Nhà văn Phù Thăng trình "làng" bằng một bài thơ lạ

Năm 1980, nhà văn Phù Thăng cầm sổ hưu, rời Xưởng phim truyện Việt Nam về sống ở quê nhà, xã Cộng Lạc (Tứ Kỳ). Ông làm ruộng như một người nông dân thực thụ, không liên hệ với bất kỳ cơ quan báo chí, văn nghệ nào cả. Cán bộ Hội Văn học nghệ thuật Hải Hưng lúc ấy đã từng về thăm và có ý mời ông tham gia hoạt động cùng anh chị em văn nghệ sĩ quê hương. Thuyết phục mãi, cuối cùng ông nhận lời. Vào năm 1994, ông được hội mời lên dự một cuộc họp có đông đủ hội viên, nhân đó giới thiệu tác giả Phá vây, Con nuôi trung đoàn, Hoa vạn thọ... mà nhiều người chỉ biết tên chứ chưa được gặp mặt. Tôi thì rất mừng, vì lần này mới được gặp lại ông sau nhiều năm xa cách, kể từ lần cùng nhận giải thưởng của Tạp chí Văn nghệ quân đội những năm 1958-1960.

Tại cuộc họp đó, trong lời phát biểu chân tình, ông  không nói về mình, mà chỉ động viên anh em trẻ làm sao có nhiều tác phẩm xứng đáng với sự kỳ vọng của nhân dân. Cuối cùng, ông thân mật "xin được đọc một bài thơ viết bằng tiếng Pháp". 

Bài thơ chỉ có mười dòng, không có nhan đề, nhưng nội dung thì rất rõ. Đó là lời khuyên mọi người, cả trẻ và già đều cần rèn luyện, vượt qua mọi khó khăn để có những cái tốt đẹp cho cuộc đời.

Tất cả anh em chúng tôi đều vỗ tay hoan hô nhiệt liệt. Tất nhiên, các bạn trẻ không biết ngoại ngữ thì chỉ "cảm" là chính, cảm cái hồn cốt mà nhà văn muốn gửi gắm trong bài thơ.

Tôi cầm tờ giấy của nhà văn Phù Thăng, lẩm nhẩm dịch. Rồi tôi đứng lên, xin phép đọc bài thơ để mọi người cùng chia sẻ.

Bài thơ có nghĩa như sau:

Muốn cho khỏe mạnh, tiến nhanh
Kỷ cương nền nếp đã đành phải theo
Đam mê một trái tim yêu
Long lanh ánh mắt cháy điều thân thương
Đầu xanh bên mái tóc sương
Đôi ta trụ vững trên đường dài lâu
Làm sao qua mọi khổ đau
Cho trang văn đẹp những câu nhân tình.
Nhà văn Phù Thăng bắt tay tôi và nói:
- Très bien, merci! (Rất tốt, cảm ơn!)

Rồi ông hỏi:

- Sao không dịch nốt tên tác giả?

Tôi cười... Bởi vì dưới bài thơ, ông ký tên là "Fou", tiếng Pháp, đọc theo âm Việt là "Phu", chính tên khai sinh của ông. Ông tên là Nguyễn Trọng Phu, anh em văn nghệ hay đùa là "Thằng Phu", nói lái thành Phù Thăng. Không ngờ đó là một cái tên thành danh trong sự nghiệp văn học đồ sộ của ông. Ở Hải Dương, ông là nhà văn tiêu biểu nhất suốt nửa cuối thế kỷ trước, chưa cây bút nào sánh nổi. Phù Thăng đã được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2012.

NGUYỄN HỮU PHÁCH