Được trao Huy hiệu Bác Hồ, tất cả tù binh đều rất cảm động. Họ tỏ ý vui mừng vì sẽ được mang tấm huy hiệu in hình Hồ Chủ tịch về quê hương.
Tôi được cụ Nguyễn Văn Trúc, cựu chiến binh, hơn 50 tuổi Đảng, nguyên là cán bộ (hàm vụ trưởng) thuộc Bộ Nông nghiệp (nay là Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), nghỉ hưu tại phường Thượng Thanh, quận Long Biên (Hà Nội) kể cho nghe một kỷ niệm trong đời quân ngũ của cụ. 82 tuổi, không còn nhanh nhẹn nhưng cụ Trúc rất minh mẫn. Câu chuyện như làm cho cụ trẻ lại, khoẻ ra... tựa hồ anh Trúc 25 tuổi hồi ấy.
Sau ngày 7-5-1954, anh Nguyễn Văn Trúc được điều động sang công tác tại Tổng trạm tù binh Điện Biên Phủ do đồng chí Hùng, cán bộ chỉ huy cấp trung đoàn làm Tổng trạm trưởng. Ở đấy có gần 5.000 lính lê dương xuất thân từ các nước Pháp, Đức, An-giê-ri, Ma-rốc, Tuy-ni-di, Ma-đa-ga-xca, Xê-nê-gan và cả người Đông Âu nữa.
Cuối tháng 7, anh Trúc cùng một tổ công tác dẫn tù binh Đức, An-giê-ri và Ma-rốc đi bộ từ huyện Thọ Xuân theo bờ nam sông Mã, về đóng tại các làng gần cầu Hàm Rồng (Thanh Hoá). Hôm ấy, vào khoảng 14 giờ, các anh cho đoàn tù binh giải lao tại thị trấn Hậu Hiền. Ở đây có những cửa hàng ảnh bày bán một loại huy hiệu in hình Chủ tịch Hồ Chí Minh (kích thước 2cmx3cm), được bọc trong miếng phoóc-mi-ca hình tròn, có ghim móc. Lúc đầu, lác đác tù binh người Đức vào mua đeo lên ngực. Sau, tất cả tù binh ùa vào, tìm mua hết số huy hiệu ấy. Từ tám mươi đồng một chiếc, tăng lên đến một trăm năm mươi đồng, rồi hai trăm đồng một chiếc. Thấy vậy, anh Trúc rất bối rối. Chưa xác định được việc để tù binh mua huy hiệu là đúng hay sai, chỉ nghĩ rằng các cửa hàng tăng giá lên gấp hai lần là không tốt, nên anh đề nghị cấp trên ra lệnh buộc tù binh trả lại huy hiệu cho các chủ hàng và yêu cầu chủ hàng trả lại tiền cho tù binh. Tất cả đều nghiêm túc thực hiện…
Tù binh về đến nơi ở mới thì đã 18 giờ. Anh Trúc lên báo cáo ban chỉ huy Tổng trạm toàn bộ tình hình. Nghe xong, đồng chí Hùng gật gù nói: “Chứng tỏ tù binh lê dương rất kính phục lãnh tụ của ta. Họ cũng yêu quý Bác Hồ”. Rồi đồng chí ra lệnh cho anh Trúc tức tốc trở lại phố Hậu Hiền, tìm mua 800 chiếc huy hiệu nói trên. Nếu thiếu thì vận động bà con làm thêm cho đủ.
Đúng 10 giờ ngày hôm sau, anh Trúc mang 800 chiếc huy hiệu về đơn vị. Đồng chí Tổng trạm trưởng mừng lắm. Anh cho mời các bà mẹ, các em thiếu nhi quàng khăn đỏ trong xã đến, tổ chức thành đoàn xuống từng trại tù để trao Huy hiệu Bác Hồ cho những tù binh tiến bộ được trả về nước đợt đầu. Tù binh đứng nghiêm, các mẹ, các em gắn huy hiệu lên ngực họ. Xong, mọi người đồng thanh hô vang: “Chúng tôi yêu quý Bác Hồ! Chúng tôi yêu quý Bác Hồ!”. Tiếp theo, cùng múa hát ca ngợi Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tất cả tù binh đều rất cảm động. Họ tỏ ý vui mừng vì sẽ được mang tấm huy hiệu in hình Hồ Chủ tịch về quê hương.
PHẠM XƯỞNG
