Tiềm ẩn nhiều rủi ro

Người lao động xây dựng các công trình dân dụng thường không trang bị bảo hộ lao động

Hầu hết những người thợ xây dựng các công trình dân dụng đến từ các làng quê. Công việc có nhiều yếu tố không an toàn cho người lao động, nhưng thực tế họ vẫn làm việc theo kiểu "tự do" và không được trang bị các kỹ năng bảo hộ.

Những tai nạn đau lòng

Chúng tôi đến nhà chị Phan Thị Chiêm ở khu dân cư Phú Tảo, phường Thạch Khôi (TP Hải Dương) trong một ngày đông giá rét. Biết nhà có khách, chị Chiêm cố gượng dậy ra đón rồi lại vịn tay vào chiếc cột hiên khó nhọc bước chân lên bậc thềm. Ngôi nhà lợp ngói bao năm đã xuống cấp phải căng bạt dưới trần để che bớt nắng mưa. Chồng chị vốn mắc bệnh thần kinh từ nhỏ và có biểu hiện di truyền sang 2 người con trai. Tuy không mất hết khả năng lao động như bố và em nhưng người con trai lớn của chị cũng không được nhanh nhẹn trong công việc nên thu nhập chẳng đáng là bao. Tháng 7 vừa qua, chị Chiêm nhận làm phu hồ cho một công trình xây dựng nhà ở của người dân trong khu. Sức khỏe yếu cộng với công việc vất vả trong điều kiện thời tiết nóng bức đã khiến chị bị choáng và ngã, phải vào viện điều trị hơn 1 tháng, đến nay mới tập tễnh đi lại được. "Nhiều lúc tôi vẫn thấy đau buốt trong đầu, muốn làm việc gì cũng khó” - chị Chiêm buồn rầu cho biết. Trước đó vào năm 2009, chị cũng từng đi làm phu hồ cho một công trình xây dựng dân dụng. Trong lúc đang làm chị bị chiếc cột chống trần đổ vào người, ảnh hưởng đến xương cột sống. Gia đình chị Chiêm thuộc diện hộ nghèo và được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí. Nhưng lần đó do sai sót về họ tên ghi trong thẻ bảo hiểm y tế nên chị phải chi trả toàn bộ số tiền khám, chữa bệnh lên đến hơn 30 triệu đồng. Sau lần tai nạn đó chị vẫn không dám bỏ nghề vì ngoài mấy sào ruộng ra cũng không có việc gì khác để kiếm tiền lo cho cuộc sống gia đình.

Anh Vũ Đình Dung (sinh năm 1991) ở thôn Bá Đông, xã Bình Minh (Bình Giang) từng là một thanh niên khỏe mạnh. Năm 2008, trong lúc đang học nghề hàn, anh Dung tranh thủ đi xây để có tiền trang trải cuộc sống. Không may khi đang làm, anh bị tường của ngôi nhà cũ đổ vào người. Sau vụ tai nạn ấy, bố mẹ anh phải đi vay mượn rất nhiều tiền để lo chữa trị cho con ở khắp các bệnh viện từ tỉnh đến Trung ương. Gia đình khánh kiệt nhưng vết thương của anh vẫn không lành, phải gắn với chiếc xe lăn mãi mãi. Do quá khó khăn, 2 mẹ con anh đã phải rời quê lên TP Hải Dương bán hàng rong kiếm sống. Những vết thương ở chân của anh hiện đang bị hoại tử. Bác sĩ khuyên anh nên tháo khớp chân để không ảnh hưởng đến những bộ phận khác trong cơ thể nhưng mẹ con anh Dung chưa biết xoay xở ra sao để có tiền phẫu thuật.

Tai nạn tại các công trình xây dựng còn cướp đi mạng sống của rất nhiều người. Cuối năm 2013, người dân xã Thất Hùng (Kinh Môn) từng bàng hoàng trước vụ tai nạn đau lòng xảy ra với các thợ xây Hoàng Văn Toán và Phạm Văn Tú. Trong lúc các anh đang sửa nhà cho một gia đình ở cùng xã thì giàn giáo từ tầng 2 bị sập, anh Toán chết tại chỗ, anh Tú bị thương nặng. Các anh Vũ Văn Kiểm (xã Trùng Khánh, Gia Lộc), Nguyễn Duy Mộc (xã Tân Kỳ, Tứ Kỳ)... cũng bị thiệt mạng do gặp tai nạn tại các công trình xây dựng dân dụng.

Tăng cường quản lý

Hiện nay, việc xây dựng nhà ở dân cư thường do các nhóm thợ tư nhân đảm nhận, trong đó có người đứng lên làm chủ thầu. Đối với công trình lớn thường do các doanh nghiệp xây dựng trúng thầu. Tuy nhiên, phần lớn những công ty này lại khoán cho các đội tư nhân thi công. Qua tìm hiểu, hầu hết các địa phương đều có những đội thợ chuyên đi xây dựng các công trình dân dụng, thậm chí một số người làm nông nghiệp cũng tranh thủ lúc nông nhàn đi phu hồ để kiếm thêm thu nhập. Tại nhiều công trình xây dựng dân dụng tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ xảy ra tai nạn lao động như giàn giáo lắp đặt thô sơ hoặc ở trên cao không được bọc lưới bảo hiểm, khi thi công người lao động không có dây an toàn, thang vận không bảo đảm... Mới đây, tại một công trình xây dựng ở đường Bà Triệu (TP Hải Dương), dây cáp của thang vận bị đứt làm một xe kéo nguyên vật liệu rơi từ tầng 3 xuống đất. May mắn vào thời điểm đó không có người đi lại ở dưới.

Tuy đặc thù công việc khá nguy hiểm, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe, thậm chí là tính mạng người lao động bất cứ lúc nào nhưng việc quản lý xây dựng công trình dân dụng hiện nay vẫn bị bỏ ngỏ. Theo bà Nguyễn Thị Nhàn, Chủ tịch Công đoàn ngành xây dựng thì những nhóm thợ tư nhân đi làm thuê cho chủ thầu thường theo hình thức thỏa thuận miệng, không có hợp đồng lao động. Vì vậy, dù muốn công đoàn ngành cũng không thể tổ chức tuyên truyền giúp họ trang bị các kiến thức, kỹ năng để bảo đảm an toàn lao động. Phần lớn tai nạn xảy ra cũng do ý thức chủ quan từ chính bản thân người lao động. Một chủ thầu xây dựng ở thị xã Chí Linh cho biết, các nhóm thợ của anh được trả công theo hình thức khoán sản phẩm. Trong quá trình thi công ở trên cao, họ rất ngại thắt dây an toàn, vì rất vướng víu, làm chậm tiến độ xây dựng và giảm tiền công.

Thực tế đáng buồn là khi xảy ra tai nạn, người lao động thường không nhận được bất kỳ khoản hỗ trợ nào, vì trước đó họ chỉ làm theo thỏa thuận miệng. Gánh nặng chi phí chữa bệnh và tổn hại sức khỏe họ đều phải tự gánh chịu. Theo anh Nguyễn Xuân Chung ở xã Đại Hợp (Tứ Kỳ), người đã từng gắn bó hàng chục năm với nghề xây dựng các công trình dân dụng trong và ngoài tỉnh thì để giảm thiểu rủi ro trong khi làm việc phụ thuộc rất nhiều vào ý thức của người lao động. Mọi người cần chú ý mặc đầy đủ trang phục bảo hộ, không dùng bất cứ loại chất kích thích nào như rượu, bia, ma túy... khi thi công trên cao, kiểm tra kỹ các thiết bị máy móc, giàn giáo trước khi làm, dừng ngay việc thi công nếu cảm thấy có biểu hiện khác thường từ các thiết bị trợ giúp... Các cơ quan chức năng cần tăng cường quản lý các công trình xây dựng, các đội thợ xây tư nhân để giúp những đối tượng lao động này giảm bớt rủi ro có thể xảy ra; có cơ chế buộc các chủ thầu hoặc khuyến khích người lao động tham gia các loại bảo hiểm, đặc biệt là bảo hiểm y tế, nhằm giảm bớt gánh nặng chi phí điều trị cho những trường hợp không may gặp tai nạn.

NGỌC THANH