Thương nhớ mùa gặt

Đã lâu không về thăm quê, lần này về thăm đúng lúc quê tôi vào mùa thu hoạch lúa chiêm xuân. Để cảm nhận không khí lao động rộn ràng của những người nông dân một nắng hai sương, đến con đê đầu làng, tôi xuống xe đi bộ qua cánh đồng mùa gặt. Ôi mùi rơm rạ đầu mùa vấn vít, những thửa ruộng vàng xuộm trĩu hạt như trải dài đến tận chân trời làm lòng tôi trào dâng niềm vui khó tả. Dưới  ánh nắng chói chang, từng đoàn người tất bật làm việc. Có gia đình huy động hết nhân lực và cả mượn thêm người để tập trung gặt hết diện tích theo phương châm “Xanh nhà hơn già đồng”. Bây giờ học sinh các cấp đang nghỉ hè, thảo nào trên cánh đồng, nhà nào nhà ấy, vợ chồng con cái đông đủ cùng nhau gặt lúa. Người lớn thì cắt lúa, trẻ con thì thu gom những bó lúa xếp vào xe cải tiến hoặc xe đạp thồ để chở về nhà. Có gia đình tập trung lúa lại thành đống to và gọi thợ tuốt lúa. Tiếng máy nổ vang rền trong nắng trưa, chỉ một loáng đống lúa to tướng đã biến thành những bao thóc căng tròn xếp gọn trên những chiếc xe cải tiến. Ông chủ ruộng quần xắn móng lợn rít một hơi thuốc lào rất “phê” bảo tôi: Bây giờ cánh nông dân chúng tôi làm ruộng không vất vả như xưa, khâu làm đất đã có máy cày, máy bừa, khâu thu hoạch chỉ mất công cắt lúa chứ chả  có nhà nào phải đập lúa, tuốt lúa… Rồi ông đôn đáo chỉ đạo vợ con xếp lúa lên xe cải tiến chở về nhà, tiếng cười giòn tan của ông như xua tan nỗi mệt nhọc của người nông dân sau những tháng: “Trông trời trông đất trông mây/ Trông mưa trông nắng trông ngày trông đêm…”.

Nhìn những người nông dân thật thà chất phác với niềm vui được mùa hôm nay, bất giác tôi nhớ lại những kỷ niệm về một thời  gian khó của tuổi ấu thơ… Cũng trên cánh đồng này, đoạn mương này, mấy chục năm trước khi tôi còn là một cậu bé đang học cấp hai, cứ đến mùa gặt là chúng tôi vui lắm. Vui vì một lẽ, đang kỳ nghỉ hè không phải chịu áp lực bài vở nên đứa nào đứa nấy thỏa sức phụ giúp cha mẹ những việc đồng áng như chăn trâu, cắt cỏ, thu hoạch lúa hoặc chỉ đơn giản là mang cơm cho người gặt… Vui vì một lẽ, vào ngày mùa trong bữa cơm hằng ngày chả gia đình nào phải độn ngô khoai như những “tháng ba ngày tám” và mùi cơm mới ăn với khúc cá kho thơm lừng cứ quyện vào đầu óc còn non nớt của những đứa trẻ chúng tôi. Những bữa cơm trên đồng mới vui làm sao, mấy gia đình có ruộng gần nhau rủ nhau ăn cơm tập trung tại gốc đa giữa cánh đồng hoặc dưới hàng phi lao cổ thụ. Những cô bác thợ gặt mồ hôi nhễ nhại, vừa lấy nón lá quạt vừa ăn cơm và trò chuyện. Bầu trời không một gợn mây, có tiếng sáo diều vi vút thinh không, tiếng cãi nhau chí chóe của đám trẻ đưa cơm đang chọi cỏ gà, chọi dế. Đó chính là khúc nhạc đồng quê đã neo giữ tâm hồn bao người. Những ngày thu hoạch lúa dưới con mắt của bọn trẻ chúng tôi là những ngày vui bất tận...

Về thăm quê lần này đúng mùa gặt, những kỷ niệm  đầy ắp năm xưa lại hiện về. Mùa vàng ấm no đã đem lại những cảnh sắc đổi mới trên vùng quê chiêm trũng thân yêu của tôi. Đã qua rồi cái thời nón lá áo tơi với nét mặt khắc khổ, nhăn nheo của những người nông dân chân chất… nhưng những kỷ niệm xưa còn đọng mãi trong tôi, thương nhớ mùa gặt, thương nhớ đồng quê, cảm xúc ấy  không bao giờ vơi cạn…

Tản văn của NGUYỄN VIẾT HIỆN