Tủ lạnh đem lại nhiều tiện lợi và niềm vui cho mọi gia đình. Nhưng tủ lạnh gây hại cho môi trường và sức khỏe con người như thế nào?
Muốn giải đáp vấn đề này, trước tiên chúng ta cần tìm hiểu sơ bộ nguyên lý của tủ lạnh. Tủ lạnh hoạt động và làm lạnh được là nhờ quá trình tuần hoàn chất làm lạnh. Trên thế giới hiện có khoảng gần 100 chất làm lạnh, nhưng thường được dùng nhất là chất freon 12 (viết tắt là F12).
Phần đáy tủ lạnh có lắp một máy nén, khi máy nén làm việc, khí F12 nóng lên dưới áp suất cao, khí F12 bị nén nóng được đưa vào bộ phận làm lạnh (những ống màu đen ở phía sau tủ lạnh). Do nhiệt độ lạnh bên ngoài tác động, khí F12 biến thành thể lỏng, chất lỏng này chảy xuống qua một hệ thống nhiều dàn ống nhỏ (giảm áp suất và giảm nhiệt), sau đó chảy vào hộp bốc hơi (nằm trong tủ lạnh). Ở đây, chất lỏng F12 tiếp thu nhiệt lượng của không khí và thực phẩm trong tủ lạnh và chuyển sang thể khí. Khí F12 lại được máy nén và tuần hoàn theo chu kỳ kể trên. Vòng tuần hoàn khí F12 chính là quá trình làm lạnh của tủ lạnh. Vì vậy khi tủ lạnh làm việc, ta thường nghe thấy động cơ máy nén phát ra âm thanh rì rì, tiếng chất lỏng chảy róc rách, nếu sờ vào dàn ống màu đen phía sau tủ lạnh sẽ thấy rất nóng. Để dàn ống này nhanh toả nhiệt, ta cần để tủ lạnh cách xa tường.
F12 là tên thương phẩm của hợp chất hydrocabon halogen chứa flo và clo. Khí F12 là khí không màu, không mùi. Khi nồng độ chất khí này trong không khí là 20%, con người sẽ không cảm nhận thấy, nếu tăng lên 80%, con người sẽ ngạt thở và chết. Khí F12 không cháy, không nổ, tính chất hoá học ổn định nhưng có khả năng thẩm thấu rất mạnh, dễ lọt ra ngoài qua những khe hở cực nhỏ. Do không màu, không mùi nên khi F12 lọt ra ngoài không thể phát hiện được. Khi gặp lửa có nhiệt độ trên 4000C, F12 sẽ phân giải thành chất khí phosgen (COCl2). Khí phosgen rất độc hại đối với cơ thể con người.
Tác hại lớn hơn của F12 là khi lọt ra khí quyển, nó sẽ phá vỡ kết cấu tầng ozon trên khí quyển, khiến tầng ozon bị loãng, thậm chí bị thủng, các tia tử ngoại, tia vũ trụ sẽ chiếu thẳng xuống Trái đất phá hoại điều kiện môi trường sinh tồn của loài người. Vì lẽ đó, các nhà khoa học đang nghiên cứu sản xuất chất làm lạnh thay cho F12, hoặc nghiên cứu chế tạo loại tủ lạnh không dùng F12 như tủ lạnh bán dẫn, tủ lạnh hấp thụ, tủ lạnh điện tử...
(Nguồn: Tổng cục Môi trường)