Tư tưởng văn hóa và nhân cách Hồ Chí Minh

Nhân dân Thủ đô Xôphia nhiệt liệt chào đón Chủ tịch Hồ Chí Minh sang thăm
 hữu nghị nước Cộng hòa Bungari (8-1957)

Người không chỉ là một nhà tư tưởng lỗi lạc về văn hóa, sáng tạo ra một nền văn hóa mới, văn hóa cách mạng Việt Nam, kiến tạo ra một thời đại mới trong lịch sử phát triển của nền văn hóa dân tộc, mà chính bản thân Người, cuộc sống của Người, những việc làm bình thường hằng ngày của Người là hiện thân của nền văn hóa Việt Nam, là mẫu mực của con người Việt Nam. Tư tưởng, tâm hồn, cốt cách của Người là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chủ nghĩa yêu nước chân chính với chủ nghĩa quốc tế trong sáng, kết tinh những giá trị văn hóa của phương Đông và phương Tây, truyền thống và hiện đại, dân tộc và quốc tế. Cuộc đời của Người là biểu tượng cao đẹp về chí khí cách mạng kiên cường, tinh thần độc lập tự chủ, lòng yêu nhân dân thắm thiết, đạo đức cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, tác phong khiêm tốn, giản dị.

Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ cống hiến trọn đời cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng con người Việt Nam, mà còn cho cuộc đấu tranh xóa bỏ sự thống trị, áp bức, nô dịch của chủ nghĩa thực dân trên hành tinh chúng ta; cho cuộc đấu tranh của nhân loại tiến bộ vì lương tri và phẩm giá con người, vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội; cho lý tưởng giải phóng con người, hòa bình trên thế giới và tình hữu nghị giữa các dân tộc. Chính vì vậy mà không chỉ nhân dân Việt Nam kính yêu Chủ tịch Hồ Chí Minh mà nhân dân thế giới cũng rất yêu quý Người, dành cho Người những tình cảm trân trọng nhất, những lời nói tốt đẹp nhất. Di sản Hồ Chí Minh không chỉ của nhân dân Việt Nam mà còn thuộc về nhân dân tiến bộ toàn thế giới.

Có thể khẳng định dấu ấn Hồ Chí Minh với tư cách là người đã góp phần làm phong phú, phát triển các giá trị chung của loài người, ít nhất là trên các vấn đề lớn: Hồ Chí Minh là người có học vấn uyên thâm, uyên bác; là người nghiên cứu bản chất, phát hiện ra quy luật vận động của chế độ thực dân và chỉ cho nhân loại con đường giải phóng; tạo ra cách làm giáo dục độc đáo nâng cao dân trí cho toàn dân; đặt nền móng cho sự phát triển văn hoá sinh thái, văn hóa hòa bình, đối thoại giữa các dân tộc. Bác là người có những đóng góp toàn diện, cụ thể trong nhiều loại hình văn hóa, nhất là văn hóa nghệ thuật; là người kết tinh các giá trị tiêu biểu của văn hóa truyền thống dân tộc Việt Nam, nhất là văn hoá nhân nghĩa, khoan dung, văn hóa ứng xử. Tư tưởng Hồ Chí Minh là hiện thân khát vọng của các dân tộc trong việc bảo vệ bản sắc dân tộc của mình và tiêu biểu cho sự thúc đẩy hiểu biết lẫn nhau theo chiều hướng văn minh, tiến bộ…

Trên thế giới, cũng đã có một số danh nhân được tôn vinh. Có danh nhân được tôn vinh là Anh hùng giải phóng dân tộc nhưng chưa phải là nhà văn hóa. Ngược lại, có danh nhân được tôn vinh là nhà văn hóa nhưng không phải là Anh hùng giải phóng dân tộc. Còn đối với danh nhân Hồ Chí Minh thì đã được nhân dân Việt Nam, Đảng Cộng sản Việt Nam và UNESCO tôn vinh là Anh hùng giải phóng dân tộc đồng thời là nhà văn hóa kiệt xuất. Cả cuộc đời, sự nghiệp, tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trở thành giá trị tất yếu cấu thành văn hóa Việt Nam. Chính vì vậy, các thế hệ người Việt Nam, không phải do sự thúc ép nào, mà là do sự lan tỏa, thẩm thấu của văn hóa, cũng như do sự cảm nhận của nội tâm chứ không phải do sùng bái cá nhân, đã tôn vinh Chủ tịch Hồ Chí Minh là con người số 1 theo nghĩa đẹp nhất của nhân cách.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đi vào cõi bất tử như là một trong những anh hùng dân tộc vĩ đại. Mỗi bước đi của nhân dân và của Đảng Cộng sản Việt Nam trong thời gian qua đều gắn liền với cuộc đấu tranh cách mạng vô cùng sôi nổi của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Toàn bộ cuộc đời hoạt động của Người cùng với sự nghiệp của nhân dân ta và của Đảng ta là một thiên anh hùng ca bất diệt. Trong Điếu văn của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam, do đồng chí Bí thư thứ nhất Lê Duẩn đọc tại buổi lễ truy điệu trọng thể Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng 9-9-1969 có đoạn khẳng định: “Dân tộc ta, nhân dân ta, non sông đất nước ta đã sinh ra Hồ Chủ tịch, người anh hùng dân tộc vĩ đại, và chính Người đã làm rạng rỡ dân tộc ta, nhân dân ta và non sông đất nước ta".

 Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng Cộng sản Việt Nam (4-2006) tiếp tục khẳng định: “Chủ tịch Hồ Chí Minh, người sáng lập và rèn luyện Đảng ta, lãnh tụ vĩ đại của Đảng và dân tộc ta, Anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân văn hóa thế giới, chiến sĩ lỗi lạc của phong trào cộng sản quốc tế. Sự nghiệp cách mạng của Đảng và của nhân dân ta 76 năm qua đã khẳng định rằng, tư tưởng vĩ đại của Người cùng với chủ nghĩa Mác-Lênin mãi mãi là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của Đảng và cách mạng Việt Nam, là tài sản tinh thần vô giá của Đảng và dân tộc ta".

Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã đi vào lịch sử cách mạng thế giới như là một chiến sĩ tiên phong trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của các nước thuộc địa trong thế kỷ XX; nhà hoạt động lỗi lạc của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế; chiến sĩ đấu tranh kiên cường, không mệt mỏi cho hòa bình, hữu nghị và hợp tác, phát triển của các dân tộc; một danh nhân văn hóa kiệt xuất.

Trên thế giới, văn hóa, bản lĩnh sống, tính cách Chủ tịch Hồ Chí Minh từ sớm đã được ghi nhận. Người đầu tiên phát hiện chiều sâu đặc biệt, vẻ đẹp của nhân cách văn hóa Hồ Chí Minh là Ôxíp Manđenxtam. Ngay từ năm 1923, khi tiếp xúc với Nguyễn Ái Quốc, nhà thơ, nhà báo Xô-viết này đã đưa ra một nhận xét tinh tế: “Nguyễn Ái Quốc… tỏa ra một cái gì thật lịch thiệp và tế nhị… Từ Nguyễn Ái Quốc đã tỏa ra một thứ văn hóa, không phải văn hóa Âu châu, mà có lẽ là một nền văn hóa tương lai… Qua phong thái thanh cao, trong giọng nói trầm ấm của Nguyễn Ái Quốc, chúng ta như nghe thấy ngày mai, như thấy sự yên tĩnh mênh mông của tình hữu ái toàn thế giới".

Đồng chí G.Mácse, Tổng Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản Pháp khẳng định: “Chủ tịch Hồ Chí Minh là một trong những nhân vật vĩ đại của thời vinh quang trong những năm đầu của Quốc tế thứ ba… là một trong những chiến sĩ tiên phong của chủ nghĩa cộng sản, một trong những người đã tổ chức và phát triển phong trào cách mạng trong khắp năm châu bốn biển”.

Đồng chí Phiđen Cátxtơrô Rudơ (Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba) đánh giá: “Cuộc đời của Hồ Chí Minh là một tấm gương sáng chói những phẩm chất cách mạng và nhân đạo cao cả nhất… Đồng chí Hồ Chí Minh thuộc lớp những người đặc biệt mà cái chết là mầm mống của sự sống và là nguồn cổ vũ đời đời bất diệt”.

Những lời đánh giá của các nhân vật xuất sắc trên đã khẳng định sự bất tử của Hồ Chí Minh trong trái tim nhân loại. Hiếm có một nhân vật nào ở thời đại chúng ta, ngay từ sinh thời cũng như sau khi đã qua đời, tên tuổi và sự nghiệp lại được biết đến rất rộng rãi, được đánh giá cao, được ca ngợi bằng những lời đẹp đẽ và cao quý như nhân loại tiến bộ đã dành cho Chủ tịch Hồ Chí Minh.

TTXVN