Tiếp tục nghiên cứu làm đường sắt cao tốc

“Dứt khoát là phải làm nhưng mà thời điểm như thế nào thì mình phảitính kỹ. Tất nhiên là phải theo đúng thủ tục, quy định, rồi phải báocáo QH”.

Bộtrưởng GTVT Hồ Nghĩa Dũng khẳng định như vậy khi trao đổi với báo giớivề kế hoạch hợp tác nghiên cứu dự án khả thi đường sắt cao tốc bên hànhlang Hội nghị của Chính phủ với các địa phương triển khai thực hiệnNghị quyết của Quốc hội (QH) về nhiệm vụ kinh tế - xã hội năm 2011 vừadiễn ra trong hai ngày 30 - 31.12.2010 tại Hà Nội.

Theo Bộ trưởng, hiện bộ và đối tác Nhật Bản đã ký biên bản ghi nhớ giữahai bên về dự án nghiên cứu khả thi đường sắt cao tốc, có lẽ đầu năm2011 sẽ triển khai nghiên cứu.

Dứt khoát là phải làm

Kế hoạch nghiên cứu khả thi lần này sẽ tập trung vào những vấn đề gì, thưa Bộ trưởng?

Đề cương nghiên cứu nhiều nội dung lắm. Bây giờ xem lại báo cáonghiên cứu tiền khả thi, bổ sung một số vấn đề cho rõ thêm, lập 2 dự ánkhả thi đoạn tuyến Hà Nội - Vinh và Nha Trang - Sài Gòn. Trên cơ sở đólên quy hoạch chi tiết cắm mốc giới tuyến để giữ đất về lâu dài.

Nghĩa là, Chính phủ quyết tâm xây đường sắt cao tốc?

Dứt khoát là phải làm nhưng mà thời điểm như thế nào thì mình phảitính kỹ. Tất nhiên là phải theo đúng thủ tục, quy định, rồi phải báocáo QH. Chính phủ quyết tâm là quyết tâm để chuẩn bị dự án chứ khôngphải mọi người cứ ngộ nhận Chính phủ cứ làm mà không báo cáo QH.

Chính phủ quyết tâm lập dự án đường sắt cao tốc thì chắc hẳncũng đã dự kiến thời điểm trình lại QH để xin chủ trương đầu tư dự án?

Chưa, bây giờ nếu làm báo cáo dự án này theo tôi cũng phải mất từ 2- 3 năm, rồi còn xem tính khả thi của nó đến đâu đã rồi mới trình chứkhông phải làm xong rồi trình. Có thể nó khả thi nhưng cũng lại phảicân nhắc thời điểm đó nguồn lực của đất nước như thế nào nữa, tình hìnhkinh tế của đất nước thế nào nữa.

Vậy điều Bộ trưởng lo ngại nhất khi nghiên cứu và thực hiện dự án đường sắt cao tốc là vấn đề gì?

Nguồn lực. Cơ bản vẫn là nguồn lực của đất nước. Bản thân dự án một phần nhưng còn phải xem sức chịu đựng của nền kinh tế.

Trong bối cảnh nợ công sắp chạm ngưỡng an toàn cho phép như cảnhbáo của các Ủy ban Tài chính - Ngân sách của QH, Ủy ban Kinh tế vànhiều chuyên gia kinh tế tài chính thì theo Bộ trưởng, liệu chúng ta cónên nhất quyết làm đường sắt cao tốc không, trong khi nếu thực hiện dựán thì nguồn vốn vay sẽ rất lớn, đe dọa đến an toàn nợ quốc gia?

Cái đó phụ thuộc nguồn lực trong nước và sự hợp tác của đối tác. Nếuthực hiện dự án cũng không thể hoàn toàn sử dụng vốn trong nước đượchết mà còn phải xem khả năng của đối tác thế nào, có thể có cơ chế ODA,có thể có cơ chế về các nguồn vốn vay ưu đãi. Cái đó còn phải bàn rấtkỹ, không phải dễ dàng.

Vì sao không nâng cấp đường sắt hiện hành?

Tại một phiên họp báo Chính phủ gần đây, khi lý giải về việcchuẩn bị lập dự án nghiên cứu khả thi đường sắt cao tốc, Bộ trưởng cónói nếu nâng cấp đường sắt hiện hành sẽ tốn rất nhiều chi phí cho giảiphóng mặt bằng, không thể thực hiện nổi nhưng nhiều chuyên gia về lĩnhvực giao thông, chuyên ngành đường sắt lại cho rằng đó là cách tiếtkiệm chi phí và tận dụng hiệu quả giao thông đường sắt tối đa nhất. Bộtrưởng lý giải thế nào về vấn đề này?

Đường sắt bây giờ đang là khổ 1m, bây giờ nâng hết lên 1m45 thì phảingưng toàn bộ hệ thống này vài ba năm để làm, như vậy việc giải quyếtgiao thông đường sắt như thế nào chưa thể lường được hết. Vấn đề thứhai là bây giờ hành lang hai bên đường sắt đều đô thị hóa hết rồi, nếumuốn làm đường sắt 1m45 là làm đường đôi chứ không thể làm đường mộtđược, mà đường đôi thì không còn mặt bằng nữa trên tuyến này để làm. Ainói gì thì nói, tôi làm thực tế tôi bảo đảm không thể nào giải phóngmặt bằng được để làm.

Đường sắt cao tốc cũng dựa trên hạ tầng 1m45 và không cao tốc thìcũng dựa trên hạ tầng 1m45, mà làm đường đôi. Đường đôi thì bây giờmình phải làm cái mới chứ không thể nâng cấp đường sắt khổ 1m hiện hànhđược. Trên hạ tầng đường đôi mới 1m45 đó, mình mới tính làm đường sắtcao tốc hay không và làm đoạn nào trước, đoạn nào sau, thì nó kết hợpnhư vậy. Cho nên lần này làm quy hoạch để tính giữ cho được đất, tínhcho vài ba chục năm, 50 năm tới, và đoạn nào có thể làm được thì ưutiên làm trước.

Nghĩa là sau 3 năm nữa Chính phủ mới tính đến chuyện cân nhắc trình dự án ra Quốc hội?

Chắc là khoảng đó. Tôi cũng nghĩ phải sau 3 năm nữa.