Thất thoát thuế vãng lai

Thu thuế GTGT xây dựng vãng lai trong các khu công nghiệp vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Trong ảnh: Công trường
xây dựng Nhà máy Sản xuất thức ăn chăn nuôi của Tập đoàn C.P tại khu công nghiệp Tân Trường (Cẩm Giàng)

Thời gian qua, mặc dù kinh tế khó khăn nhưng hoạt động xây dựng trên địa bàn tỉnh vẫn khá nhộn nhịp. Nhiều doanh nghiệp ở các tỉnh ngoài trúng thầu thi công các công trình, dự án, từ đó phát sinh thuế giá trị gia tăng (GTGT) vãng lai. Theo quy định của Luật Quản lý thuế, những doanh nghiệp này phải tự kê khai doanh thu và nộp thuế GTGT bằng 2% tổng giá trị thanh toán công trình hoặc hạng mục công trình. Bên cạnh một số nhà thầu chấp hành tốt việc kê khai và thực hiện nghĩa vụ nộp thuế vãng lai vào ngân sách nhà nước (NSNN), vẫn còn nhiều doanh nghiệp trốn tránh hoặc nộp không đủ số thuế theo quy định, gây khó khăn cho công tác thu NSNN của địa phương.

Trên địa bàn huyện Cẩm Giàng có nhiều nhà thầu xây dựng hạ tầng kỹ thuật và nhà xưởng phục vụ sản xuất đến từ tỉnh ngoài. Theo quy định, những nhà thầu này đều phải thực hiện nghĩa vụ nộp thuế vãng lai cho ngân sách địa phương. Tuy nhiên, không phải đơn vị nào cũng thực hiện nghiêm túc nghĩa vụ này. Theo ông Vũ Xuân Công, Chi cục trưởng Chi cục Thuế huyện Cẩm Giàng, khó khăn lớn nhất là không dễ tiếp cận được với doanh nghiệp để nắm bắt thông tin, yêu cầu doanh nghiệp kê khai nộp thuế. Các cán bộ thuế của chi cục phải thông qua các ban quản lý, chủ đầu tư các dự án trên địa bàn hoặc phối hợp với Cục Thuế tỉnh để nắm số lượng và thông tin về các nhà thầu nhận thi công công trình. Khi có thông tin, chi cục sẽ tra mã số thuế, địa chỉ cụ thể của doanh nghiệp, gửi thông báo hoặc làm việc trực tiếp yêu cầu nhà thầu thực hiện nghĩa vụ thuế. Nếu là nhà thầu chính thì việc kê khai thuế không gặp nhiều khó khăn, nhưng trên thực tế, nhiều đơn vị thi công chỉ là nhà thầu phụ. Đối với các trường hợp này, chi cục thành lập các đoàn kiểm tra rà soát các dự án xây dựng, trực tiếp làm việc tại công trường để nắm bắt thông tin về nhà thầu thông qua các tổ, đội xây dựng. Sau đó, chi cục liên hệ trực tiếp yêu cầu nhà thầu khai nộp các nghĩa vụ thuế theo quy định. Nhưng không phải lúc nào việc tiếp cận các tổ, đội thi công cũng dễ dàng, bởi nhiều dự án có những quy định rất chặt chẽ về việc ra, vào công trình. Muốn tiếp cận được, cán bộ thuế phải mất nhiều thời gian công sức để liên hệ. Nhiều trường hợp khi liên hệ được thì nhà thầu đã hoàn thành công việc và rút khỏi công trường. Hiện đã có quy chế phối hợp giữa cơ quan thuế các tỉnh nhưng việc phối hợp cũng không liên tục, hiệu quả. Khi nhận được công văn đề nghị phối hợp, cơ quan thuế các tỉnh cũng chỉ biết thông báo, nhắc nhở chứ không thể áp dụng biện pháp mạnh hơn, bởi các doanh nghiệp này không vi phạm chính sách thuế ở  các địa phương đó.

Từ đầu năm đến nay, Chi cục Thuế huyện Cẩm Giàng đã làm việc với 35 nhà thầu trực tiếp thi công trong các khu công nghiệp, thu được 1,9 tỷ đồng tiền thuế GTGT xây dựng vãng lai. Dự kiến, đến hết năm 2012, chi cục sẽ thu được khoảng 3,5 tỷ đồng, chiếm khoảng 22% số thuế ngoài quốc doanh của huyện.

Việc thu thuế vãng lai của huyện Gia Lộc mặc dù đã đạt được một số kết quả nhất định, nhưng vẫn còn nhiều khó khăn. Hiện tại, trong huyện có một số dự án lớn đang thi công như: đường ô-tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, Bệnh viện Nhi Hải Dương, khu ký túc xá sinh viên... Trên những công trường này, nhiều doanh nghiệp từ tỉnh ngoài về nhận thi công một số hạng mục và có phát sinh thuế vãng lai. Từ đầu năm đến nay, Chi cục Thuế huyện Gia Lộc đã làm việc với 14 đơn vị nhận thầu xây dựng, hướng dẫn cụ thể việc kê khai và nộp thuế theo quy định. Kết quả, chi cục đã thu được gần 3,5 tỷ đồng thuế GTGT xây dựng vãng lai. Một số nhà thầu có số nộp khá lớn như: Công ty TNHH Phát triển và Xây dựng Chosuk (nộp 1,2 tỷ đồng), Công ty TNHH một thành viên 129 - Ban Cơ yếu Chính phủ (nộp 470 triệu đồng), Công ty TNHH MIT (nộp 322 triệu đồng)... Tuy nhiên, vẫn còn một số nhà thầu không đăng ký kê khai hoặc đã đăng ký nhưng không nộp theo quy định. Đối với những trường hợp này, chi cục tăng cường rà soát, kiểm tra, yêu cầu các doanh nghiệp đăng ký kê khai và nộp thuế vào NSNN. Đồng thời, tích cực nắm bắt thông tin các dự án chuẩn bị thi công, cử cán bộ làm việc với các nhà đầu tư, nhà thầu để hướng dẫn kê khai nộp thuế vào NSNN.

Công ty TNHH một thành viên 129 - Ban Cơ yếu Chính phủ  là một trong những nhà thầu thi  công dự án
 Bệnh viện Nhi Hải Dương thực hiện tốt nghĩa vụ thuế vãng lai năm 2012

Tình hình thu thuế vãng lai ở các địa phương khác cũng giống như ở Gia Lộc, Cẩm Giàng. Theo số liệu thống kê chưa đầy đủ, từ đầu năm đến nay, Cục Thuế tỉnh mới thu được 4,3 tỷ đồng thuế vãng lai thông qua Kho bạc Nhà nước. Đây là con số khiêm tốn so với lượng thuế vãng lai phát sinh trên địa bàn Hải Dương.

Theo bà Lê Thị Phương, Trưởng phòng Kê khai và kế toán thuế Cục Thuế tỉnh, Luật Quản lý thuế quy định các đơn vị xây dựng tỉnh ngoài phải nộp thuế GTGT vãng lai tại Chi cục Thuế cấp huyện. Các nhà thầu xây dựng phải kê khai mã số thuế của trụ sở chính và hợp đồng thầu. Căn cứ trên các thông tin này, Chi cục Thuế các huyện, thành phố, thị xã tiến hành thu theo quy định. Tuy nhiên, việc tiếp cận các đơn vị thi công gặp nhiều khó khăn. Qua kiểm tra, một số doanh nghiệp không đăng ký nộp thuế, không kê khai đủ thuế, không cấp hoặc không cấp đủ hóa đơn cho chủ đầu tư trong khi công trình đã nghiệm thu. Nhiều thông tin như địa chỉ, số điện thoại... của doanh nghiệp không chính xác. Có trường hợp cán bộ thuế tìm đến trụ sở chính thì doanh nghiệp đã chuyển trụ sở hoặc phá sản, giải thể. Đây là những nguyên nhân gây thất thu thuế vãng lai trong lĩnh vực xây dựng. Hiện tại, Cục Thuế tỉnh đã xây dựng quy chế phối hợp thu thuế vãng lai với Kho bạc Nhà nước. Tuy nhiên, việc phối hợp thu cũng chỉ thực hiện được đối với các dự án có vốn từ nguồn NSNN, còn các dự án có nguồn vốn ngoài ngân sách không thể quản lý được.

Thời gian tới, Chi cục Thuế các huyện, thành phố, thị xã đẩy mạnh công tác kiểm tra, rà soát, hướng dẫn doanh nghiệp kê khai nộp thuế. Tăng cường phối hợp với các cơ quan chức năng, chủ đầu tư dự án để nắm rõ số lượng nhà thầu, từ đó có kế hoạch thu NSNN hiệu quả.

VỊ THỦY