Xây dựng và chỉnh đốn Đảng về đạo đức hiện nay. Kỳ 2: Một số giải pháp

>>> Kỳ 1: Thực trạng và một số vấn đề đặt ra

Trước đòi hỏi của công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ đẩy mạnh hội nhập quốc tế, nhất là đứng trước tình trạng một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên của Đảng có những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, Đảng phải đổi mới phương thức lãnh đạo, nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác xây dựng Đảng về đạo đức.

Đây được xác định là nhiệm vụ vừa cơ bản, lâu dài, vừa có ý nghĩa cấp bách trong công tác xây dựng Đảng hiện nay.

"Tăng cường công tác giáo dục, rèn luyện, quản lý đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức; làm mạnh hơn nữa, quyết liệt hơn nữa các công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát, kiểm toán, điều tra, khởi tố, truy tố, xét xử... của các cơ quan chức năng; nâng cao sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở đảng; phát huy vai trò giám sát của nhân dân, các đoàn thể, của báo chí và công luận", Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Với những thành tựu đạt được sau 35 năm đổi mới, chúng ta có thể khẳng định, đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay. Thành tựu đó không chỉ là sự đóng góp trí tuệ, sức mạnh của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, mà đó còn là kết quả xây dựng, chỉnh đốn Đảng, trong đó có việc đẩy mạnh xây dựng Đảng về mặt đạo đức. Để tiếp tục lãnh đạo toàn dân tộc giành thắng lợi trong sự nghiệp đổi mới và hội nhập quốc tế, Đảng phải thường xuyên tự xây dựng, chỉnh đốn bởi: Đảng có vững mạnh, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội mới xây dựng thành công và vì Đảng Cộng sản Việt Nam là đảng cầm quyền. Cho nên, phải không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả giám sát quyền lực và thực hiện các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt đảng. Củng cố vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, tăng cường bản chất giai cấp công nhân với tính tiên phong, nhân văn và tính dân tộc của Đảng. Từ đó, đưa công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng đi vào chiều sâu, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động thực tiễn, thực hiện thắng lợi các chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng.

Xuất phát từ thực trạng đội ngũ cán bộ, đảng viên hiện nay, chúng ta càng thấy rõ sự khó khăn, phức tạp của công tác cán bộ. Cán bộ là gốc của mọi công việc, “công việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém” [9; tr.313]. Đồng thời, Đảng phải nhận thức và hiểu rõ nguy cơ lớn nhất cần phải phòng tránh: một là, đề ra đường lối sai lầm; hai là, mắc bệnh quan liêu xa dân. Cho nên, Đảng cần quan tâm chăm lo bồi dưỡng, giáo dục và rèn luyện phẩm chất, đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên; phải tăng cường giáo dục phẩm chất đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên, nhất là đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt từ Trung ương đến các địa phương. Có làm tốt được công tác xây dựng Đảng về đạo đức mới bảo đảm được vai trò lãnh đạo của Đảng đối với xã hội; củng cố và giữ vững lòng tin của nhân dân vào Đảng. 

Để tăng cường xây dựng Đảng về đạo đức, thời gian tới chúng ta cần:

Thứ nhất, luôn nhận thức đúng đắn, đầy đủ vị trí, vai trò, ý nghĩa xây dựng Đảng về đạo đức của cấp ủy và đội ngũ đảng viên là nhân tố cơ bản, đầu tiên đảm bảo nâng cao hiệu quả việc xây dựng Đảng về đạo đức.

Thực tiễn cho thấy để nâng cao chất lượng công tác xây dựng Đảng về đạo đức, vấn đề đầu tiên là phải nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy và đội ngũ đảng viên. Bởi chỉ trên cơ sở nhận thức đúng đắn, cấp ủy, đội ngũ đảng viên mới thể hiện tốt vai trò, phát huy hết tinh thần, trách nhiệm của mình trong việc lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng xây dựng Đảng về đạo đức từ việc xác định mục tiêu, yêu cầu, nội dung, chương trình, kế hoạch đến việc lãnh đạo tổ chức thực hiện một cách đồng bộ, thống nhất trong toàn Đảng. Kinh nghiệm cho thấy, khi nào cấp ủy không quan tâm đúng mức, vai trò của họ không được phát huy đầy đủ thì không có những chủ trương lãnh đạo đúng đắn, sát hợp; quá trình tổ chức xây dựng Đảng về đạo đức thiếu sự đồng bộ, thống nhất; đội ngũ đảng viên tham gia một cách hời hợt, hình thức, lúc đó chất lượng xây dựng Đảng về đạo đức có nhiều hạn chế.

Khi đã có nhận thức đúng đắn, đầy đủ vị trí, vai trò, ý nghĩa về xây dựng Đảng về đạo đức, cấp ủy các cấp mới kịp thời xây dựng, ban hành nhiều văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn các cấp ủy, tổ chức đảng cấp dưới, đoàn thể thuộc sự quản lý học tập, quán triệt, tổ chức thực hiện bảo đảm đúng yêu cầu đề ra. Việc nghiên cứu, học tập các chuyên đề về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, các nghị quyết, chương trình, kế hoạch về xây dựng Đảng về đạo đức được tổ chức với nhiều hình thức sáng tạo. Sau học tập, các chi bộ, đảng bộ cơ sở tổ chức cho cán bộ, đảng viên viết thu hoạch, gắn với liên hệ bản thân, đề ra hướng phấn đấu học tập và làm theo Bác.

Các cấp ủy đưa nội dung xây dựng Đảng về đạo đức vào sinh hoạt chi bộ định kỳ hằng tháng. Trong sinh hoạt chi bộ, ngoài đánh giá tình hình thực hiện nhiệm vụ chính trị của đơn vị nên lựa chọn những vấn đề trọng tâm về công tác xây dựng Đảng, nhất là những hạn chế, khuyết điểm sau kiểm điểm hằng năm theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, XII, Kết luận số 21-KL/TW Hội nghị lần thứ 4 BCH Trung ương Đảng khóa XIII để tìm giải pháp tập trung khắc phục. Qua đó đã tạo phấn khởi, sự tin tưởng trong cán bộ, đảng viên về kết quả tích cực xây dựng Đảng về đạo đức.

Thứ hai, đổi mới công tác tuyên truyền, giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Trong thời gian tới, các cấp ủy, tổ chức đảng cần thường xuyên tổ chức học tập, quán triệt các chỉ thị, quy định của Trung ương về giáo dục đạo đức, lối sống thật sự có hiệu quả để nêu cao tinh thần trách nhiệm, nâng cao nhận thức của cấp ủy đảng các cấp, của cán bộ, đảng viên; dành thời gian hợp lý, thỏa đáng để thảo luận chương trình, kế hoạch hành động, sát hợp với tình hình cụ thể của địa phương, đơn vị. Không ngừng đổi mới và nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền, phát huy sức mạnh tổng hợp của các hình thức tuyên truyền, như: Tài liệu, tuyên truyền miệng, tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng. Chú trọng việc tuyên truyền những “tấm gương sống” gắn với thực tiễn của đất nước. Các cấp ủy đảng cần phải hết sức coi trọng giáo dục tinh thần nêu gương gắn với giáo dục liêm, chính.

Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, thường xuyên đấu tranh ngăn chặn các quan điểm sai trái, thù địch. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng chỉ rõ phải “thường xuyên đấu tranh, ngăn chặn âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản động, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng” [8; tr.41]. Phát huy vai trò, trách nhiệm các tổ chức đảng, cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị, các cơ quan báo chí và nhân dân trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị, cơ quan báo chí và Nhân dân trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.

Hoạt động tuyên tuyền sâu rộng trong toàn Đảng, toàn dân và toàn quân về việc tham gia phát hiện và tố cáo hành vi tham nhũng trong cán bộ, đảng viên ở mọi cấp độ. Đồng thời, kịp thời biểu dương, khen thưởng những người dũng cảm tố giác, tố cáo tham nhũng, lãng phí. Các cơ quan thông tấn, báo chí định hướng dư luận xã hội để thấy rõ những kết quả tích cực của công tác phòng, chống tham nhũng. Với tinh thần “nhìn thẳng sự thật, nói rõ sự thật”, cần đúc rút kinh nghiệm, khắc phục tình trạng thông tin một chiều, thông tin không chính xác.

Thứ ba, thường xuyên chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên đủ về số lượng, đảm bảo về chất lượng đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ; đẩy mạnh việc thực hiện nguyên tắc tự phê bình và phê bình trong mỗi cán bộ, đảng viên. Việc chăm lo đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên là yêu cầu có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Trải qua quá trình xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên sẽ nắm vững những quan điểm, chủ trương về xây dựng Đảng; củng cố bản lĩnh chính trị vững vàng; phẩm chất đạo đức, lối sống trong sạch, lành mạnh; năng lực, phương pháp, tác phong công tác tốt; có ý thức tổ chức kỷ luật cao trong công tác và trong quan hệ với quần chúng nhân dân. Kết luận số 21-KL/TW Hội nghị lần thứ tư BCH Trung ương Đảng khóa XIII đặc biệt nhấn mạnh: “Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp có lý tưởng cách mạng, có bản lĩnh chính trị vững vàng, đạo đức trong sáng, hết lòng phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân, có năng lực, trình độ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Cán bộ dù ở vị trí nào cũng phải luôn ý thức đầy đủ về trách nhiệm, "đúng vai, thuộc bài", thật sự chuyên nghiệp, làm tốt nhiệm vụ được giao, phải gắn bó mật thiết với Nhân dân, được Nhân dân tín nhiệm. Thực hiện tốt chủ trương khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, luôn nỗ lực hành động vì lợi ích chung. Quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ khoa học, cán bộ nữ, cán bộ trẻ, cán bộ dân tộc thiểu số, cán bộ quản lý doanh nghiệp nhà nước”[1].  Từ đó, đội ngũ cán bộ, đảng viên mới có đủ khả năng và điều kiện để đáp ứng mọi yêu cầu, nhiệm vụ chính trị đặt ra, trong đó có nâng cao chất lượng xây dựng Đảng về đạo đức. Mọi nhiệm vụ dù là nhỏ nhất, nếu không có những con người phụ trách đủ đức, đủ tài, đủ bản lĩnh, khả năng và trách nhiệm thì nhiệm vụ đó khó có thể hoàn thành.

Thực hiện tốt nguyên tắc tự phê bình và phê bình, Kết luận số 21-KL/TW Hội nghị lần thứ tư BCH Trung ương Đảng khóa XIII khẳng định cần phải “đề cao và thực hiện nghiêm tự phê bình và phê bình từ Trung ương đến chi bộ, khắc phục tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm, “dĩ hòa vi quý”. Kịp thời phát hiện và kiên quyết ngăn chặn biểu hiện suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”[1]. Mỗi tổ chức cũng như mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ cấp cao, chủ chốt đứng đầu cần tự giác, trung thực, tự phê bình thật nghiêm túc, khách quan có lý, có tình, mang tính xây dựng. Tập trung kiểm điểm về trách nhiệm đối với công việc và nhiệm vụ của đơn vị; về phẩm chất cá nhân của mình trên tất cả các mặt từ nhận thức, tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, ý thức tổ chức kỷ luật, đến quan hệ với quần chúng... Và thông qua việc nêu gương tự phê bình và phê bình để củng cố lòng tin, tinh thần đoàn kết trong tổ chức, tập hợp lực lượng thực hiện nhiệm vụ tốt nhất. Đây cũng là một biện pháp quan trọng để làm trong sạch Đảng, cũng như trong nhiệm vụ xây dựng và chỉnh đốn Đảng, nhất là trong bối cảnh hiện nay. Trong mỗi cuộc họp, cán bộ, đảng viên có phát huy được quyền, trách nhiệm của bản thân và phải thể hiện thái độ rõ ràng trước cái đúng, cái sai, cái tích cực và cái hạn chế, sai sót cần phải khắc phục, sửa chữa để làm cho bản thân mình tiến bộ hơn.

Khi tiến hành tự phê bình và phê bình, cán bộ, đảng viên phải thực sự cầu thị, tự giác, trung thực, chân thành, công tâm, không hữu khuynh, né tránh, chạy theo chủ nghĩa thành tích; khi có khuyết điểm phải tự nhận và phải có kế hoạch sửa chữa một cách nghiêm túc. Trên tình đồng chí, thương yêu lẫn nhau; thẳng thắn đấu tranh bảo vệ lẽ phải, bảo vệ người tốt; kiên quyết đấu tranh chống những biểu hiện lợi dụng phê bình với động cơ xấu. Cấp ủy các cấp nghiêm túc kiểm điểm, tự phê bình và phê bình, nêu gương bằng hành động thực tế. Xây dựng quy định nêu gương tự phê bình và phê bình, khắc phục tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm và bảo vệ người tốt, ủng hộ bảo vệ lẽ phải, dám đấu tranh với những biểu hiện sai trái.

Thứ tư, tiếp tục tăng cường mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa Đảng với Nhân dân. Đảng phải tiếp tục hoàn thiện và đổi mới nội dung, hình thức tập hợp nhân dân; tiếp tục và kiên trì thực hiện tốt Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ 4 (khóa XI, khóa XII) về xây dựng Ðảng, góp phần ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong đội ngũ cán bộ, đảng viên. Kết luận số 21 KL/TW Hội nghị lần thứ tư BCH Trung ương Đảng khóa XIII nêu rõ: “Tiếp tục hoàn thiện cơ chế nhân dân tham gia xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân trực tiếp phản ánh, góp ý với cấp ủy đảng về công tác cán bộ. Nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp; giám sát, phản biện xã hội, góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội; của báo chí. Chú trọng giám sát việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống và nêu gương của người đứng đầu, cán bộ lãnh đạo, quản lý, cán bộ, đảng viên và công chức, viên chức trong hệ thống chính trị. Hoàn thiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở để thực hiện có hiệu quả phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”.

Cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chiến lược, cán bộ chủ chốt các cấp phải thật sự tiên phong, có tinh thần trách nhiệm trước dân. Họ phải gần dân, tôn trọng dân, lắng nghe ý kiến đa chiều từ dân, chăm lo lợi ích chính đáng, thiết thực của dân. Họ phải gương mẫu về đạo đức, lối sống, gương mẫu và làm nòng cốt trong các hoạt động của địa phương, cơ quan, đơn vị. Không vô cảm trước nỗi khổ của nhân dân; phải thật sự gần dân, sống trong lòng dân... Việc thực hiện tốt đấu tranh tự phê bình và phê bình cũng nhằm ngăn chặn, đẩy lùi các biểu hiện của bệnh quan liêu, xa rời quần chúng. 

Các cấp ủy đảng kịp thời ngăn ngừa, đấu tranh khắc phục các hiện tượng quan liêu, hách dịch, sách nhiễu, hay thờ ơ, vô cảm trước những khó khăn, bức xúc, nguyện vọng chính đáng của nhân dân. Cần phê phán các biểu hiện lợi dụng việc gần dân để mưu cầu lợi ích riêng, dân chủ giả hiệu, hoặc theo đuôi quần chúng... Đảng tiếp tục lãnh đạo phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa bảo đảm thực hiện quyền làm chủ của nhân dân. Mọi đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đều phải xuất phát từ nguyện vọng, quyền và lợi ích chính đáng của nhân dân, được nhân dân tham gia ý kiến.

Đảng tiếp tục đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí và giải quyết kịp thời những bức xúc, kiến nghị chính đáng của nhân dân. Đồng thời, Đảng từng bước nâng cao hiệu quả công tác dân vận của Đảng. Trước hết, phải lãnh đạo việc học tập, quán triệt các quan điểm lớn của Đảng về công tác dân vận, tạo sự chuyển biến sâu sắc về nhận thức và hành động trong đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của cả hệ thống chính trị, từ đó làm chuyển nhận thức của đội ngũ công chức, viên chức, cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang. Các cấp ủy phải đổi mới cách nắm dân, vận động, tập hợp nhân dân, sâu sát cơ sở, sâu sát nhân dân, kịp thời dự báo tình hình tư tưởng, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng các giai tầng xã hội. Thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng thành chính sách, pháp luật của Nhà nước phù hợp với thực tiễn và đáp ứng lợi ích, nguyện vọng chính đáng của nhân dân. Đồng thời, phải thực hiện tốt Quy chế công tác dân vận của hệ thống chính trị, Quy chế dân chủ ở cơ sở;…

Thứ năm, đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng; kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên vi phạm. Công tác kiểm tra có vị trí hết sức quan trọng trong toàn bộ hoạt động lãnh đạo của Đảng, kiểm tra và giữ gìn kỷ luật Đảng là nhiệm vụ của toàn Đảng; trong đó, công tác kiểm tra, giám sát là một trong những giải pháp được Đảng hết sức chú trọng lãnh đạo triển khai thực hiện. Vì thế, trong thời gian tới, để nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, góp phần ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên, Đảng ta cần: tiếp tục nâng cao nhận thức của các cấp ủy, tổ chức đảng, ủy ban kiểm tra của Đảng, trước hết là người đứng đầu cấp ủy về công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng, nhất là thực hiện Quy định số 30-QĐ/TW, ngày 26-7-2016, của BCH Trung ương Đảng khóa XII, về “Thi hành Chương VII và Chương VIII Điều lệ Đảng về công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng”; phát huy tinh thần tự giác của đảng viên và tổ chức đảng khi tiến hành công tác kiểm tra, giám sát, cần phát huy tinh thần tự giác của đảng viên và tổ chức đảng; từng bước kiện toàn tổ chức bộ máy cơ quan ủy ban kiểm tra ngang tầm với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao; bảo đảm đủ số lượng, tăng cường chất lượng của đội ngũ cán bộ kiểm tra các cấp. Văn kiện Đại hội lần thứ XIII của Đảng khẳng định cần phải “Kết hợp chặt chẽ và nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của Đảng với thanh tra, kiểm toán Nhà nước và điều tra, truy tố, xét xử của các cơ quan bảo vệ pháp luật. Tăng cường sự phối hợp giám sát của Đảng với giám sát của Nhà nước và của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội để phát huy sức mạnh tổng hợp và nâng cao hiệu lực giám sát, tránh chồng chéo, trùng lặp, lãng phí nguồn lực”.

Tóm lại, nâng cao chất lượng xây dựng Đảng về đạo đức sẽ giúp Đảng ta xây dựng được đội ngũ cán bộ vừa “hồng”, vừa “chuyên”, luôn có tinh thần đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; tạo lòng tin và giữ vững mối quan hệ mật thiết với quần chúng nhân dân. Vì thế, để đáp ứng được yêu cầu thực tiễn đặt ra, Đảng phải thường xuyên nghiên cứu, tổng kết lý luận và thực tiễn, đúc rút bài học kinh nghiệm xây dựng Đảng về đạo đức, từ đó thực hiện đồng bộ các giải pháp phù hợp, hiệu quả nhằm đẩy mạnh xây dựng Đảng về đạo đức trong thời gian tới.

Theo Tạp chí Xây dựng Đảng