số này ở trẻ con nhà giàu là 117.

Khi trẻ được 10 tuổi, Betty và Todd ghé lại kiểm tra một lần nữa và phát hiện những đứa trẻ có vốn từ vựng lớn có thành tích học tập tốt hơn.

Từ đó "The Thirty Million Word Gap" trở thành nguyên nhân tạo ra khoảng cách giàu nghèo khi nói về tương lai của một đứa trẻ.

Theo hai nhà khoa học, để rút ngắn khoảng cách này, trẻ cần phải đọc sách nhiều hơn.

Tuy nhiên gần đây, Viện công nghệ MIT, Đại học Harvard, Đại học Pennsylvania cùng thực hiện một nghiên cứu, khám phá ra bí mật đằng sau khoảng cách này: Không phải vốn từ vựng ảnh hưởng tới sự phát triển trí não mà là cách giao tiếp của bố mẹ với con cái.

Các nhà nghiên cứu đã quan sát và dõi theo 30 đứa trẻ từ 4-6 tuổi sống tại Boston. Họ quét não của trẻ sau khi chúng trò chuyện với bố mẹ và xem lại các đoạn ghi âm khi trẻ ở nhà. Kết quả là, con cái càng nói chuyện thường xuyên với bố mẹ thì các khu vực liên quan tới ngôn ngữ trong não bộ của trẻ hoạt động càng mạnh mẽ.

Điều này không hề liên quan tới độ giàu nghèo hay học vấn của cha mẹ. Hơn nữa, hoạt động của não bộ cũng không liên quan đến việc trẻ nghe được bao nhiêu từ mà đó là tương quan chặt chẽ với số lượng các cuộc nói chuyện với bố mẹ. Những đứa trẻ được thường xuyên trò chuyện với bố mẹ cũng có xu hướng đạt điểm học tập cao hơn.

Một bài báo đăng trên tờ MIT Technology Review viết: "Việc bố mẹ và con cái trò chuyện với nhau ảnh hưởng đến hoạt động tích cực của não bộ".

Các nhà nghiên cứu cũng chỉ ra trò chuyện không chỉ thúc đẩy mối quan hệ cha mẹ - con cái mà còn thúc đẩy các kỹ năng xã hội của trẻ. Trò chuyện cũng là động lực mạnh mẽ cho phép trẻ phát triển nhiều khả năng cùng một lúc.

Bố mẹ nên chú ý gì khi nói chuyện với trẻ?

Theo nghiên cứu, để lấp đầy "khoảng cách 30 triệu từ", bố mẹ nên đọc nhiều sách cho trẻ nghe, giao tiếp nhiều hơn với con cái trong cuộc sống hàng ngày. Việc làm này tác động rất lớn đến sự phát triển não bộ và trí thông minh của trẻ.

Nhưng trò chuyện với trẻ không hề dễ? Có 2 kiểu trò chuyện kém chất lượng phổ biến ở bố mẹ và con cái như sau:

Miệng nói nhưng tâm trí không tập trung, lơ đãng

Chẳng có gì lạ lẫm với cảnh, một đứa trẻ hăng say kể chuyện cho bố mẹ nhưng đối phương thì lại chăm chú vào màn hình điện thoại, trả lời hờ hững, không tập trung. Cách trò chuyện này không mang lại giá trị và hiệu quả trong giao tiếp với trẻ.

Bố mẹ không hào hứng nói chuyện

Ví dụ khi bạn đưa con gái đi ăn, bé cầm theo một con búp bê. Bạn hỏi rằng: "Con búp bê này ở đâu ra vậy?". Con bé trả lời: "Con mang theo. Con thích mặc đồ cho búp bê thật đẹp, trang điểm thật xinh". Sau đó bạn không còn hào hứng nói chuyện với con gái mình nữa, để mặc con tự chơi với búp bê.

Nếu lúc đó bạn hỏi thêm con vài câu, kiểu như: "Con đi đâu cũng thích mang búp bê theo à?" hay "Búp bê mặc đẹp vậy để đi đâu thế?", có lẽ câu chuyện của hai người sẽ trở nên vui vẻ hơn, thay vì chỉ dừng lại ở hai câu nói.

Bố mẹ nên trò chuyện thế nào với trẻ?

Đối với não bộ, điều quan trọng nhất là sự tương tác. Tiến sĩ Dana Suskind, người khởi xướng dự án nghiên cứu "30 triệu từ vựng", đã đề xuất nguyên tắc để cha mẹ nói chuyện với con cái.

- Chú ý tới những gì con cái đang làm và đang nói chuyện.

- Sử dụng thêm nhiều từ ngữ miêu tả khi nói chuyện.

- Thay phiên tham gia vào cuộc nói chuyện với con cái.

Dana Suskind cũng đưa ra một ví dụ. Một đứa trẻ ba tuổi đang đi xung quanh nhà với đôi ủng to của bố. Với nhiều phụ huynh, câu nói phổ biến nhất là: "Đừng nghịch ngợm, hãy đặt nó đúng vị trí".

Nhưng những bậc cha mẹ hiểu nguyên tắc có thể bắt đầu cuộc đối thoại với con cái như sau:

- Bước 1: Chú ý tới hành vi của trẻ.

- Bước 2: Tích cực giao tiếp.

Hãy nói với con: "Con ơi, con đang đi ủng của bố, quá to so với con! Bố có bàn chân to và cần phải đi ủng lớn. Hãy nhìn vào bàn chân của con. So với bố, bàn chân con nhỏ hơn nhiều".

- Bước 3: Thay phiên nói với con:

"Đôi giày nào to hơn? Của bố hay của con?", sau đó đợi trẻ trả lời rồi nói tiếp.

"Chân của bố lớn hơn của con rất nhiều nhưng chân của con cũng sẽ to dần ra. Đó là lý do vì sao bố mẹ đã mua cho con một đôi giày mới vào tuần trước. Đôi giày cũ của con đã chật rồi".

Trong cuộc trò chuyện này, người bố đã nói gần 140 từ với con mình, so với nhắm mắt làm ngơ. Đồng thời cũng truyền cho con kiến thức về sự tương phản giữa lớn và nhỏ. Cuộc trò chuyện kiểu này, trong một vài năm, sẽ tạo ra sự khác biệt rất lớn về lượng kiến thức và sự hiểu biết giữa những đứa trẻ.

Theo VnExpress