Sinh thời, Bác Hồ luôn mong muốn xây dựng Thủ đô to đẹp, đàng hoàng, bởi "Cả nước nhìn về Thủ đô ta.
Thế giới trông vào Thủ đô ta”. Một trong những việc làm của Bác đối với Thủ đô, là ngày 2-8-1969, Bác Hồ họp với Bộ Chính trị để nghe báo cáo về quy hoạch xây dựng Thủ đô Hà Nội do đồng chí Bộ trưởng Bộ Xây dựng và Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội trình bày.
Xác định vị trí "đầu tầu", vai trò "gương mẫu" của Hà Nội, Bác Hồ từng trăn trở nhiều với tương lai phát triển của Hà Nội và đặc biệt quan tâm đến việc quy hoạch Hà Nội sao cho xứng tầm Thủ đô. Ngày 29-8-1958, trong phiên khai mạc cuộc họp của Bộ Chính trị bàn về kế hoạch mở rộng Hà Nội, Người nêu rõ: "Mở rộng thành phố phải căn cứ vào thiên thời (mưa gió, nắng...), địa lợi (địa chất, sông hồ...) và nhân hòa (lợi ích của nhân dân, của Chính phủ). Công tác quy hoạch thành phố phải hợp lý, bảo đảm được cả về kinh tế, mỹ quan và quốc phòng, phải có kế hoạch vận động quần chúng tham gia, có ban phụ trách để chịu trách nhiệm, tránh lối làm đại khái, lãng phí".
Ngày 12-9-1959, phát biểu tại phiên họp của Bộ Chính trị bàn về quy hoạch Thủ đô Hà Nội, Người lại nhấn mạnh: "Tổ chức, quản lý xây dựng phải có quy hoạch, đồng bộ, làm từng bước, chú ý cả nội thành và ngoại thành. Quy hoạch Thủ đô Hà Nội phải bảo đảm thành phố có nhiều cây xanh, đường phải thẳng, có đường trung tâm buôn bán, hệ thống cống ngầm phải bảo đảm vệ sinh, hệ thống đường xe điện, xe lửa phải bố trí cho phù hợp". Người cũng căn dặn: "Trong thiết kế phải đồng bộ đường sá, hệ thống thoát nước, lưới điện... tránh cản trở sự đi lại của nhân dân. Phải có quy hoạch trước, tránh làm rồi lại phá đi...".
Hà Nội phải luôn luôn gương mẫu, như lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Cả nước nhìn về Thủ đô ta. Thế giới trông vào Thủ đô ta”, nên “Thủ đô ta” phải phấn đấu để “thành một Thủ đô bình yên tươi đẹp, mạnh khỏe cả về vật chất và tinh thần”. Ba chữ “Thủ đô ta” chứa đựng biết bao tình cảm sâu nặng, gần gũi và sát sao của Bác đối với Hà Nội, dành riêng cho Hà Nội, chỉ riêng Hà Nội mới có được vinh dự ấy. Trên những chặng đường chiến đấu và xây dựng vẻ vang, người Hà Nội, đất Hà Nội mãi mãi không quên những cống hiến và tình cảm của Bác Hồ dành cho Thủ đô.
HƯƠNG SƠN(biên soạn)