Sinh thời Bác Hồ quan niệm: Đảng ta là Đảng của giai cấp công nhân, đồng thời là Đảng của nhân dân lao động, của dân tộc. Đảng là đội tiên phong của giai cấp và dân tộc; đại biểu cho lợi ích giai cấp và dân tộc.
Chủ tịch Hồ Chí Minh trong phòng làm việc của Người tại căn cứ địa Việt Bắc (1951). Ảnh tư liệu
Đảng lấy dân làm gốc. Đảng cầm quyền, nhưng dân làm chủ. Đảng cầm quyền là để bảo đảm cho dân làm chủ. Người dân ủy thác quyền lực đó cho những chức danh cụ thể, kể cả chức vụ lãnh đạo cao nhất. Vì vậy cán bộ, phải là công bộc, là đầy tớ của nhân dân, phục vụ nhân dân vừa là nhiệm vụ cách mạng, vừa là nhiệm vụ chính trị của mọi cán bộ, công chức, là gốc của mọi công việc...
Trong buổi gặp các nhà báo đầu năm 1946, Bác Hồ đã tuyên bố: “Tôi tuyệt nhiên không ham muốn công danh phú quý chút nào. Bây giờ phải gánh vác chức Chủ tịch là vì đồng bào ủy thác thì tôi phải gắng làm…”. Nước ta là một nước dân chủ tức dân làm chủ vì vậy làm cán bộ phải xuất phát từ nhân dân mà ra, phải thấu hiểu quan điểm “Các cơ quan của Chính phủ từ toàn quốc đến các làng đều là đầy tớ của dân, nghĩa là để gánh vác việc chung cho dân, chứ không phải đè đầu dân như trong thời kỳ dưới quyền thống trị của Pháp, Nhật”. Với cán bộ, đảng viên, cần nhận thức rõ, nêu cao ý thức trách nhiệm hết lòng hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, là mục đích và bản chất của Đảng. Cán bộ, đảng viên, công chức phải phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân vì theo tư tưởng Hồ Chí Minh, sự nghiệp cách mạng là do nhân dân tiến hành. Nhân dân là người làm ra lịch sử. Sức mạnh của nhân dân là vô địch. Không có nhân dân, Đảng, Chính phủ không có lực lượng. Có dân là có tất cả: “Dễ trăm lần không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong”. Vì vậy phục vụ nhân dân là phải “Làm cho dân có ăn. Làm cho dân có mặc. Làm cho dân có chỗ ở. Làm cho dân có học hành”.
Để phục vụ tốt nhân dân, theo Bác, cán bộ, đảng viên khi được giao nhiệm nhiệm vụ thì bất kỳ việc gì cũng phải nỗ lực làm đến nơi, đến chốn, tận tâm tận lực và đặc biệt là phải tự giác, phải chủ động nắm vững đường lối, chính sách của Đảng và Chính phủ, thực hiện đúng đường lối quần chúng . Nếu làm việc theo lối cẩu thả, dễ làm, khó bỏ, làm cho qua chuyện, gặp sao làm vậy… là không có tinh thần trách nhiệm. Ý thức trách nhiệm còn thể hiện ở việc không thụ động, trông chờ, ỷ lại.
Đảng, Chính phủ đề ra đường lối, chính sách; đường lối, chính sách là cái chung, còn cán bộ phải nghiên cứu, hiểu suốt, thấm nhuần… Từ đó, căn cứ tình hình thực tế đơn vị, địa phương mình rồi đặt ra kế hoạch rõ ràng, tỉ mỉ, thiết thực; tuyên truyền, vận động, tổ chức nhân dân thi đua thực hiện. Đồng thời, phải bàn bạc với dân, hỏi han, gom góp sáng kiến của quần chúng. Đối với nhân dân không thể lý luận suông, chính trị suông. Lãnh đạo quần chúng là hoan nghênh quần chúng phê bình, “Phải đi đúng đường lối quần chúng. Thế là có tinh thần trách nhiệm đối với Đảng, đối với Chính phủ, đối với nhân dân”.
Phục vụ nhân dân theo tư tưởng Bác Hồ là hướng dẫn nhân dân tự chăm lo đời sống của chính mình (hướng dẫn tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm…); là đề ra được các chủ trương, chính sách đúng đắn vì lợi ích của nhân dân (hợp lòng dân). Phải có ý thức rõ “Dân chúng rất khôn khéo, rất hăng hái, rất anh hùng”. Muốn hoàn thành nhiệm vụ, muốn biến đường lối chủ trương của Đảng thành phong trào quần chúng, thành sức mạnh cách mạng thì Đảng phải có đường lối đúng đắn; cán bộ, đảng viên “phải liên lạc mật thiết với dân chúng, xa rời dân chúng là cô độc. Cô độc thì nhất định thất bại”. Cán bộ, đảng viên còn phải học hỏi dân, “nếu không học hỏi dân thì không lãnh đạo được dân”, mà “muốn hiểu biết, học hỏi dân thì ắt phải có nhiệt thành, có quyết tâm”. Người đại diện cơ quan, đại diện cho sự làm chủ của nhân dân phải được tuyển chọn nghiêm ngặt, "có ý thức phục vụ dân", "làm đầy tớ cho dân", phải đặt lợi ích của nhân dân lên trên hết , tự mình cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư.
Theo Bác Hồ ý thức phụng sự nhân dân thể hiện ở 6 điểm:
- Đặt lợi ích của nhân dân lên trên hết.
- Liên hệ chặt chẽ với nhân dân.
- Việc gì cũng bàn với dân, giải thích cho dân hiểu rõ.
- Có khuyết điểm thì phải thật thà tự phê bình trước nhân dân và hoan nghênh nhân dân phê bình mình.
- Sẵn sàng học hỏi nhân dân.
- Tự mình làm gương mẫu: cần, kiệm, liêm, chính để nhân dân noi theo
Thực tiễn lịch sử đã chứng minh ở một số nước khi cách mạng tiến lên một số giai cấp, tầng lớp có lợi ích riêng đối lập với mục tiêu cách mạng và có khi trở thành đối tượng cách mạng. Chế độ nào, xã hội nào dù có đem lại những thành tựu lớn lao đến mấy nhưng xa rời quần chúng nhân dân, không lấy mục đích phục vụ nhân dân làm tôn chỉ thì sẽ dần trở nên xa rời dân và trở thành đối tượng của nhân dân và không sớm thì muộn nhà nước ấy cũng sụp đổ. Bác đã căn dặn dù bất cứ việc gì cũng phải xuất phát từ thực tiễn đời sống của nhân dân mà ra, việc to, việc nhỏ đều phải phù hợp với lòng ham, ý muốn, tình hình thiết thực của quần chúng, thì mới có thể phục vụ được quần chúng. Nghị quyết gì mà dân chúng cho là không hợp thì để họ đề nghị sửa chữa… Phụng sự, phục vụ nhân dân phải luôn luôn thấu triệt cán bộ là công bộc, là đầy tớ của dân. Bác Hồ đã dạy: “Làm cán bộ, tức là suốt đời làm đầy tớ trung thành của nhân dân. Mấy chữ a, b, c này không phải ai cũng thuộc đâu, phải học mãi học suốt đời mới thuộc được”. Làm đầy tớ thì phải học dân, hỏi dân, hiểu dân. “Không học hỏi dân thì không lãnh đạo được dân. Có biết làm học trò dân, mới làm được thầy học dân”.
Trong những năm qua, công cuộc đổi mới của Đảng và Nhà nước ta đã thu được nhiều thắng lợi cực kỳ quan trọng, ngày càng khẳng định vai trò của Việt Nam trong cộng đồng thế giới và vị thế chính trị trên bản đồ địa chính trị. Đấy là nhờ sự áp dụng sáng tạo linh hoạt tư tưởng Hồ Chí Minh về phục vụ, phụng sự nhân dân của Đảng ta trong từng điều kiện lịch sử cụ thể gắn với giai đoạn phát triển nhất định tạo nên một khối đoàn kết, gắn bó hữu cơ thống nhất giữa Đảng - Nhà nước - nhân dân, tạo nên vị thế mới của Việt Nam. Công cuộc đổi mới và đẩy mạnh cải cách hành chính đang là nhiệm vụ trọng tâm của Đảng và Nhà nước ta, công cuộc đó lấy con người làm chủ thể, vì vậy học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh về ý thức phụng sự nhân dân chắc chắn sẽ có ý nghĩa thực tiễn và lịch sử to lớn giúp bộ máy nhà nước vận hành một cách có hiệu quả và thiết thực hơn, nâng hoạt động của bộ máy nhà nước lên một tầm cao mới: ý Đảng - lòng dân.
LÊ CÔNG BẰNG