Thời tiết khi gieo cấy lúa mùa thường nóng và có mưa nhiều. Đây là điều kiện để ốc bươu vàng (OBV) phát sinh và gây hại mạnh lúa non sau gieo cấy.
Một con ốc bươu vàng trưởng thành ăn hết 10-14 dảnh lúa/ngày
OBV có khả năng sinh sản rất mạnh, sức gây hại lớn (1 con ốc non 1 ngày ăn hết 5-9 dảnh lúa, 1 con ốc trưởng thành ăn hết 10-14 dảnh/ngày). Mạ non là thức ăn ưa thích của OBV, lúa sau gieo cấy 30 ngày trở đi gây hại không đáng kể. OBV có sức đẻ trứng lớn (10-13 ổ/con cái/2,5 tháng tương đương 1.000-1.200 trứng/tháng).
Biện pháp phòng trừ: Muốn phòng trừ hiệu quả cần áp dụng nhiều biện pháp mang tính cộng gộp (IPM). Trong đó biện pháp thủ công đóng vai trò quan trọng vì ốc trưởng thành có khả năng chống chịu, kháng thuốc rất cao.
+ Trước khi gieo cấy lúa cần thu gom ốc bằng nhiều biện pháp như bắt bằng tay, cắm cọc ở mương máng cho ốc leo lên đẻ trứng rồi thu lượm và diệt trứng.
+ Dùng ke, lưới chặn lỗ khi dẫn nước để hạn chế ốc theo dòng chảy xâm nhập vào ruộng lúa.
+ Dùng bao cát nặng kéo xung quanh ruộng trước khi cấy lúa để tạo thành rãnh nước cho ốc tập trung rồi bắt kết hợp với việc thả các loại lá cây mà ốc ưa thích (lá đu đủ, lá khoai lang, bèo tây, sơ mít…) ở góc ruộng sau đó bắt ốc.
+ Những ruộng có mật độ ốc cao nông dân không nên tiến hành gieo thẳng (gieo vãi) lúa. Cần sử dụng mạ dược trên 20 ngày tuổi để cấy sẽ hạn chế ốc ăn mạ non.
+ Dùng thuốc: Diệt trừ OBV bằng thuốc cần tìm hiểu kỹ và sử dụng thuốc đúng kỹ thuật mới có hiệu quả. Thuốc trừ OBV có 2 dạng hóa học và thảo mộc, trong đó thuốc hóa học là phổ biến. Ngưỡng phòng trừ OBV là 2 con/m2, tốt nhất nên diệt trừ bằng thuốc khi kích thước ốc khoảng 3 cm.
Với những thuốc có hoạt chất Metaldehyde (có tác dụng tiếp xúc, vị độc, làm ốc mất nước và chết). Thuốc có hoạt chất này thường sản xuất theo dạng hạt chậm tan nên ở ruộng trũng có mức nước lớn thuốc vẫn phát huy tác dụng. Liều lượng dùng theo hướng dẫn trên bao bì. Thuốc này an toàn với cá, tôm nên có thể dùng cho ruộng lúa - cá và trộn vào giống hoặc phân bón rải cùng.
Thuốc có hoạt chất Niclosamide (tác động đến hệ tiêu hóa và hệ hô hấp ốc) độc với tôm, cá nên không dùng diệt ốc cho ruộng lúa - cá. Không trộn cùng với giống hay phân bón rải được vì mầm lúa bị ảnh hưởng và thuốc sẽ giảm tác dụng.
* Lưu ý: Cần giữ nước 3- 4 cm trong 4-5 ngày sau khi dùng để thuốc phát huy hết tác dụng hiệu quả trừ ốc sẽ cao (> 90%).
- Thuốc thảo mộc trừ ốc có triển vọng là CE-02 (10 kg/ha) và CH- 01 (15 lít/ha) do Viện Bảo vệ thực vật nghiên cứu và sản xuất. Thuốc này hiệu quả diệt ốc cao > 80% lại an toàn với môi trường.
KS. TRẦN THỊ LIÊN (Trạm Khuyến nông huyện Nam Sách)
